14 ოქტომბერს დაჭრილი ტრანსგენდერი ქალის საქმის სასამართლო პროცესზე ბრალდების მხარემ მომხდარი დანაშაულის შესახებ ისე ისაუბრა, თითქოს დანაშაულის პროვოცირება მსხვერპლმა გამოიწვია. შსს-მ კი მომხდარის შესახებ გამოძიება სიძულვილის მოტივის გარეშე, განზრახ მლვლელობის მუხლით დაიწყო. სახელმწიფოს დამოკიდებულების შესახებ გენდერული ნიშნით ჩადენილი დანაშაულის შესახებ “ნეტგაზეთი” ორგანიზაციის “საფარის” ხელმძღვანელს და ქალთა მოძრაობის წევრს, ბაია პატარაიას ესაუბრა:

ჩვენ ვნახეთ, რომ პროკურატურამ სასამართლო სხდომაზე მოტივის ნაწილში მსხვერპლის პროვოკაციულ ქცევაზე ისაუბრა, ასეთი სხვა მაგალითების გახსენებაც შეიძლება, რატომ აქვს საგამოძიებო სტრუქტურებს ამგვარი მიდგომა და რაზე მეტყველებს ეს?

ძალიან ადვილია, მკვდარს დააბრალო ყველაფერი, ან ადამიანს, რომელსაც არ შეუძლია მოჰყვეს ალტერნატიული ამბავი. პროკურატურა, სამწუხაროდ, მთლიანად ეყრდნობა ხოლმე ბრალდებულის შეთხზულ ისტორიას და ეს ისტორიები ერთი შეხედვითაც ძალიან ფუყეა. მაგრამ, სამწუხაროდ, პროკურატურა კმაყოფილდება ამ ვერსიებით, ნებისმიერი ეს დანაშაული გამოჰყავს ჩვეულებრივ შეხლა-შემოხლად, რომელზეც შემდეგ ფატალური შედეგი დგება. ჩვენი სამართალდამცავი ორგანოები გენდერულად ბრმები არიან, ისინი არ ითვალისწინებენ იმ გენდერულ სპეციფიკას, რომელიც არსებობს იმ დანაშაულებში, სადაც ქალია მსხვერპლი, ან ტრანსგენდერი ქალია მსხვერპლი. თქვენ ვერ ნახავთ საქმეს, სადაც პროკურატურამ დაადგინა დისკრიმინაციული მოტივი, მაშინ, როცა საერთაშორისო სასამართლოები აბსოლუტურად სხვაგვარად უყურებენ ამ დანაშაულს, უფრო სიღრმისეულად იკვლევენ მოტივს. ჩემი აზრით, ეს განპირობებულია, ერთი მხრივ, ჩვენი სამართალდამცავების არაკვალიფიციურობით და უვიცობით და, მეორე მხრივ, პოლიტიკური ნების არარსებობით, რომ უფრო სერიოზულად და სიღრმისეულად შეისწავლონ ეს საკითხები.

თქვენ ახსენეთ ფემიციდის შემთხვევები, როდესაც ასევე მუდმივად საუბარია დაზარალებულის ან მსხვერპლის ქცევაზე, როგორც დანაშაულის მაპრვოცირებელზე. რა კავშირია ტრანგენდერებზე ძალადობასა და ფემიციდს შორის, რის გამოც სახელმწიფო ერთსა და იმავე მიდგომას იჩენს?

ორივე შემთხვევაში ჩვენ ვსაუბრობთ ქალების მკვლელობაზე და ორივე შემთხვევაში სახეზე გვაქვს გენდერული თავისებურება, მსხვერპლებს აქვთ გენდერი, რომელიც ძალიან ხშირად ექვემდებარება ჩაგვრას მოძალადე კაცების მხრიდან. თუმცა სამართალდამცავი სტრუქტურები ცდილობენ, რომ ეს დანაშაული განიხილონ ისეთ დანაშაულებად, რომლებიც საერთოდ არ გამოირჩევიან სხვა დანაშაულისგან და არავითარი გენდერული კომპონენტი არ არსებობს.

მას შემედეგ, რაც ამ საკითხზე მედიაში საუბარი დაიწყეს, ვხედავთ ძალადობრივ უკუკავშირს, “უარესი უნდა ექნათ” და მსგავს ფრაზებს, ხედავთ თუ არა სამართალდამცავი სტრუქტურების დამოკიდებლებაში იმის რისკს, რომ ტრანსგენდერი ადამიანების მიმართ ძალადობა წახალისდეს?

სამწუხაროდ, ჩენი საზოგადოება ღრმად ჰომოფობიური და ტრანსფობიურია და ის გარემოება, რომ ადამიანებს არც კი ეუხერხულებათ გამოხატონ სიძულვილი კონკრეტული ჯგუფის მიმართ და არ აინტერესებს ადამიანი, ინდივიდი და მისი ისტორია, არ აქვს თანაგრძობა მის მიმართ, მეტყველებს ჩვენს საზოგადოებაში წახალისებულ სიძულვილზე. იმის ნაცვლად, რომ სახელმწიფო და საჯარო მოხელეები მუდმივად  უხსნიდნენ ჩვენს საზოგადოებას, რომ ლგბტ თემის წევრები არანაირ საფრთხეს არ წარმოადგენენ და ისინი ჩვეულებრივი ადამიანები არიან, ისევე სჭირდებათ თანადგომა და სოლიდარობა, როგორც ნებისმიერ სხვა ადამიანს, პირიქით, ჩვენი ხელისუფლება, სამწუხაროდ, ბოროტად იყენებს ამ თემას, აღვივებს სიძულვილს და შუღლს, იყენებს წინასაარჩევნოდ მანიპულაციებისთვის, პირდაპირ მოქმედებს კრემლში დაწერილი ანტიდასავლური პროპაგანდის მიხედვით და სიძულვილთან ბრძოლის ნაცვლად, ჩვენ ვიღებთ დაუსრულებელ კამპანიებს, რომელიც საზოგადოებას მოუწოდებს და ასწავლის, რომ სიძულვილი უმცირესობების მიმართ არის კარგი და ეს უდრის ქართველი ადამიანის იდენტობის შენარჩუნებას. ეს არის საშიში მოვლენა, რომელიც ძალიან ძვირი უჯდება ჩვენს საზოგადებას და ამ შემთხვევაში ბევრად უფრო დაუცველი ხდება ლგბტ თემი. და ეს დანაშაულებიც, რომლებსაც ადამიანები არ გმობენ და პირიქით ახალისებენ, ბუნებრივია, პროვოცირებს ახალ დანაშაულს.

თქვენ ახსენეთ, რომ არაპროფესიონალები არიან ჩვენს სამართლადამცავ სისტემაში და არ არსებობს პოლიტიკური ნება, რაც ნიშნავს, რომ კომპლექსურ  პრობლემასთან გვაქვს საქმე. ადრე თუ გვიან ამ საკითხის მოგვარება უნდა დაიწყოს, რა მიგაჩნიათ იმ საბაზისო ნაბიჯებად, რაც ამ საკითხის მოსაგვარებლად უნდა გადაიდგას?

ქალთა მოძრაობამ ამ ზაფხულს პირველად მოითხოვა, რომ სამართალდამცავ სტრუქტურებში აუცილებელია სპეციალური დანაყოფის შექმნა, რომელიც იმუშავებს გენდერული ძალადობის წინააღმდეგ და ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ, ასეთი დანაყოფის არსებობა, რომელსაც კატეგორიულად ეწინააღმდეგება შინაგან საქმეთა სამინისტრო, რეალურად  გააძლიერებდა შსს-ს შიგნით იმ ადამიანებს, რომლებიც სისტემაში არიან და ძალიან კარგი ცოდნა და მგრძნობელობა გააჩნიათ ამ კუთხით, მაგრამ ისინი გაფანტულნი არიან. ჩვენ ვითხოვთ სპეციალური დანაყოფის შექმნას, რათა კვალიფიკაცია გაიზარდოს. ის რამდენიმე ადამიანი, რომელიც ამ დანაყოფში იმუშავებს, გაივლის სპეციალურ მომზადებას. სამართალდამცავმა სტრუქტურებმა უნდა  შეიმუშაონ სახელმწიფო პოლიტიკა, საუკეთესო პრაქტიკები შეისწავლონ და დანერგონ მექანიზმები, რომლებიც თავიდან აგვაცილებს გენდერულ სიბრმავეს. ჩვენ ამ მოთხოვნას, რა თქმა უნდა, ბოლომდე მივყვებით. ჩვენი 25 ნოემბრის აქციის და კამპანიის ძირითადი მოთხოვნა აუცილებლად ეს იქნება. მიგვაჩნია, რომ ამ პრობლემის მოსაგვარებლად აუცილებელია სპეცილური დანაყოფის შექმნა, რომელსაც ეცოდინება, როგორ უნდა იმუშაოს ასეთ შემთხვევებში.