ქალბატონო ლელა, ის, რაც საზოგადოებამ ამ დღეებში ნახა,  არის ერთი კონკრეტული სისტემის, როგორც ამას ქვეყნის პრეზიდენტი აცხადებს, თუ მთლიანად სახელმწიფო სისტემის მარცხი?  

მე ვფიქრობ, რომ ეს არის მთლიანი სახელმწიფო სისტემის პრობლემა, სხვა შემთხვევაში ამას ასეთი მასობრივი სახე არ ექნებოდა. ამჟამად მოქმედ და 2003 წლიდან მოყოლებული ხელისუფლებაში მყოფ მაღალი რანგის არც ერთ ჩინოვნიკს პასუხისმგებლობისგან არ ათავისუფლებს განცხადება იმის შესახებ, რომ თურმე მათ პატიმრების წამებაზე არაფერი იცოდნენ. თითქმის ვერ მოძებნი დღეს საქართველოში ისეთ ადამიანს, ვისაც ახლობელი ან ნათესავი არ ჰყოლია ციხეში. ეს ადამიანები ყვებოდნენ, თუ რა სიტუაცია იყო ციხეებში, ამიტომ, თუნდაც ბედუკიძის განცხადება, რომ წამების შემთხვევები 2008 წლიდან დაიწყო, სისულელეა. ეს ყოველთვის იყო, რადგან პატიმრების წამება, ეს არის ავტორიტარული რეჟიმის დამახასიათებელი კომპონენტი.

უბრალოდ, ჩვენ გვიქმნიდნენ ილუზიებს, რომ 2003 წლიდან დაიწყო მნიშვნელოვანი გარდატეხა, სინამდვილეში ეს იყო იგივე საბჭოთა სისტემა, ოღონდ ბევრად სასტიკი და მასშტაბური, იმიტომ, რომ 2003-2004 წლებიდან პატიმრების რიცხვი ოთხჯერ გაიზარდა, დაღუპულთა რიცხვი კი ექვსასია. ასევე, ნაწამები და გაუპატიურებულია უამრავი ადამიანი. ეს ყველაფერი იყო რეჟიმის დაგეგმილი ქმედება, ეს კაცობრიობის წინაშე ჩადენილი დანაშაულია, რაზეც პასუხისმგებლობას ხელისუფლებაში მყოფი ვერც ერთი პირი ვერ დაუძვრება.

ამ სისტემის შექმნაში მიუძღვის თუ არა როლი საზოგადოებას და რა ფორმით? როგორია ამ პროცესებში საზოგადოების პასუხისმგებლობის საკითხი?

ავტორიტარული რეჟიმის დროს, როცა რაღაცას აპროტესტებ, ბუნებრივია, რომ შენ შეიძლება თავში ჩაგარტყან, მოგკლან კიდეც და შემდეგ მაღაზიის თავზე დაგაგდონ, მაგრამ პრობლემა იმაშია, რომ ავტორიტარულ ხელისუფლებას ჰყავს ინტელექტუალური მხარდამჭერები, რომლებიც 26 მაისის შემდეგ გამოვიდნენ  და განაცხადეს, რომ ეს იყო მხოლოდ ძალის გადამეტება. გარკვეული ადამიანები გამოდიან, ისტერიულ ჰუმანისტებს ეძახიან ადამიანებს და ეუბნებიან, რა გიკვირთ, სახელმწიფოს აქვს რეპრესიული ფუნქცია და შეიძლება მოკლას პროტესტანტიო. მათი აზრით, ყველა, ვინც ამბობს „არა ძალადობას“ –  არის ინფანტილური და უპასუხისმგებლო ადამიანი. აი, ასეთი ინტელექტუალები არიან რეჟიმების „გამპრავებლები“, მაგრამ საქართველოში სულ იყო საზოგადოება, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა რეჟიმებს, სხვა შემთხვევაში ამდენი რეპრესირებული ადამიანი არ იქნებოდა. ის, რაც დღეს გვაქვს სახეზე, არის ტიპური ბოლშევიზმი და 20-30 წლებიდან მხოლოდ თანამედროვე ტექნოლოგიებით განსხვავდება, არსებობს საერთაშორისო მხარდაჭერაც და ყველას ვერ გააჩუმებენ.  

რატომ უჭირს დღეს საზოგადოებას, ინტელექტუალებს ერთად დგომა, როცა საქმე ადამიანის სიცოცხლეს და უფლებებს  ეხება?

სამწუხაროდ, ყოველთვის იქნებიან ისეთი მოსყიდული ადამიანები, რომლებიც ავტორიტარული ხელისუფლების ქმედებებს შეამსუბუქებენ  და იტყვიან, რომ დანაშაული ევროპაშიც ხდება თურმე. ევროპაშიც შეიძლება იყოს ერთეული შემთხვევები, მაგრამ ეს სისტემის შეკვეთა არ არის. ეს არის განსხვავება.

რით არიან მოსყიდული ეს ადამიანები?

ზოგიერთი შეიძლება იყოს ეკონომიკური პირობებით, ზოგიერთიც შეიძლება რაღაცის თანამონაწილეა, ათასი მიზეზი შეიძლება იყოს. მთავარია ის, რომ როდესაც სახელმწიფო კლავს ადამიანს, და შენ იწყებ სახელმწიფოს გამართლებას, შენ ხარ ამ მკვლელობის მონაწილე. მე ამაში აბსოლუტურად დარწმუნებული ვარ. 

დღეს ვსაუბრობთ კონკრეტული მაღალჩინოსნებისა და სახელმწიფოს მაღალი რანგის პირების პასუხისმგებლობაზე, რა ფორმით უნდა დადგეს საზოგადოების პასუხისმგებლობის საკითხი?

საზოგადოებამ არ უნდა დაუშვას 97 პროცენტით ერთი პარტიის შესვლა პარლამენტში. ასეთი ეგზალტაცია იყო 2003 წელსაც და სწორედ ამიტომ გვაქვს ეს შედეგი. პარლამენტის მრავალფეროვნება ამცირებს ამ ტიპის ავტორიტარიზმს. ამიტომ საზოგადოებას აქვს ნამდვილად ის პასუხისმგებლობა, რომ არ დაუშვას ახალი 97 პროცენტი პარლამენტში.

მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლების საყრდენი მნიშვნელოვნად შეირყა ბოლო საპროტესტო გამოსვლების შედეგად, ჩვენ ვნახეთ პრეზიდენტის სამ დღეში შეცვლილი ტონიც. როგორ ფიქრობთ, შეძლებს მიხეილ სააკაშვილი მისთვის არასასურველი პროცესების შეჩერებას? 

სტაბილური სიტუაცია უნდა შენარჩუნდეს, მაგრამ არა სტაბილურად დადუმებული და დაშოშმინებული, იმისათვის, რომ ჩვენ ჩვენი სამოქალაქო პოლიტიკური უფლება განვახორციელოთ და ხმა მივცეთ არჩევნებში იმას, ვინც გვინდა. ხელისუფლება უნდა შეიცვალოს არაძალადობრივი, არარევოლუციური გზით.

მაინტერესებს თქვენი შეფასება ეკლესიის როლთან დაკავშირებით. ჩვენ გვახსოვს კონკრეტული შემთხვევები, როცა ეკლესიის მესვეურები და მრევლი არაერთხელ გამოსულან ეკლესიის ინტერესების დასაცავად, გვახსოვს რელიგიური უმცირესობების შესახებ კანონის გამო გამართული საპროტესტო აქციებიც. თუმცა, როცა საქმე გვაქვს სამოქალაქო პროტესტთან, ეკლესია ერთგვარი  დამშოშმინებლის როლში გამოდის. როგორ ფიქრობთ, რატომ?

სასულიერო პირებს ევალებათ, რომ ადამიანებს სიმშვიდისკენ მოუწოდონ, მაგრამ ეკლესია ჩვენ გვეხება, როგორც ინდივიდებს, ეს არის ჩვენი, პირადი საქმე. ეკლესია, მე როგორც სამოქალაქო პირს, ისე არ მელაპარაკება, ეკლესია მე მელაპარაკება როგორც ინდივიდს. ამიტომ, თუ როგორ მოვიქცევი მე, როგორც მოქალაქე,  ეს ეკლესიის გადასაწყვეტი არ არის. მან შეიძლება მე მირჩიოს ან მთხოვოს რაღაც, მაგრამ მე როგორც მოქალაქე, ვიქცევი ჩემი სინდისის და კანონის შესაბამისად. 

დაბოლოს, რა როლი აქვს მედიას სისტემის შექმნაში და ზოგადად, იმ პროცესებში, რაც ვითარდება?

მედიას, ბეჭდურსაც და ელექტრონულსაც, უმნიშვნელოვანესი როლი აქვს. ამიტომ მედიამ უნდა მოახერხოს, რომ საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვანი თემები ყოველთვის ყურადღების ცენტრში იყოს. მათ შორის წინასაარჩევნოდაც, რადგან  ჩვენ ყოველთვის ფორსმაჟორში გვიწევს ინფორმაციის მიღება. ამიტომ მედიის, როგორც მონიტორის როლი, მნიშვნელოვანია იმ მუხტის შენარჩუნებაშიც, რაც დღეს არსებობს საზოგადოებაში. ის თემები, რაც მტკივნეულია საზოგადოებისთვის, არ უნდა ჩამოვიდეს ტელეეკრანებიდან.