ნინო კასრაძე ორ ათწლეულზე მეტხანს იყო რუსთაველის თეატრის მთავარი მსახიობი. რამდენიმე წლის წინ, ეროვნული თეატრიდან წამოსვლის შემდეგ,  დაიწყო ცხოვრების მეორე თავი: მონაწილეობა მიიღო სხვადასხვა თეატრის, მათ შორის დამოუკიდებელ სპექტაკლებსა და პროექტებში; თავს მოვალედ თვლის,  წლების მანძილზე დაგროვილი ცოდნა სხვებსაც გაუზიაროს. არც ახლანდელი მდგომარეობაა მისთვის საბოლოო და აქედანვე, რამდენიმე წლით ადრე, ემზადება და ფიქრობს ცვლილებაზე. დანარჩენს წაიკითხავთ საუბარში, რომელიც ქართული თეატრის შესახებ დაიწყო:

საუბარი ნინო კასრაძესთან

ვფიქრობ, კარგი დროა იმისთვის, რომ თეატრმა საზოგადოებისკენ მოაბრუნოს მაყურებელი და მსმენელი. საქართველოსკენ მოაბრუნოს და არ მისცეს პრობლემისგან გაქცევის საშუალება. როდესაც ახალგაზრდების 60% ამბობს,  რომ პოლიტიკა არ აინტერესებს, ეს სინამდვილეში არის რეალობიდან გაქცევა, რადგან ვერაფერი ნახა ახალგაზრდამ მისთვის მისაღები, ვერაფერი ვერ შესთავაზეს და ის გარბის.

სინამდვილეში, როგორ შეიძლება არ გაინტერესებდეს პოლიტიკა, შეიძლება არ გაინტერესებდეს, ვინ რისი მინისტრია, მაგრამ პოლიტიკაა შენი უფლებები, პოლიტიკაა პროფკავშირები, ხელფასიც პოლიტიკაა, შენი მომავალიც პოლიტიკაა. რა გინდა, ომი გინდა, მშვიდობა გინდა, როგორი ცხოვრება გინდა, ეს ყველაფერი ხომ პოლიტიკაა.

კარგი მომენტია, მაგრამ რისთვის არის კარგი? ეგოისტურად – თეატრი თეატრისთვის და დანარჩენი უმნიშვნელოა? არა. მგონია, რომ ახლა თეატრი უნდა იყოს რუპორი, რათა საზოგადოება დააბრუნოს საზოგადოებაში, ახალგაზრდაც შემოიყვანოს ამ სივრცეში. ახალგაზრდებმა უნდა იცხოვრონ მათი ქვეყნის პრობლემებით და მიიღონ მონაწილეობა ამის გადაწყვეტაში, რათა სამომავლოდ შეძლონ აქ ცხოვრება.

არ შეიძლება, ვიღაცის მიერ გამზადებულ ცხოვრებაში ვერ პოულობდე შენს ადგილს. ვინ უნდა შექმნას ეს ცხოვრება, დღეს ხომ უნდა გააკეთო რაღაც, რომ ხვალ იქ ადგილი გქონდეს. ჩემი აღქმით, თუ როდისმე პასუხობს თეატრი თავის ამოცანას, ვთვლი, რომ ახლა. იმიტომ, რომ ძალიან ბევრია ძიება, შეიძლება ყოველთვის არ არის წარმატებული და გასაგები, მაგრამ არის ძიება.

არის მეორე საკითხიც: მხატვრული დონე ქვეითდება ამ ძიებებით სოციალური და სხვა პრობლემების წარმოჩენის ხარჯზე? შეიძლება კი, შეიძლება რაღაც ქვეითდება, მაგრამ ეს გასავლელი პროცესია.

რაღაც ეტაპზე უნდა გაიწიროს მხატვრული დონის წილი და პროცესი მოიტანს ამას?

რომ გადავხედოთ ჩვენი ქვეყნის უახლეს ისტორიას – რაღაც რეფორმების დროს ასე იდგა საკითხი: ჯერ ქვეყნის აშენება და მერე დემოკრატია, ჯერ ავაშენოთ და მერე იქნება დემოკრატიის დრო. მგონია, რომ ეს იყო დრამატული შეცდომა, შეიძლება, ჩემიც. დავინახეთ, რომ ასე ქვეყანა ვერ აშენდება, მერე დემოკრატია ვეღარ მოვა. თუ შენების პროცესში დემოკრატიული პრინციპებით არ იხელმძღვანელე, მერე მიიღებ რაღაც არადემოკრატიულს. გავწიროთ მხატვრული დონე და ვიფიქროთ, რომ მერე ის მოვა – ის აღარ მოვა.

ურთულესი ამოცანის წინაშე დგას დღევანდელი თეატრი, იყოს აქტუალური და თან მაღალი მხატვრული დონეც ჰქონდეს. ყველაფერზე შეგიძლია ილაპარაკო, ყველა ხერხით შეგიძლია ილაპარაკო, მაგრამ დონე უნდა იყოს მაღალი. ჩვენთვის ამოსავალი წერტილი უნდა იყოს ის, რომ მხატვრული ღირებულება არ გაიწიროს. ის თავისთავად აღარ მოვა. მერე შეიძლება მხოლოდ სათქმელი დარჩეს და მაშინ რაღად გვინდა თეატრი?!

რუსთაველის თეატრის დასი – მთავარი მსახიობობა.

დიდი ხნის მანძილზე ერთსა და იმავე ადამიანებთან მუშაობა რაღაც დროის შემდეგ აბლაგვებს უნარებს და ამცირებს თვითმყოფადობას?

რა თქმა უნდა. არის კიდევ მეორე საკითხი: ბოლო პერიოდში მოვუსმინე სიუჟეტს იმედზე (ჩემთვის ძალიან საინტერესო იყო), სადაც მსახიობები, ჩემი კოლეგები, საუბრობდნენ რუსთაველის თეატრზე, მის ერთგულებაზე, მის მაგიაზე. ყველა საუბრობდა ერთგულებაზე და მივხვდი, რომ ეს ერთგულება ეხებოდა თეატრში დიდხანს ყოფნას. ზოგი ამბობდა, რომ 50 წელია იქ არის. უმეტესობა ამბობდა, რომ ერთგულია, არასოდეს არსად წასულა –  თითქოს ადგილზე ყოფნით განისაზღვრებოდა ერთგულება.

ვუსმენდი და დამრჩა შთაბეჭდილება, რომ თეატრის, თუნდაც კონკრეტულად ერთი თეატრის ერთგულება ადგილს არ გულისხმობს. მგონია, რომ იდეის ერთგული უნდა იყო, ურთიერთობების ერთგული, უნდა შეგეძლოს ცვლილება, მაგრამ  ის ადგილი შენთვის ძვირფას სივრცედ დარჩეს. მაინც მგონია, რომ ერთგულება კიდევ სხვა რამეა, მე სხვა ხედვით ვუყურებ. რადგან იქიდან წამოვედი, სულ არ ვთვლი, რომ არ ვარ ერთგული, პირიქით.

მეჩვენება, რომ ყოველ 10-15 წელიწადში ცვლილება მაინც განსახორციელებელია. ვერ მოვიტყუები (კოლეგები დამიდასტურებენ),  წლების მანძილზე ვფიქრობდი, წლების მანძილზე ვამბობდი: უნდა წავიდე [რუსთაველის თეატრიდან]. ამ კრიზისს ვგრძნობდი ჩემს თავში. შინაგანი განცდა, რომ რაღაც მთავრდება და იწყება ახალი, რა თქმა უნდა, არსებობს. განცდა, რომ რაღაც დამთავრდა. იმდენს აღარ ვთამაშობდი. ცხადია, ვგრძნობდი, რომ რაღაც დაბლაგვდა. ჩემი ადგილი მქონდა, მაგრამ, რა თქმა უნდა, რაღაცის შექმნის თვალსაზრისით – რეგრესი იყო. ხომ არ შეიძლება 30 წელი სულ ერთმა რეჟისორმა გათამაშოს ერთ ამპლუაში, ეს პრიმიტივიზმი იქნებოდა. იგი აგრძელებს მუშაობას – შენ კი  ვეღარ აგრძელებ. ბევრი რეჟისორი კი იქ არ დგამს. როგორ არა, ვატყობდი, რომ ნელ-ნელა, ნელ-ნელა, რაც ვიცოდი, ისიც მავიწყდებოდა, მსახიობობა კი  მუდმივი თამაშია, თან, სულ სხვადასხვა ჟანრსა და სივრცეში.

როგორი შეგრძნება იყო?

დიდი პროცესი იყო. კონტრაქტი მქონდა, რაღაც დროის შემდეგ აღარ დავდე კონტრაქტი, მერე მაინც იყო მოლოდინი, რომ დავბრუნდებოდი. თუმცა ჩემთვის გადაწყვეტილი იყო, რომ წამოვიდოდი და, მართალი გითხრათ,  წარმოდგენა არ მქონდა, სად წავიდოდი. მერე ნელ-ნელა რაღაც გაჩნდა, ახალი ცხოვრება დაიწყო, ძალიან ინტენსიური, დატვირთული და ძალიან საინტერესო. რუსთაველის თეატრის მიღმა რომ ცხოვრება არსებობს, მერე აღმოვაჩინე.

ცვლილებაზე მინდა გითხრათ: ახლა, სადაც ვარ, ვატყობ, რომ ნელ-ნელა ესეც დამთავრდება და კიდევ რაღაც უნდა შეიცვალოს. შინაგანად ამისთვის ვემზადები – რა იქნება 3-4 წელიწადში. ეს ცვალებადობის მუდმივი პროცესია.

თქვენთვის იყო გარდატეხა ჩაკეტილი სივრციდან გასვლა – ვტოვებ ნაცნობ სივრცეს, რათა უფრო გავიხსნა?

წამოსვლის დროს ეს გადაწყვეტილება არ მქონია. უბრალოდ, რაღაც დავხურე, რომელიც უკვე აღარ ემთხვეოდა ჩემს აზრსა და შეხედულებას. რუსთაველის თეატრი ასევე არის ფილოსოფია და ცხოვრების ხედვა. ეს არის ერთმანეთში ჰარმონიულად შერწყმული, ძალიან ჰომოგენური ორგანიზმი.  უბრალოდ, იმ მომენტში იმიტომ წამოვედი, რომ განსხვავებული აზრი მქონდა. ჩემი დარჩენაც დისონანსს გამოიწვევდა, რა საჭირო იყო ზედმეტი ფორიაქი და ღელვა.

მერე ჩემს თავს ფუფუნება და უფლება მივეციმ უფრო მეტ რაღაცაში მიმეღო მონაწილეობა.

ამ უფლების მიცემამ რა შეცვალა თქვენთვის?

ბუნებრივი პროცესია. მე ყველაფრის მიმართ გახსნილი ვარ, ეს არის ძალიან დიდი ბედნიერება. ეს ჩემი ცხოვრების მეორე ეტაპია. ჩემში არის გამოცდილება, ცოდნა, მარაგი და თავს ვალდებულად ვთვლი, რომ ეს გავხარჯო. ამიტომ ვარ გახსნილი და ღია. ეს არის ახალი ცხოვრება. ძალიან დიდი ცოდნა და გამოცდილება, რომელიც ავიღე რუსთაველის თეატრიდან, ავიღე რობერტ სტურუასგან, მოვალედ ვთვლი, რომ იყოს გაზიარებული სხვებისთვის. როცა ვმუშაობ, ხომ იმ სტანდარტით ვმუშაობ, იმას ვიხსენებ. ჩემში ეს პროცესი სულ მიდის და თითქოს სხვაშიც გადადის.

უკეთესად გავიგე, რას მასწავლიდა,  რა იყო მისი ცოდნა; როცა წამოვედი და დავიწყე ჩემით კეთება, მერე მივხვდი ძალიან ბევრ რამეს. 60 პროცენტს მერე მივხვდი, რა იყო დალექილი და დაგროვილი ჩემში. ვთვლი, რომ ეს აუცილებლად უნდა იყოს განაწილებული.

ამისგან გამიჯვნის მცდელობა გქონიათ?

ის, რაც არის, ჩემშია – ამას ვერ ვაკონტროლებ. რაღაც დროის შემდეგ ამას ვეღარ აკონტროლებ. თავიდან უფრო ძლიერად მქონდა ეს განცდა, ახლა  სულ ვცდილობ, რომ ყველაფერი სუფთა ფურცლიდან დავიწყო – აქ და ახლა, ამ მოცემულობაში ვიმუშაო და გავთავისუფლდე. მაგრამ პროფესიის ცოდნა ხომ იქ მაქვს მიღებული, არც მინდა ამაზე უარის თქმა, ამისგან გათავისუფლება. იმიტომ, რომ ის ვარ მე.

სპექტაკლის შემდეგ რა არის მთავარი უკუკავშირი; ნიშნული, როცა გრძნობთ, რომ გამოვიდა ის, რაც უნდა გამოსულიყო. ამ შეგრძნებას ვინ ან რა განიჭებთ?

ჩემთვის მაყურებლის მოწონება არ არის უკუკავშირი – უკუკავშირი ვარ მე. ძალიან კარგად ვიცი, როდის ჩნდება ეს შეგრძნება. ძალიან კარგად ვიცი, რა როგორ გამოვიდა. იმას არ ვამბობ, რომ მაყურებელზე უკეთ ვიცი. მაყურებელი არის ამის განმსაზღვრელი, მაგრამ მაინც მინდა ვთქვა, რომ ნამდვილი და ჭეშმარიტი პროცესი შიგნით არის – მე ვარ საკუთარი თავის კარგი შემფასებელი. ადრეც ასე იყო და ახლაც ასეა, ყოველთვის კარგად ვიცი, რას ვაკეთებ, სად ვარ და რამხელა წილია მაყურებლის მოწონების წარმატებაში და რა არის ნამდვილად მოსაწონი. ძალიან ნამდვილს მაყურებელიც გრძნობს. არასოდეს მომხდარა, მეგრძნო, რომ რაღაც არის ძალიან კარგი და მაყურებელს ეს არ მოსწონებოდა.

რა უნარჩუნებს სარეპერტუარო როლს სიცოცხლეს – რაღაც დროს კვდება?

ასაკში თუ არ მოხდა დიდი აცდენა, არასოდეს. „შობის მეთორმეტე ღამეში“ მქონდა საშინელი განცდა და ვიტანჯებოდი: 14 წლის გოგოა ვიოლა და ბოლოს როცა ვითამაშე, 40 წელს ზემოთ ვიყავი. ძალიან მანგრევდა და მოქმედებდა ჩემზე, მაგრამ როლი არასოდეს არ მომკვდარა. ადამიანი და, მით უმეტეს, მსახიობი, არის ფენომენალური მოვლენა. ეს სრულყოფის პროცესი, შექმნის პროცესი მუდმივად გრძელდება. ყოველთვის თავიდან იბადება შენში.

ასაკი და მსახიობობა.

ასაკთან ერთად რა დაიკარგა და რა მოვიდა?

დაიკარგა როლების ორი მესამედი. მაშინ, როცა უკვე ბევრი რამ იცი და გრძნობ, უკვე ვეღარ თამაშობ. პირველ რიგში, იკარგება გარეგნობა და ძალები. ყველაზე რთულია, შეინარჩუნო სურვილი. თამაშის სურვილი არის პირველი, რაც გტოვებს. არის გარდატეხის მომენტი, როცა გადახედავ: რა დარჩა, რა შეიძინე, რა გაქვს დღეს, მათ შორის, მატერიალურად – ამხელა ქალი ვარ და დამოუკიდებლად ვერ ვიცხოვრებ. გტოვებს სურვილი, მაგრამ ამას თუ გადააბიჯე – ხშირად ეს ვერ ხდება (კაცებს ყველაზე მეტად უჭირთ ამ კრიზისის გადალახვა) – მერე უკვე ძლიერად ებღაუჭები. ქალისთვის მსახიობობა არის საკუთარი თავის აქტუალობის შეგრძნების საშუალება- ნელ-ნელა გტოვებს ახალგაზრდობა, მაგრამ ჯერ კიდევ სცენაზე გადიხარ, რაღაცნაირი ჩანაცვლებაა – ახალგაზრდობას ანაცვლებს.

რა არის მსახიობობა საქართველოში, როგორი მდგომარეობაა?

ჩემ თვალწინ გაიარა ცხოვრების ნაწილმა, სადაც ვნახე მსახიობის ყველანაირი არსი. ვნახე, ვინ იყვნენ უფროსი თაობის მსახიობები  საზოგადოებისთვის. მითები და ლეგენდები – როგორ აღმერთებდნენ, როგორ უყვარდათ, რამხელა ზემოქმედება ჰქონდათ საზოგადოებაზე.

90-იანების ბოლოს და 2000-იანებში დავინახე პროფესიის ისეთი გაუფასურება… ეს იყო ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე პერიოდი ჩვენი პროფესიისთვის.

ახლა ვხედავ, რომ ჩნდებიან ახალი გმირები, მისაბაძი ადამიანები, ჩნდება ახალი სიყვარული – როგორ დადის ახალგაზრდა მაყურებელი თეატრში და როგორ უყვარს მსახიობები. მერე მივხვდი, რომ ეს არის აღზევებისა და დაცემის ციკლური პროცესი. მსახიობობა არის მდგომარეობა, რაღაც სრულიად განსხვავებული. ახლა შეიძლება უფრო დესაკრალიზაცია მოხდა, მაგრამ მსახიობებში თითქოს მისტიკაც მეტია. შეიძლება ახლა ისეთი კორიფეები აღარ არიან, როგორც მაშინ (მაშინ დროც სხვანაირი იყო), მაგრამ კვლავ ვხედავ აღზევებას, მსახიობების წინ წამოწევას. ახლა მსახიობი თვითონ ქმნის თავის ბედს, უკვე გაიხსნა საზღვრები, გაქრა აკრძალვები, ყველაფერი გაიხსნა, მსახიობი კი არ დაიკარგა, ისევ იმ მდგომარეობაშია. საქართველოში მსახიობობა არის მდგომარეობა – ძალიან სპეციფიკური მდგომარეობა. მდგომარეობა, რომელსაც აქვს ციკლურობა, აღმასვლა – დაღმასვლა, მაგრამ ის სულ არსებობს.

ბოლოს დროს  ძალიან დავიყავით ჯგუფებად, შევქმენით „ბაბლები”, სადაც გარემო საჩვენოდ მოვირგეთ; როგორც მსახიობს გიგრძვნიათ რომ ამ წრეში ჩაიკეტეთ და გქონიათ აქედან გასვლის სურვილი?

მე არა ვარ „ბაბლის” წევრი. მე არ ჩავკეტილვარ. არასოდეს არ შემიზღუდავს და შემომიფარგლავს ჩემი თავი. ყოველთვის ამას ვამბობ, რომ ჩემი მაყურებელი არის ყველა, ჩემი მოვალეობაა მათთან კომუნიკაცია და ყველას პოზიციის გაგების  მცდელობა.

ელაპარაკო მხოლოდ იმ ხალხს, ვისაც შენი ესმის – ეს არის ძალიან ვიწრო ხედვა. ეს არის საზოგადოებისთვის ძალიან საშიში ტენდენცია – ერთ სივრცეში იყო, ერთი რამე მოგწონდეს, მოსწონდე და გეგონოს, რომ ეს არის ყველაფერი. ძალიან ხშირად მეუბნებიან – „არ ვკითხულობ და არც შენ წაიკითხო კომენტარები“. მე პირიქით, ვკითხულობ ამ კომენტარებს, რადგან იქ ძალიან კარგად ხედავ, რა ჭრელია საზოგადოება. რამდენნაირი აზრი და შეხედულებაა. ყველა ამ შეხედულებას მეტ-ნაკლებად აქვს არსებობის უფლება. შენც უნდა გაიგო. არ ვამბობ, რომ ყველაფერი 100 პროცენტით მიიღო.  ეს ჩაკეტვა ძალიან საშიში რამეა, სწორედ ეს არის, რაც აპირისპირებს საზოგადოებას და ჯგუფებს ერთმანეთთან.

გაქვთ ხოლმე ნიჰილიზმის შეგრძნება?

არა. ბევრ უბრალო ხალხს ვხვდები, ვიცი, რომ 100% ვერ იქნება ვერც შენი მსმენელი, ვერც მაყურებელი. უმეტესობაში  ძალიან დიდ ენერგიას ვხედავ. ვხედავ, რომ ახალგაზრდებსაც და უფროსებსაც რაღაც პრობლემები აწუხებთ, ამის შესახებ ლაპარაკი უნდათ.

რამდენად მნიშვნელოვანია თქვენთვის კრიტიკა?

ჩემი თვისებაა, რომ შემიძლია მოვისმინო კრიტიკა. შეიძლება გამაბრაზოს, მაგრამ ყოველთვის ვუწევ ანგარიშს და ყოველთვის ვფიქრობ, რომ ამაში არის რაღაც სიმართლე. არასოდეს მიფიქრია კრიტიკული შენიშვნის შემდეგ – ამას არ მიაქციო ყურადღება, სისულელეა. ვუბრუნდები, ვფიქრობ – რა დაინახა, რატომ დაინახა, რატომ გამოვჩნდი ასე. მეორე მომენტია: სულ ყველაფერი თუ გაითვალისწინე, შეიძლება გაქრე.

საერთოდ მგონია, რომ ვინც გაკრიტიკებს, რაღაც ფუნდამენტურს იჭერს, რაც შეიძლება სხვამ არ თქვას – ეს ძალიან მნიშვნელოვანია.  ჩემს ცხოვრებაში კრიტიკულმა შენიშვნებმა გადამწყვეტი მნიშვნელობა იქონია. მეც, როცა სხვის სპექტაკლზე შევდივარ, ყველაფერს გულწრფელად ვამბობ. კრიტიკა არის გადამწყვეტი. ოღონდ ეს უნდა იყოს მიმართული არა ადამიანის განადგურებისკენ, არამედ რაღაცის წინ წაწევისკენ.

თეატრალური კრიტიკა

როგორ არა, გვყავს კრიტიკოსები და მათი კარგი კრიტიკაც წამიკითხავს, მაგრამ ვისურვებდი, რომ კრიტიკოსები იყვნენ დამოუკიდებლები, თავისუფლები და გახსნილები.

როგორც მსახიობს შეცდომის გეშინიათ?

საერთოდ ძალიან მშიშარა ვარ. ადრე სცენაზე ყველაფრის ძალიან მეშინოდა, მაგრამ ახლა არ მეშინია. არ იქნება კარგი? შემეშალა, გამიფუჭდა, კიდევ გამიფუჭდა, კიდევ თუ გაფუჭდა, ვეტყვი ჩემს თავს – ნინო, აღარ არის აქ შენი ადგილი, გიფუჭდება და წადი. უნდა წახვიდე. მილიონი რამეა. იცით, როგორ საჭმელს ვაკეთებ, როგორ ვკერავ და რა სიამოვნებას მანიჭებს ქსოვა? გავაკეთებ ამას. შეგეშალა… მე შენ გითხრა, მილიონს გიხდიან ამაში და ფეხბურთელივით გოლი თუ არ გაიტანე, დააკლდება შენს ჰონორარს. შეიძლება, არაფერსაც რომ არ გიხდიან, უფრო მეტი პასუხისმგებლობაა. გოლი არ არის, ადამიანის გულში და ტვინში რომ გადის?.. არ მეშინია იმიტომ, რომ ვიცი, როცა შეგეშინდება – მორჩა, წაგებული ხარ.

თაობებს შორის დაშორებას გრძნობთ?

მიფიქრია ამაზე. ბოლო პერიოდში ვფიქრობ, ჩემს მშობლებს დავუძახო თუ არა სპექტაკლზე. ადრე ყველაფერზე დადიოდნენ და მამამ ბოლოს მითხრა ერთ-ერთ სპექტაკლზე – ჩემთვის ძნელი აღსაქმელია, არ მესმის თხრობის ეს სტილი და მანერაო.

ვფიქრობ, ეს გამოიწვია კომუნიკაციების კატასტროფულმა ცვლილებამ. სრულიად სხვა სამყარო გაჩნდა, რომელიც მანამდე არ ყოფილა. მგონია, რომ ეს არის მილენიუმი – როცა გადმოვედით 2000 წელში და გიჟურად პროგრესირდა ყველაფერი. ძალიან დიდი მანძილების დაფარვამ, ყველაფრის გახსნამ, ძალიან დიდი წყვეტა გამოიწვია თაობებს შორის. არ მგონია, რომ დასავლეთში ამხელა ცვალებადობა იყოს. მიცხოვრია, კრიზისიც არის, ცვალებადობაც, მაგრამ ასეთი ტრადიციების ტოტალური მორღვევა იქ არ არის. რაღაცნაირად უჭირავთ ოჯახი. თითქოს ნაბიჯ-ნაბიჯ მივიდნენ რაღაც ღირებულებებამდე, ჩვენ კი ყველაფერი ერთად დაგვეცა თავში – ფორმაციის და დროის ცვლილება, პროგრესი, ყველაფერი.

ძალიან გართულდა სათქმელისა და ენის პოვნა დღეს…

გააჩნია, რისთვის მიდიხარ თეატრში, რა გინდა, რომ  ნახო. შენ თუ იმისთვის მიდიხარ, რომ რასაც ნახავ, დაატოლო ძველ შედევრებს, დროის კარგვაა და არ წახვიდე. მაგრამ თუ შენ მიდიხარ იმისთვის, რომ რაღაც ახალი დაინახო, დაინახო ერთიანი პროცესი, შეიძლება არ მოგეწონოს, მაგრამ დაინახო, საითკენ მიდის ეს პროცესი, შენთვის თუ ეს მნიშვნელოვანია – თუ ეს მომავლის დანახვის წინაპირობაა, თუ ამას გადარჩენის წინაპირობად აღიქვამ, მაშინ შენთვის ძალიან ძვირფასი ხდება ყველანაირი მოძრაობა. ყველანაირი გაფართხალება, სპექტაკლი და გამოხატვის საშუალება. დღევანდელი კონტექსტი უნდა გაითვალისწინო და ამის ადეკვატური იყო.

რაღაც თაობა უბრალოდ ვერ აჰყვა დროს?

ვერ აჰყვა, ეს ლოგიკურიც არის. არ შეუძლია. გაიზარდა, იცხოვრა… ის კი არა, იმათი შემდეგი თაობაც ვერ აჰყვა დროს. 28, 29 30 წლის ადამიანებს უყურებ და ისინიც სადღაც არიან გაჭედილები.

სათქმელი რამდენად შეიძლება მისაწვდომი გახდეს ამ ადამიანებისთვის?

ძალიან ძნელია. თეატრი კი არა, ბებიას არ ესმის შვილიშვილის და პირიქით. არც მშობელს ესმის, უბრალოდ, მისი შვილია და ხვდება, რომ უნდა მიჰყვეს. ძალიან რთულია. ყველა ვცდილობთ, რომ ეს ახალი რეალობა ჩავტენოთ იმაში, რაც ვიცით. მე სულ ამით ვარ დაკავებული, მგონია, რომ რაღაც ვიცი და ამას მოვარგებ ძველს. უცებ, რაღაც გამოვარდება და თურმე ასე არ ყოფილა. მერე ვიწყებ ფიქრს – როგორ მოვერგო. ყველა ვცდილობთ ჩვენს ყალიბში ჩავტენოთ ეს ცხოვრება, მაგრამ ეს ცხოვრება თავისი ყალიბით მოდის.

ხალხს ჰქონდა თავისი კოორდინატთა სისტემა, ახლა კი  საერთოდ არაფერი ესმით, ამიტომ მათთვის ყველაზე მყარი და რეალისტური არის ძველი კოორდინატთა სისტემა და ებღაუჭებიან მას. მაგრამ მშვიდი ცურვაა ყველაფერი. როგორ გადარჩება ადამიანი. ადამიანი, რომელიც ზღვაში მიცურავს და ხედავს, რომ ნავი, რომელშიც ზის, გაიხვრიტა – ხომ უნდა დატოვოს, ხომ უნდა გადავიდეს, ცოტა გაცუროს, ნაფოტი იპოვოს, იმას მოჰკიდოს ხელი და იქნებ გადარჩეს. იმ გახვრეტილ ნავს ხომ არ ჩაჰყვება, რა არის გადარჩენის ინსტინქტი, რას გკარნახობს ის. ისევეა ეს დრო, იმ ძველ კოორდინატთა სისტემას გასდის წყალი, კონტაქტს ვეღარ ამყარებ ვერც მეგობართან, მეზობელთან, შვილთან, შვილიშვილთან. გადააგდე და რაღაცისკენ წადი, მერე ამას ეძახიან ეროვნულ ღირებულებებს, ეს არის დამღუპველი. არც ვიცით, ეს ყველაფერი იყო? გაუთავებელი, გიჟური სმა და ქეიფი, ეს არის ქართული ეროვნული ღირებულებები? ასე არ მგონია.

იცურე და ნელ-ნელა მოძებნი, თანამოაზრე შეგხვდება, ახალი შეიქმნება და შენს გულში ძველიც არ დაივიწყო, არ უღალატო. შენ ერთმა გადაარჩინე ის რაღაც. ადამიანში ყველაზე ძლიერი არის გადარჩენის ინსტინქტი და ეს თუ არა გაქვს…

დღეს თქვენთვის რა არის მთავარი ბიძგი, როცა რაღაცაზე სამუშაოდ თანხმდებით?

ჩემი შვილები. მათი ხედვით ვუყურებ ამბავს – ეს მათთვის საინტერესო იქნება? რაღაცის მომცემი იქნება? რაღაცით დაგვაახლოებს? ბევრ ისეთ რამეში ვებმები, რაც ჩემთვის უცხოა, მაგრამ ვიცი, რომ ეს არის ის გზა, რომელიც გამიიოლებს ჩემს შვილებთან, შესაბამისად – ახალგაზრდებთან ლაპარაკს. ამასობაში, ვატყობ, რომ ჩემი და უფროსი თაობის ადამიანებს ვშორდები, არ იღებენ ჩემს გახსნილობას, არ სჯერათ და არ მოსწონთ. მაგრამ ეს ჩემი არჩევანია.