აშშ-ის კონგრესის წარმომადგენელთა პალატის მიერ მიღებულ „უილიამ მაკ ტორნბერის ეროვნული თავდაცვის ავტორიზაციის აქტში 2021 ფისკალური წლისთვის“, სხვა ყველაფერთან ერთად, შესულია კონგრესმენ პიტ ოლსონის [რესპუბლიკელი, ტეხასი] მიერ ინიციირებული შესწორება. კანონპროექტი პალატას უკვე ჰქონდა მიღებული, თუმცა ოლსონის შესწორება გასული იყო მხოლოდ პალატის ერთ-ერთ კომიტეტში, ხოლო მიღებული კანონპროექტის სრული ტექსტი ამ დრომდე არ იყო ხელმისაწვდომი.
ოლსონის შესწორების თანახმად, აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა კონგრესს უნდა წარუდგინოს ანგარიში, რომელშიც იქნება:
- ანალიზი, დგამს თუ არა საქართველოს მთავრობა ეფექტიან ნაბიჯებს საქართველოში დემოკრატიული ინსტიტუტების გასაძლიერებლად;
- ეფექტიანად ახდენს საარჩევნო რეფორმის იმპლემენტაციას;
- პატივს სცემს სასამართლოს დამოუკიდებლობას, მათ შორის, დამოუკიდებლობას საკანონმდებლო თუ აღმასრულებელი ხელისუფლების ჩარევისგან;
- ეფექტიანად ახდენს ისეთი პოლიტიკის იმპლემენტაციას, რომელიც უზრუნველყოფს ანგარიშვალდებულებას და გამჭვირვალობას, მათ შორის, უპრობლემო წვდომას საჯარო ინფორმაციაზე;
- იცავს სამოქალაქო საზოგადოების, ოპოზიციური პარტიების და მედიის უფლებებს;
- ნებისმიერი სხვა საკითხი, რომელსაც სახელმწიფო მდივანი საჭიროდ მიიჩნევს.
სახელმწიფო მდივანს ამ ანგარიშის წარსადგენად ექნება 180 დღე კანონპროექტის მიღებიდან.
კიდევ რა წერია შესწორებაში საქართველოზე?
კონგრესის მოსაზრებით, აშშ-მა უნდა:
- დაუჭიროს მხარი საქართველოს მთავრობას დემოკრატიული ღირებულებების განვითარებაში, გზაზე საარჩევნო რეფორმისკენ, კორუფციასთან ბრძოლაში და მცდელობებში, უზრუნველყოს, რომ ქართული კერძო სექტორი იცავს საერთაშორისოდ აღიარებულ სტანდარტებს, მათ შორის, მიესალმება და იცავს პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებს;
- განაგრძოს საქართველოს მთავრობასთან ახლო მუშაობა თავდაცვისა და უსაფრთხოების თანამშრომლობაზე, მათ შორის, საქართველოს თავდაცვითი შესაძლებლობების გაზრდაზე, პარტნიორ ქვეყნებთან თანამშრომლობაზე, ომის [წარმოების] წესების დაცვაზე და თავდაცვითი ინსტიტუტების გაძლიერებაზე”, — ვკითხულობთ შესწორებაში.
როგორ ხდება კონგრესში კანონის მიღება და რა შანსები აქვს ამ კანონპროექტს?
კანონპროექტი, რომელშიც ოლსონის შესწორება შევიდა, აშშ-ის კონგრესის ორივე პალატამ — სენატმა და წარმომადგენელთა პალატამ- უკვე მიიღო, თუმცა ორივეს აქვს კანონპროექტის საკუთარი ვერსია. ახლა შეიქმნება სამუშაო ჯგუფი, რომელიც ორ კანონპროექტს შორის არსებულ განსხვავებაზე იმუშავებს, რის შემდეგაც უკვე ამ ვერსიას კენჭს უყრის ორივე პალატის შემადგენლობა. ამის შემდეგ კანონპროექტი გადაეცემა პრეზიდენტს.
აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი, თავის მხრივ, აცხადებს, რომ კანონპროექტს ვეტოს დაადებს, მაგრამ ამის მიზეზი მისი სხვა დებულებაა, რომლის თანახმადაც, აშშ-ის სამხედრო ბაზებს, რომლებიც კონფედერატი [ერთ-ერთი მხარე აშშ-ის სამოქალაქო ომის დროს. კონფედერაცია, შემდგარი სამხრეთის შტატებისგან, მონობის შენარჩუნების მომხრე იყო — რედ.] მოღვაწეების სახელს ატარებენ, სახელი უნდა შეეცვალოთ.
ტრამპის შესაძლო ვეტო საბოლოო ვერდიქტი არაა — კონგრესს მისი დაძლევა შეუძლია, თუმცა ამისთვის ორივე პალატაში საჭირო იქნება ხმების 2/3, ანუ — 100-დან 67 ხმა სენატში და 435-დან 290 წარმომადგენელთა პალატაში.
სენატში კანონპროექტს 86 მხარდამჭერი ჰყავს, წარმომადგენელთა პალატაში კი — 295. ამგვარად, კონგრესს აქვს საკმარისი ხმები ვეტოს დასაძლევად.
რას ამბობენ ოლსონის შესწორებაზე საქართველოში?
კანონპროექტზე 24 ივლისს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი გახარიამაც ისაუბრა და განაცხადა, რომ ამაში პრობლემა არაა და საქართველოს ინტერესებშია:
„ჩვენ მოხარულები ვართ, რომ სახელმწიფო მდივნის მიერ საქართველოში დემოკრატიზაციის პროცესების შეფასება მოხდება. ეს ჩვენს ინტერესშია. რა კითხვის ნიშნებიც არსებობს, ამასთანაც კომფორტულად ვგრძნობთ თავს, რადგან საქართველოში გამოხატვის თავისუფლებიდან, მედიაპლურალიზმიდან, ინსტიტუტების განვითარებიდან დაწყებული საარჩევნო სისტემით დამთავრებული, დემოკრატიზაციას არაფერი და ვერაფერი დაემუქრება მარტივი მიზეზის გამო – ქართველმა მოქალაქემ თავისუფლების, სამართლიანობის ფასი კარგად შეიგრძნო და ამას უკან ვერავინ დააბრუნებს. რაც უფრო მეტი შეფასებები იქნება საქართველოს პარტნიორების მხრიდან, ჩვენ მოხარულები ვართ“, — აღნიშნა გახარიამ.
„ევროპული საქართველოს“ ერთ-ერთი ლიდერი, გიგა ბოკერია კი აცხადებს, რომ „დისკუსიაა იმაზე, რამდენად ჩიხშია საქართველო“, რაც, „ოცნების“ ლიდერების განცხადებების მიუხედავად, პრობლემას წარმოადგენს:
„ის ფაქტი, რომ ჩვენ დღეს, ჩვენს სტრატეგიულ პარტნიორთან, აშშ-თან, დღის წესრიგი გვქონდეს, როდის მოგვცემენ თავისუფალ ვაჭრობას, რომელიც ჩვენს ოჯახებს დაეხმარება, რომ ეკონომიკა ამუშავდეს, რომ გვქონდეს საუბარი უსაფრთხოების სფეროში თანამშრომლობის ხარისხობრივად გაღრმავებაზე, NATO-ში გაწევრიანების კამპანიის ახალ ტალღაზე, ამის ნაცვლად დისკუსიაა იმაზე, რამდენად ჩიხშია საქართველო.
ამ დოკუმენტშიც საქართველოს, როგორც ქვეყანას, მხარს უჭერენ, რაც ძალიან კარგია, მაგრამ იქვე საუბარია იმ შესწორებით, რომ კონკრეტული კონდიციებია დაყენებული, რომ უნდა მოხდეს იმის დემონსტრირება, რომ ამ ჩიხიდან ქვეყანა გამოდის და არა ღრმავდება კრიზისი“, — დასძენს იგი.
ჩანაწერი საქართველოს შესახებ პალატის ასიგნაციების კომიტეტის კანონშიცაა, რომელიც უკვე დაამტკიცებულია. ახლა ის სენატში უნდა განიხილონ.
კანონპროექტის თანახმად, საქართველომ შეიძლება აშშ-ის დახმარების 15% ვერ მიიღოს, თუ სახელმწიფო მდივანი არ დაადგენს, რომ მთავრობა გარკვეული მიმართულებებით დგამს ნაბიჯებს.
ამ თემაზე გირჩევთ „ნეტგაზეთის“ სტატიას:
„სიგნალი“ – რას ნიშნავს აშშ-ს პროექტი საგარეო ოპერაციების დაფინანსებაზე საქართველოსთვის?
