ბატონო გედევან, ევროკავშირის წევრ რამდენ ქვეყანაში ხართ ნამყოფი?

იშვიათად გავდივარ ქვეყნიდან. საბერძნეთში ვარ ნამყოფი. დიდ ბრიტანეთში მქონდა ერთი ვიზიტი 2002 წელს, როცა ბორჯომის საკრებულოს თავმჯდომარე ვიყავი. ერთკვირიანი ვიზიტი იყო თვითმმართველობის საკითხებთან დაკავშირებით. შოტლანდიაში, კერძოდ, ედინბურგში ვცხოვრობდით, ვიყავით გლაზგოში და სხვა მუნიციპალიტეტებიც მოვიარეთ. სხვადასხვა საკრებულოების წევრები ვიყავით სამცხე-ჯავახეთიდან. ახლა, რაც დეპუტატი ვარ, ვიყავი საფრანგეთში და ბელგიაში.

როგორი იყო თქვენი ვიზიტების დროს ევროპელ ხალხთან ურთიერთობა?

ძალიან დადებითად და პოზიტიურად მახსენდება ეს პერიოდი. ჯერ ერთი, შოტლანდიელები ძალიან მიყვარს, ედინბურგის ციხესიმაგრე. მიმაჩნია, რომ შოტლანდიელებს აქვთ მთიელებისთვის დამახასიათებელი სიამაყე და განსაკუთრებული ღირსება. ჩვენს მასპინძლებში ირლანდიელებიც იყვნენ, თვითონ ინგლისელებთანაც ძალიან დადებითი ურთიერთობა გვქონდა. მიმაჩნია, რომ ეროვნული ხასიათი ადამიანში არის ისეთივე, როგორც რაღაც, რაც შენაძენია. ცხადია, მის სიღრმეშიც არის რაღაც, რაც მის ნიშან-თვისებას განსაზღვრავს, მაგრამ უფრო სიღრმისეულად ადამიანის იდენტობის განმსაზღვრელი მაინც არის სიკეთე. ეს ყველა ადამიანს ახასიათებს, თუ რაღაც პათოლოგია არ არის მასში. ეროვნული ზღვარი ამ მიმართულებით პირობითია და ჩვენ შეგვიძლია ყველასთან ადამიანური ურთიერთობები გვქონდეს, თუმცა, რა თქმა უნდა, სტუმრად კარგია, მაგრამ სახლში სჯობს. იყო ოფიციალური ვიზიტები და მერე საღამოობით ყველა ერთად ვიყავით. როგორც წესი, ისინი გვპატიჟებდნენ ყოველდღე მათ მიერვე ორგანიზებულ ვახშამზე, ვიყავით ერთად და ჩვეულებრივად ვსაუბრობდით.

რა მოგეწონათ ამ ვიზიტების დროს ევროკავშირის ქვეყნებში?

ეს არის მშვიდი, წყნარი ქვეყანა, სადაც არის ნაკლებად დაძაბული სახეები ქუჩაში, სადაც არის მოწესრიგებული სახელმწიფო სისტემა და სადაც წესრიგი იგრძნობა, როგორც ყოფით საკითხებში, ასევე, გლობალურ საკითხებში. როდესაც საკითხის განხილვა ხდება, როდესაც, ელემენტარულად, ქუჩაში რაღაც ყოფითი შეხებები გაქვს, გრძნობ, რომ ქვეყანაში წესრიგია.

თქვენი პირველი ვიზიტი ევროკავშირში რას უკავშირდებოდა?

საქართველო-კვიპროსი თამაშობდა ეროვნული ნაკრებების დონეზე, სადღაც 4 წლის წინ იყო ეს, მგონი. ვერ ვიტყვი, რომ ჭკუა დაგეკეტება, ისეთი მხარეა, მაგრამ იგრძნობოდა, რომ ქვეყანაში ცხოვრება მიდის: უძრავ ქონებაზე მოთხოვნა არის, ახალი სახლები შენდებოდა. ზოგადად, განსაკუთრებული ემოციები ამ ვიზიტების დროს არ მქონია, მაგრამ მეგობრებთან ერთად რომ დავდივარ, სულერთია, სად ვარ. 

თუ ყოფილა შემთხვევა, რომ არალეგალურად იყავით ევროკავშირის რომელიმე ქვეყანაში,  ან რაიმე პრობლემა ხომ არ შეგქმნიათ ვიზის მიღების კუთხით?

არალეგალურად არასოდეს, არც ვიზაზე მქონია პრობლემა. უბრალოდ, მახსენდება, რომ ჩამოვედით, აეროპორტში ჩხრეკა დაგვიწყეს. ცუდი დრო იყო საქართველოში. ყველა დელეგაციის წევრი გაჩხრიკეს, არ ვიცი, რას ეძებდნენ, მგონი, ფული უნდოდათ. 

ამ ვიზიტების დროს რა არ მოგეწონათ, რამ დაგტოვათ უკმაყოფილო?

ასეთი კრიტიკული არ ვარ. საკმაოდ ტოლერანტული დამოკიდებულება მაქვს. ჩვენი ყოფის მიმართაც არ მაქვს ძალიან უარყოფითი დამოკიდებულება, რადგან მიმაჩნია, რომ თუ რაღაცა ორგანიზაციულად ისე არაა, როგორც შენ გინდა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ასე უნდა იყოს. ჩადიხარ, გხვდება სხვა კულტურა, სხვა მენტალობა, სხვა დამოკიდებულება ცხოვრებისადმი, შეიძლება განსხვავებული ფასეულობათა სისტემა. ჩვეულებრივად იღებ ამას, როგორიც არის და ამაში არც იმას ეძებ, რომ, არიქა, რა კარგია, იმიტომ, რომ განსხვავებულია, და ან, ვაიმე, სულ სხვანაირები არიან და აქ რა მაცხოვრებს. ჩვეულებრივი სივრცეა, სადაც არის განსხვავებული კულტურა, განსხვავებული აზროვნება. ევროპა კი ერთიანდება, მაგრამ მიმაჩნია, რომ ეს კულტურათა სხვაობა მაინც აღიქმება ურთიერთობებში.

კულტურათა სხვადასხვაობა გასაგებია, მაგრამ ხომ არსებობს რაღაც ძირითადი ფასეულობები, რომლებზეც ყველა თანხმდება? ამ თანხმობას საქართველო უერთებს თავის ხმას?

კი, რა თქმა უნდა. მგონი, არის რაღაც საკითხები, რომლებზეც ჩვენ ევროკავშირის შესაბამისი ღირებულებათა ერთობა გვაქვს. ადამიანის უფლებების კუთხით ეს არის პრინციპული, რაც ჩვენთვის ღირებულია და მზად ვართ ამ კუთხით, ალბათ, ვიყოთ ევროპის ნაწილი. კულტურათა სხვაობაში, იგივე, თუ რელიგიათა სხვაობას ვიგულისხმებთ, და როგორც ილიას აქვს ნათქვამი, რომ ზღვამ არ გადაყლაპოს ჩემი პატარა მდინარეო, როგორც გამოთქვამდა შიშებს, ეს განცდა არის, რომ როცა შენ დამოუკიდებელი კულტურული სივრცე გაქვს, სამართლებრივი სივრცის გაერთიანებით არ დაზარალდეს, მაგრამ მიმაჩნია, რომ საკითხი ევროპაში ასე არ ისმის. შენ თუ გაქვს რესურსი, რომ საკუთარი კულტურული სივრცე დაიცვა იმ სამართლებრივ ჩარჩოებში, რომელსაც ევროპა თავაზობს საზოგადოებას, ინერტული არ უნდა იყო, ეს მთავარია. თუ გაქვს იმის ნება, რომ როგორც დამოუკიდებელი კულტურული და ეროვნული ერთეული არსებობდე და გქონდეს შენი ღირებულებათა სისტემა, ერთიან ევროპაშიც შეძლებ ამის გაკეთებას.

სტერეოტიპების საკითხს შეეხეთ, და იდენტობის დაკარგვის შიშის გარდა, საზოგადოებაში სხვა სტერეოტიპებიც არსებობს. იგივე ეკლესიასთან დაკავშირებით, რომ მისი როლი დაკნინდება, რომ ევროპას ღმერთის არ სწამს, საუბრობენ გარყვნილებაზე და სხვა.

საბერძნეთი ევროკავშირის წევრია და ეკლესიის როლიც მაღალია და ეს პრობლემა არავის შექმნია. იგივე კათოლიციზმი ძალიან ძლიერია ევროპაში და ვატიკანის გავლენა ევროპის პოლიტიკაზე და კულტურულ ცხოვრებაზე ყოველთვის იქნება. არც პროტესტანტულ ქვეყნებშია იმის პრობლემა, რომ რელიგიური ცხოვრება არ იყოს. ჩვენ გვაქვს ის მომენტი, რომ უზნეობა არა მარტო აღმოფხვრილი იყოს ჩვენ გარშემო, არამედ საზოგადოებაში რაღაც მორალური კრიტერიუმებით მოხდეს ცხოვრება. საზოგადოებას აქვს ეს მოთხოვნა. უზნეობაში მე ვგულისხმობ მორალის და ზნეობის საყოველთაოდ აღიარებულ პრინციპებს და რაც კანონითაც არის განმტკიცებული. ეს, რაც არის პირადი, საზოგადოებას მიაჩნია, რომ ის მაქსიმალურად უნდა გახდეს საჯარო. მაქსიმალურად საჯარო ვერ გახდება და ამას უნდა შევეგუოთ, რადგან ზნეობა ხშირ შემთხვევაში ჩვენი პირადი სინდისის ნაწილია და არა საჯარო სფერო, მაგრამ კანონმდებლობა ამბობს, რომ უზნეო კანონები არ უნდა არსებობდეს. კანონი, რომელიც ეწინააღმდეგება მორალისა და ზნეობის საყოველთაოდ აღიარებულ ნორმებს, არის ბათილი. ეს კანონმდებლობაშია ჩაწერილი. შესაბამისად, საჯაროობა მორალური ღირებულებების და მათი დაცვა სამართლებრივ დონეზე მაინც ხდება, თუმცა ეს ყველა ადამიანის პირადი სინდისის საკითხია, ის რა მორალით და რა ზნეობით ცხოვრობს. შეიძლება ჩვენ გვქონდეს მოთხოვნა, რომ ეს ღირებულებები საჯარო იყოს და ჩვენ ამით ვცდილობთ, რა წარმოდგენაც უმრავლესობას აქვს მორალურ და ზნეობრივ ღირებულებებზე, ეს იყოს სტანდარტული ღირებულებები.

უმრავლესობას აქვს უფლება, რომ თავისი ღირებულებების სისტემა დაიცვას, მაგრამ არა ძალადობის, არა ზეწოლის, არა იძულების წესით. ეს ის ღირებულებებია, რომლებსაც ჩვენ უნდა გავუწიოთ პროპაგანდა, უნდა დავასაბუთოთ, რომ სწორია, ამ შემთხვევაში, მე ვგულისხმობ იგივე მართლმადიდებლურ მორალს, რომელსაც თავისი რელიგიური დოგმებისა და რელიგიური მსოფლმხედველობის გარდა, აქვს თავისი მორალური ღირებულებების სისტემა. ამ რელიგიის მიმდევრებს გვაქვს იმის უფლება, რომ ამ მორალური ღირებულებების უპირატესობა ვამტკიცოთ, მაგრამ, ცხადია, ანგარიში უნდა გავუწიოთ სხვა კულტურასაც და იმასაც, რომ ჩვენს ქვეყანაში ცხოვრობდნენ ადამიანები, რომლებიც ათეისტები არიან და რელიგიიდან გამომდინარე არ ამკვიდრებენ თავიანთ მორალურ სისტემას და იდეაში, სულაც არ არიან ამის გამო ამორალურები, პირიქით, შეიძლება მათი მორალური სისტემა უფრო მყარიც იყოს და ჩვენ უფრო ხშირად ვცოდავდეთ. ჩვენი მსოფლმხედველობით ისინი არღვევენ პირველ მცნებას, მაგრამ ზოგადად მორალური სისტემა ეს აბსოლუტურად სხვა რაღაც არის, რომელიც ნებმისმიერი მსოფლმხედველობის ადამიანისთვის არსებობს.

ვფიქრობ, ჩვენს ღირებულებებს, თუ თანმიმდევრულები და გონიერები ვიქნებით, არაფერი ემუქრება. თუ კარს ჩავკეტავთ და საკუთარ ოთახში  ჩავიკეტებით, ამით ჩვენს ღირებულებებს ვერ დავიცავთ, რადგან ღირებულებათა სისტემას საზღვრები არ აქვს, ეს უნდა გავაცნობიეროთ  და უნდა ვხვდებოდეთ იმას, რომ ჩვენი ღირებულებებით, რაც უფრო ტრანსპარანტულები ვართ, მით უფრო ძლიერები ვართ. ღირებულებათა სისტემა არ უნდა იყოს შიდა მოხმარებისთვის, არამედ შენი რწმენის საკითხი უნდა იყოს და შენი ცხოვრების წესი. აქედან გამომდინარე, შენ არ უნდა გეშინოდეს იმის, რომ ვინმე ამ ღირებულებებს დააზიანებს იმიტომ, რომ რაღაც კანონი დაწესდება. შეიზღუდება რაღაცის ქადაგება, ან პროპაგანდა რაღაც სივრცეში? შეგიძლია სხვა სივრცე გამონახო. უნდა გვესმოდეს, რომ თუ ძლიერები გვინდა ვიყოთ, ეს ვინმეს ხარჯზე კი არ უნდა მოხდეს, არამედ ეროვნული რესურსით. არჩევანის წინაშე უნდა იდგეს ადამიანი და ირჩევდეს იმ ღირებულებებს, რომლითაც ცხოვრობს. ამ შემთხვევაში იქნება ეს ღირებულებები მნიშვნელოვანი. 

ამ  საკითხთან დაკავშირებულია იგივე ID ბარათი და ბარათის ირგვლივ არსებული მოსაზრებები ანტიქრისტეს ჩიპზე.  თქვენ განაცხადეთ, რომ აღებას არ აპირებთ და განმარტეთ, რომ მიზეზს რელიგიურ გრძნობებთან შეხება არ აქვს. რატომ არ აპირებთ ID ბარათის აღებას? 

საერთოდ, მიმაჩნია, რომ თუ საზღვრის გადაკვეთისათვის არის საჭირო მოწმობა, რომელიც დამატებით ინფორმაციას შეიცავს ელექტრონული ფორმით და ვინმეს ამაში აქვს პრობლემა, მას შეუძლია ასეთი მოწმობა არ აიღოს. მე მაქვს ასეთი მოწმობა, ამიტომ ვერ ვხვდები, რატომ უნდა ავიღო ID ბარათი? მე ვიცი, რომ უცხოეთის პასპორტში, რომელიც მაქვს, არის ელექტრონული ინფორმაცია. არ ვაპირებ ამ პასპორტით წლის მანძილზე 24-საათიან რეჟიმში ვიარო, მას აქვს ფუნქცია გადავლახო საზღვარი. ქვეყნის შიდა მოხმარებისთვის მე შეიძლება ეს პასპორტიც გამოვიყენო, ან რაიმე უფრო გამარტივებული მოწმობა.  

ინფორმაციული თვალსაზრისით თქვენ ტოლობის ნიშანს სვამთ ID ბარათსა და პასპორტს შორის, ამავდროულად საუბრობთ გამარტივებულ მოწმობაზე. ამ კონტექსტის გათვალისწინებით, რატომ არ აპირებთ აიღოთ ID ბარათი, ეს არ არის გამარტივებული მოწმობა? რაში ხედავთ პრობლემას?

მე ID ბარათის საჭიროება არ ამქვს, რადგან პასპორტი გამაჩნია. ამიტომ ბარათი ჩემთვის საჭირო არ არის, მე არ დამჭირვებია. ID ბარათთან დაკავშირებით რამდენიმე ფაქტორი არსებობს. ერთი – ეს არის მისი ღირებულება. მე მგონია, რომ ჩვენ არასწორად ვიქცევით, როცა ბარათი უალტერნატივოა და მისი ღირებულება არის საკმაოდ მაღალი, 35 ლარი ღირს, ეს დიდი თანხაა ბევრისთვის. დეპუტატებს კი უფასოდ გვთავაზობენ, რასაც ვერ ვხვდები. რეალურად, ჩვენ უფრო შეგვიძლია თანხის გადახდა. ასევე, საარჩევნო ასაკის ადამიანებს უფასოდ სთავაზობენ, ეს სწორია. არათუ 17-დან 21 წლამდე, ზოგადად, მიმაჩნია, რომ ფასზე საუბარი არ უნდა იყოს, თუ უალტერნატივოა, მაგრამ უალტერნატივობის მიზეზს ვერ ვხვდები. დღემდე ვერ გავიგე, რა კონკრეტული მოთხოვნა შეიძლება არსებობდეს ვიზა ლიბერალიზაციის კუთხით, რაც არ მისცემდა ადამიანს საშუალებას არ ჰქონოდეს ID ბარათი, რაღაც შეხედულების, მათ შორის რელიგიური შეხედულების გამო და მაინც დარჩეს მოქალაქედ და მოქალაქეობა დადასტურდეს ფორმალური ქაღალდით, რომლითაც მას მიეცემა საშუალება სრულფასოვნად მიიღოს იმ სახელმწიფოს ცხოვრებაში მონაწილეობა, რომლის წევრი არის. არ მგონია, რომ მოქალაქეობაზე უფრო დიდი ღირებულება იყოს, ვიდრე აღრიცხვა. თუ ისე მოხდება, რომ ადამიანს რაღაც კონკრეტული სახის მოწმობის არქონის გამო საშუალება არ ექნება ქვეყნის ცხოვრებაში მონაწილეობა მიიღოს, ეს იქნება დისკრიმინაციული მიდგომა.

თქვენ თქვით, რომ ID ბარათი აქამდე არ დაგჭირვებიათ. თუ დაგჭირდათ, რას აპირებთ? ან როცა თქვენს პასპორტს ვადა გაუვა, ისევ პასპორტს გააკეთებთ, თუ ID ბარათს?

მე პირადად არანაირი პრობლემა მაქვს ID ბარათთან. რომ დამჭირდეს რამეში, შეიძლება ავიღო კიდეც, უბრალოდ, არ მომწონს, როცა ძალიან მკაცრი ტონალობა არის ჩემ მიმართ, ეს ჩემთვის პიროვნულად მიუღებელია.

რას გულისხმობთ?

მე დღეს ვარ გუნდის წევრი. ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს, როგორ მიყენებენ საკითხს. თუ ამას აკეთებენ ხელის დარტყმით, მე არც ერთ შემთხვევაში მივიღებ ამ საკითხის გადაწყვეტაში მონაწილეობას. რომც ვეთანხმებოდე, უკვე გამოირიცხა დათანხმება. აქ ბარათზე არ არის საუბარი, ნებისმიერ თემას ვგულისხმობ. აი, რომ მითხრან, თუ პარლამენტში რეგისტრაციაზე არ მოხვალ, ჩვენ გაგრიცხავთ უმრავლესობიდან – ნუ, გამრიცხეთ, – ეს იქნება ჩემი პასუხი. თუ მე ვერ მოვდივარ, ე.ი. რაღაც პრობლემა მაქვს, ჯერ მკითხე – რატომ ვერ მოვდივარ. თუ ჩემ მიმართ ინტერესი, როგორც გუნდის წევრის მიმართ არ არის და მე ვატყობ, რომ ვარ არა გუნდის წევრი, არამედ სტატისტიკის ნაწილი და ვარ არა გუნდის, არამედ ჯოგის ნაწილი, ჯოგის ნაწილი არ მინდა ვიყო. მხეცად გადაქცევას ყოველთვის მოვასწრებ. თუ მოქალაქე ვარ, მაშინ ის წესები, რომლებიც ჩემთან მიმართებაში დგინდება, უნდა იყოს განპირობებული არა იძულებით, არამედ შეგნებით. მე უნდა მესმოდეს ამის საჭიროება სახელმწიფოსთვის, სხვა მოქალაქეებისთვის და მე ეს გათვითცნობიერებული უნდა მქონდეს. თუ არ ცდილობენ გამათვითცნობიერონ, არამედ იმპერატიული ტონით მეუბნებიან, რომ ეს ასე უნდა გავაკეთო იმიტომ, რომ წესია და წინააღმდეგ შემთხვევაში, პრობლემები მექნება, ცხადია, ასეთი ნორმა არ მომწონს. 

სახელმწიფო უნდა ქმნიდეს სიკეთეს, თუ ის ქმნის ბოროტებას, თუ ის ქმნის ძალადობას, თუ ის ვინმეს ჩაგრავს იმის გამო, რომ  განსხვავებულია, სხვანაირია, თუნდაც სხვანაირი მორალური  ღირებულებები აქვს, ეს უკვე არის ბოროტება. შენ უნდა გესმოდეს, რომ  ადამიანებს, რომლებიც განსხვავებული არიან თავისი ხედვის, შიშების, სტერეოტიპების გამო, უნდა დარჩეთ თავისი უფლებები იმ სტერეოტიპების  ფარგლებში. იმიტომ, რომ შეიძლება ჩემი შიში და ფობია იმდენად დაუძლეველია, ვინმემ ამ ფობიის დაძლევა სცადოს, შეიძლება ჩემი ჯანმრთელობა და სიცოცხლეც კი დააყენოს კითხვის ნიშნის ქვეშ. ამის უფლება არავის აქვს.

რომ არა საქართველო, ევროკავშირის წევრ რომელ ქვეყანაში იცხოვრებდით?

მე ძალიან მიჯაჭვული ვარ ჩემს ქვეყანაზე, უალტერნატივოა საქართველო. სურვილის მიხედვით არსად ვიცხოვრებდი და თუ ჩემი სურვილის საწინააღმდეგოდ მომიწევდა საქართველოს დატოვება, დიდი განსხვავება დიდ ბრიტანეთსა და საფრანგეთს შორის ჩემთვის არ არის. იქ უკვე სუბიექტურ ფაქტორებზე იქნება დამოკიდებული .

მაგრამ ამ ორ ქვეყანას შორის განსხვავება დიდია.

კი, განსხვავება არსებითია. არ ვიცი, მე ზოგადად მოწესრიგებული ქვეყნები მომწონს, მაგრამ ამ შემთხვევაში ძალიან სუბიექტურ მომენტზე იქნებოდა დამოკიდებული. ერთი კარგი ნაცნობიც კი საკმარისი იქნებოდა, ქვეყანა სხვა ქვეყნით შემეცვალა. სახელმწიფოს და კულტურის გამო არა. მირჩევნია ახლობელთან ერთად ციხეში ვიჯდე, ან გადასახლებაში ვიყო, ვიდრე დისტანცირებულ საზოგადოებასთან, რომელიც შეიძლება ძალიან კეთილგანწყობილია და ძალიან მეგობრულია, ვცხოვრობდე სასახლეში, ძალიან კარგ პირობებში. ჩემთვის პიროვნული მომენტი ძალიან მნიშვნელოვანია.

ამ ვიზიტებიდან მიღებული გამოცდილების და თქვენი ცოდნის გათვალისწინებით ევროკავშირზე, რა შეგიძლიათ თქვათ, რაში ჭირდება საქართველოს ევროკავშირთან ინტეგრაცია?

ქართულ კულტურას, ქართულ ცივილიზაციას აქვს თავისი ეტაპობრივი განვითარების ხანა, როდესაც მან ახალი ნაბიჯი უნდა გადადგას, არ უნდა იყოს მხოლოდ წარსულის შემყურე, რადგან მასე რომაული კულტურაც არსებობს, რომაული ცივილიზაცია არის სტატიკურ მდგომარეობაში, რადგან მას აღარავინ ავითარებს, მომავალი რომაულ კულტურას არ აქვს, მომავალი მხოლოდ იმ შემთხვევაში გაქვს, თუ შენ ხარ რაღაც ცივილიზაციასთან შემხებლობაში, მისი ნაწილი კი არ ხარ, არამედ შემხებლობაში ხარ და ვითარდები.  

თუ შენ იზოლაციაში ხარ, ან შეერწყმები რამეს, შენ დამოუკიდებლობას დაკარგავ. იზოლაცია განვითარების შესაძლებლბობას გართმევს და შერწყმა შენს თვითმყოფადობას აქრობს. მიმაჩნია, რომ ჩვენი განვითარებისთვის საჭიროა შემხებლობა ისეთ კულტურასთან, რომელიც ამის საშუალებას მოგვცემს და მოგვცემს სწორი მიმართულებით. დღეისათვის, ყველაზე სწორი არის ევროპული განვითარება, რადგან ევროპა იღებს სხვა კულტურებს, ის არ არის აგრესიული სხვა კულტურების მიმართ, იქ არის თავისუფალი სივრცე ყველასათვის. აზიაში ჩაკეტილი კულტურებია, ისინი უფრო მორგებული არიან დოგმებს. ევროპა ამ მხრივ თავისუფალია, ბევრს ამის გამო ეშინია, რადგან მიაჩნია, რომ ეს თვითმყოფადობაში ხელს შეგვიშლის. მე კიდევ მგონია, რომ დინამიკური განვითარების შესაძლებლობას მოგვცემს, რადგან ყველა იმ ღირებულებას, რომელიც ჩვენ გაგვაჩნია, გარკვეულ ტესტს ჩაუტარებს. რა კულტურულ სივრცეშიც ვართ, სწორი თუ არის, ეს ტესტი ჩაბარებული იქნება და წავალთ განვითარებით კუთხით. თუ იმ საფუძვლების სიმტკიცე გვაქვს, რაც განვითარების წინაპირობაა, ყოველგვარი შიშის გარეშე შეგვიძლია შევხედოთ ევროპაში თავმოყრილ კულტურებს და განვვითარდეთ. 

როდესაც პარლამენტში შემოვა ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმების დოკუმენტი რატიფიცირებაზე, დაუჭერთ მას მხარს?

რა თქმა უნდა, დავუჭერ.

საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ასოცირების შეთანხმება უკვე პარაფირებულია და აგვისტოში სავარაუდოდ მხარეები ხელს მოაწერენ, რის შემდეგაც   საჭიროა  საქართველოს პარლამენტში ამ დოკუმენტის  რატიფიცირება.  “ნეტგაზეთმა”  გადაწყვიტა შემოგთავაზოთ ინტერვიუების სერიასაქართველოს პარლამენტის წევრებთან ევროპისა და ევროკავშირის შესახებ და მათი პერსონალური გამოცდილება და მოსაზრებები გაგიზიაროთ.