ბატონო გიორგი, გთხოვთ გაიხსენოთ, პირველად როდის იყავით ევროკავშირის წევრ ქვეყანაში და რა მიზნით?

ეს იყო 2000 წელს, მაშინ ლონდონში ვიყავი სასწავლებლად წასული სამი თვით.

ამ ვიზიტის შედეგად რა წარმოდგენა შეგექმნათ ევროპაზე, რამ მოახდინა თქვენზე შთაბეჭდილება?

სრულიად სხვა გარემო გხვდება, თავისუფალი გარემო, მაშინ საქართველო იყო კატასტროფულ მდგომარეობაში, კრიმინალი, ბიუჯეტი არ ივსებოდა, გაყინული პენსიები, უშუქობა. მართლაც შოკი იყო, როცა ხედავ ქვეყანას, სადაც ეს ყველაფერი ისე არის აწყობილი, რომ  პრობლემა არ არის, ადამიანები დასაქმებული არიან და სხვა. მახსოვს, ახალი ჩასული ვიყავი, რომ ვიკითხე, ბიუჯეტი შეივსო? სულ მაწუხებდა პრობლემები, რომლებიც საქართველოში იყო.

მთავარი ღირებულება, რაც არის ევროპაში, ესაა თავისუფლება, თავისუფლად განვითარების შესაძლებლობა და მართლაც, განსკაუთრებით ბრიტანეთი გამოირჩევა ამით, რადგან შესაძლებლობების ქვეყანაა და ძალიან ბევრი ადამიანია სხვადასხვა ქვეყნებიდან ჩასული, რათა იქ იცხოვრონ, ისწავლონ და წარმატებას მიაღწიონ. ალბათ, სახელმწიფოს ფუნქციაც ეს არის. სახელმწიფო გარკვეულწილად არის პლატფორმა იმისა, რომ ადამიანმა საკუთარი რეალიზება მოახდინოს. ეს იყო ყველაზე მთავარი. ცხადია, თავისი დემოკრატიული ღირებულებებით, ბრიტანეთი უზარმაზარი კულტურის მატარებელი ქვეყანაა, მაგრამ მთავარი მაინც ეს თავისუფლება და თვითრეალიზების შესაძლებლობაა, რომელიც ამ ადამიანებს აქვთ ევროპაში.

საქართველოს მოსახლეობა თავისი კულტურით რამდენად ევროპულია?

იქიდან გამომდინარე, რომ საქართველოს საზოგადოებას უყვარს თავისუფლება, უყვარს თავისუფალი გარემო, სწორედ ამიტომაა ის ევროპული სივრცის ნაწილი და ამიტომ არის, რომ საქართველო პრინციპში ევროპული ოჯახის წევრია.

ჩვენ ძალიან ბევრი რამ გვაქვს სასწავლი. თუნდაც დემოკრატიის ის სისტემა, რომელიც ევროპაში არსებობს, თავისუფალი სასამართლო, დემოკრატიული განვითარების შესაძლებლობა, თითოეული ადამიანის უფლებაა დაცული. ეს ყველაფერი ძალიან მნიშვნელოვანია ნებისმიერი ქვეყნის განვითარებისთვის, ასევე, ის ეკონომიკური საფუძვლები, რაზეც ეს ქვეყნები დგანან. ძალიან ბევრი რამ გვაქვს გასაზიარებელი.

საქართველო ყოველთვის იყო ევროპული ოჯახის ნაწილი და ვითარდებოდა მასთან ერთად. სამწუხაროდ, საბჭოთა კავშირის პერიოდში საქართველომ ევროპული განვითარების კურსს გადაუხვია.1920-ანი წლების საქართველოში აშკარაა ევროპული ცივილიზაციის ნიშნები. მე-19 საუკუნეში და მანამდე საქართველო ძალიან ახლოს იყო ევროპულ კულტურასთან და ცივილიზაციასთან. საბჭოთა კავშირმა მთლიანად გაგვმიჯნა განვითარების ამ პროცესისგან და ჩვენ მოვწყდით ბუნებრივ მდგომარეობას.

თქვენ საუბრობთ ტრადიციაზე, თუმცა შემდეგ ხალხი, მათი მსოფლმხედველობა, ფასეულობები შეიცვალა. იგივე ბოლო პერიოდში იყო რამდენიმე ფაქტი, როდესაც უმცირესობებს რელიგიური რიტუალის აღსრულებაში ხელი შეუშალეს. 2012 წელს, როცა თქვენ იყავით ხელისუფლებაში, 17 მაისის აქციის მონაწილეები დააკავეს,  2013 წელს ახალმა ხელისუფლებამაც ვერ უზრუნველყო 17 მაისის აქციის მონაწილეების გამოხატვის თავისუფლების დაცვა…

ჩვენი ტრადიციიდან გამომდინარე, ტოლერანტული ერი ვართ. სწორედ ეს არატოლარანტულობის გამოვლინებებია საბჭოთა კავშირის დამსახურება, იმიტომ, რომ ევროპაში გარდა თბილისისა, არ არსებობს ქალაქი, სადაც რამდენიმე ასეულ მეტრში დგას მეჩეთი, სინაგოგა, კათოლიკური ეკლესია, მართლმადიდებლური ეკლესია, სომხური ეკლესია და ა.შ. სწორედ ეს არის იმ ცივილიზაციის ნაწილი, რა კულტურის მატარებლებიც ვართ. სამწუხაროდ, ხშირად ხდება ამ მდგომარეობის საპირისპიროს ქადაგება. რეალურად, ჩვენი ბუნებრივი მდგომარეობა არის ეს, რომ საქართველო ევროპასა და აზიას შორის გზაგასაყარია და ჩვენ ვართ აბსოლუტურად თავისუფლები და გახსნილები, სადაც ნებისმიერი რელიგიური კონფესიის თუ ეთნიკური ჯგუფის წარმომადგენელს აქვს თავისუფალი განვითარების შესაძლებლობა. ეს იყო საქართველოს ღირებულება ისტორიული თვალსაზრისით. ქართული კულტურა ეს არის ევროპული და აზიური კულტურის სინთეზი. როდის გვქონდა განვითარების პრობლემა? როდესაც საქართველო იკეტებოდა გარკვეული კულტურებისთვის. იგივე მონღოლების პერიოდი, იგივე არაბების შემოსევა ყოველთვის იყო განვითარების პრობლემა, რადგან ამ პერიოდში საქართველო იკეტებოდა.

ევროკავშირზე ფიქრისას რამე გახსენდებათ ისეთი, რაც თქვენში ნეგატიურ განცდებს იწვევს?

ნეგატიური არაფერი მახსენდება.

ინტეგრაციის პროცესში რა საფრთხეებს ხედავთ?

არანაირს. მე კატეგორიულად ვეწინააღმდეგები იმ აზრს, რომ თვითმყოფადობას საფრთხე ემუქრება. ეს არის პოპულისტური განცხადებები და ამ განცხადებების უკან არანაირი არგუმენტი დგას. სამწუხაროა, რომ ბევრი ადამიანი მსხვერპლი ხდება ამ ბინძური იდეოლოგიის. არ არსებობს ევროპაში დაჩაგრული ერი ან ეთნიკური ჯგუფი, ევროპაში არ არსებობს დაკარგული ცივილიზაცია. ევროპა და ევროპული ღირებულებები ნიშნავს თავისუფალ განვითარებას ნებისმიერი კულტურისთვის. ამ ყველაფრის წინააღმდეგ მთავარი და ყველაზე მნიშვნელოვანი განათლებაა. ჩვენ უნდა გვჯეროდეს, რომ ყველაზე მთავარი არის განათლებაში ინვესტიცია და მეტი განათლებული ადამიანი. პოპულისტურ განცხადებებს, სტერეოტიპებს ხალხი მაშინ იჯერებს, როდესაც განათლებაში გვაქვს პრობლემები. ევროპა იმის გარანტიაა, რომ თვითმყოფადობას არ დავკარგავთ, რომ ჩვენს კულტურას გავაცნობთ ყველას. საბჭოთა კავშირმა ბევრი დაგვაკარგინა. რომ არა ცალკეული ადამიანების მონდომება, ბევრი რამ გაქრებოდა. თუნდაც ხალხური სიმღერები, ან ენა, რომელსაც ემუქრებოდა საბჭოთა კავშირი. მითხარით ერთი პრეცედენტი მაინც, როდესაც ევროპაში ვინმე ვინმესთვის ენის ჩამორთმევას ცდილობდა? ხოლო საბჭოთა კავშირის საქართველოს კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანა სურდა და რუსული ენის სახელმწიფო ენად გამოცხადება. ევროპა პარტნიორს ეძებს შენში და სურს, მასთან ერთად განვითარდე, ხოლო რუსული იმპერიალისტური პოლიტიკა შენში ეძებს დაჩაგრულ და დამონებულ სახელმწიფოს და საზოგადოებას, რომელსაც შენი განვითარება არ აინტერესებს.

განათლება ახსენეთ და ყოფილი პრეზიდენტი შეცდომებზე საუბრისას აღნიშნავს, რომ მეტი ფული უნდა ჩადებულიყო განათლებაში. განათლების დეფიციტი თქვენ დაუკავშირეთ სტერეოტიპებს და ანტიდასავლურ განწყობებს. გრძნობთ თუ არა პასუხისმგებლობას ამ განწყობების გავრცელებაზე, რადგან თქვენი ხელისუფლებაში ყოფნის დროს გაძლიერდა იგივე ეკლესია, რომლის ცალკეული წარმომადგენლები ხშირად ანტიდასავლურ განცხადებებს აკეთებენ. გრძნობთ თუ არა პასუხისმგებლობას იმაზე, რომ უმაღლესი განათლების მიღება ოჯახების შემოსავალთან მიმართებაში საკმაოდ ძვირი იყო?

განათლება ხელმისაწვდომი, პირიქით, გახდა სწორედ 2003 წლის შემდეგ განხორციელებული ცვლილებების შემდეგ, როდესაც ერთიანი ეროვნული გამოცდები დაინერგა და არა ფულით, ქრთამით და ჩაწყობით, არამედ ცოდნით შეიძლებოდა ადამიანი მოხვედრილიყო უნივერსიტეტში, მაგრამ აქ საუბარია იმაზე, რომ მეტი შეიძლებოდა გაკეთებულიყო. იუსტიციის სამინისტროში მუშაობის დროსაც ვამბობდი, რომ მეტი ფული უნდა ჩადებულიყო განათლებაში. ბევრი პროექტი განვახორციელეთ განათლებაში, მაგრამ გაცილებით მეტი იყო საჭირო. იგივე სკოლებში შეიძლებოდა ყოფილიყო გაკვეთილი ევროპასთან დაკავშირებით, საქართველოს სამომავლო პერსპექტივებთან დაკავშირებით, რათა რეალური სიტუაციის აღქმის შესაძლებლობა ჰქონოდა მოსახლეობას.

პარლამენტმა ანტიდისკრიმინაციული კანონი მიიღო, რომელსაც მართლმადიდებლური ეკლესია აქტიურ წინააღმდეგობას უწევს. ჩვენ გვახსოვს მათი აქციები თქვენი ხელისუფელბაში ყოფნის დროს, როცა რელიგიური კონფესიების შესახებ კანონი დამტკიცდა. თქვენი აზრით, ერევა თუ არა ეკლესია სახელმწიფოს საქმიანობაში?

ცალკეული მამაოები ხშირად პოლიტიკურ განცხადებებს აკეთებენ, ჩვენ არაერთხელ მოგვისმენია ასეთი განცხადება, რაც, ჩემი აზრით, არ არის სწორი. ეს, საბოლოო ჯამში, ავნებს ჩვენს რელიგიასაც, რადგან გარკვეულწილად პოლიტიკურ გადაწყვეტილებებზე პასუხისმგებლობას იღებენ ხოლმე ეკლესიის ცალკეული წარმომადგენლები, რაც არ არის სწორი.

თქვენ 2010–2012 წლებში იუსტიციის მინისტრის მოადგილე იყავით და საინტერესოა, რას ფიქრობთ საქართველოს ნარკოპოლიტიკაზე, რომელიც დღემდე ძალიან მკაცრია. თქვენი აზრით, უნდა ისჯებოდნენ თუ არა 7–დან 14 წლამდე პატიმრობით მარიხუანას მომხმარებლები? რამდენად ევროპულია ჩვენი სტანდარტები ამ მხრივ?

ბოლო დროს იუსტიციის სამინისტროში ვმუშაობდით იმაზე, რომ რადგანაც ნარკობიზნესის წინააღმდეგ განხორციელებული მკაცრი სისხლისსამართლებრივი პოლიტიკიდან გამომდინარე ნაკლები პრობლემა იყო საზოგადოებისთვის, მომხდარიყო ნარკომოხმარების დეკრიმინალიზაცია და სახელმწიფოს მეტი ინვესტიცია ჩაედო ნარკოდამოკიდებულთა რებილიტაციაზე. მე ერთ–ერთ დელეგაციაში ვიყავი იტალიაში და ძალიან საინტერესო პრაქტიკა აქვთ, სადაც 2–3 წლის მანძილზე ნარკოდამოკიდებული ადამიანები რეაბილიტაციას გადიან და მაღალი შედეგები აქვს ამ ყველაფერს. ჯანდაცვის და იუსტიციის სამინისტროს ჰქონდათ ერთობლივი პროექტი, რომლის მიხედვით ბაზალეთზე უნდა გაკეთებულიყო სარებილიტაციო ცენტრი. ვფიქრობ, რომ ეს არის სენი, ავადმყოფობა და ამიტომ მნიშვნელოვანია, სახელმწიფომ მეტი იფიქროს ამ ადამიანებს გაჯანსაღებაზე და გამოსწორებაზე, ვიდრე სადამსჯელო ღონისძიებაზე. ჩვენს დროს პოლიტიკა წლიდან წლამდე იცვლებოდა, თუ თავიდან ძალიან ხისტი იყო პოლიტიკა, მერე პატიმრობის ნაცვლად ჯარიმები უფრო გამოიყენებოდა. მე ვფიქრობ, რომ ნარკორეალიზატორების მიმართ ნულოვანი ტოლერანტობა უნდა იყოს და ძალიან მკაცრად უნდა დაისაჯონ, ხოლო ნარკოდამოკიდებულების მიმართ წლიდან წლამდე შერბილებული პოლიტიკა უნდა გატარდეს.

თქვენ თუ მოგიხმარიათ მარიხუანა?

ბავშობაში კი, გასინჯული მაქვს. ყველაზე რთული პერიოდი რომ იყო საქართველოში, მაგ დროს, თუმცა დიდი სიამოვნება ამისგან არ მიმიღია და მცდელობაც არ მქონია, რომ გამემეორებინა.

კიდევ ევროპის რომელ ქვეყნებში ხართ ნამყოფი და ყველაზე მეტად რომლის მიმართ გაგიჩნდათ სიმპათია?

რთულია თქვა, რომ რომელიმე ქვეყანა უფრო უკეთესია, ვიდრე სხვა. არის გარკვეული საერთო ღრიებულებები, არის თავისი იდენტური კულტურა, რომელიც ყველას განასხვავებს. ბევრ ქვეყანაში ვარ ნამყოფი. იგივე იტალიაში, რომში, რომელიც უზარმაზარი და უძველესი ისტორიის მატარებელია. რომის ქუჩებში ყველაფერი ჩვენს წელთაღიცხვამდეა, იქიდან იწყება, ძალიან ძველია. საფრანგეთი თავისი ხელოვნებით, კულტურით, ასევე გამორჩეულია; ავსტრია, გერმანია…

შესაძლებლობების ხარისხით, განვითარების ხარისხით ბრიტანეთი, ინგლისი გამოკვეთილია, თითქოს ყველაზე მეტი შესაძლებლობაა განვითარების, ყველაზე მეტი გახსნილობა დავინახე, ასეთი შეგრძნება დამრჩა. ძალიან საინტერესოა შვეიცარიის მოდელი, რადგან ეს არის თანამშრომლობის გარემო სხვადასხვა ქვეყნებს შორის.

თქვენ ბრიტანეთი გამოყავით, რომელიც მემარჯვენე პოლიტიკას ატარებს და საინტერესოა, რას ფიქრობთ ევროკავშირის სხვა ქვეყნების სოციალ–დემოკრატიულ მოდელზე. «ნაციონალური მოძრაობა» თავისი გაცხადებული არსით მემარჯვენე ძალაა, თუმცა მის წინასაარჩევნო დაპირებებში საკმაო რაოდენობის სოციალური საკითხი ფიგურირებს. რატომ მოხდა ასე?

პროგრამას თუ ჩავხედავთ, ძალიან ბევრი მემარჯვენე მიდგომაა და არის გარკვეული მემარცხენე დაპირებებიც, რაც, სიმართლე გითხრათ, 2012 წლის არჩევნებისთვის შეცდომა იყო, რადგან სხვა მოედანზე გადავედით. ევროპის ქვეყნებსაც თუ ავიღებთ, არიან სოციალ–დემოკრატები ხელისუფლებაში, მაგრამ რეალურად ძირითადი დოვლათი, ქვეყნის ეკონომიკის ფუნდამენტი შექმნილია მაშინ, როცა მემარჯვენე ძალები იყვნენ ხელისუფლებაში. მემარცხენე ძალებიც კი მაკროთვალსაზრისით უფრო მემარჯვენე მიმართულებით იხრებიან, თუმცა ნებისმიერი ევროპული ქვეყანა რომ ავიღოთ და ვნახოთ, როდის გააკეთა ყველაზე დიდი ნახტომი განვითარების მხრივ, ძირითადად ეს გაკეთებულია მემარჯვენე ძალების ხელისუფელბაში ყოფნის დროს.

ბევრ ქვეყანას დღეს, იგივე საბერძნეთს, რომლებსაც სერიოზული კრიზისი აქვთ, აქვთ იმიტომ, რომ უზომო მემარცხენე დაპირებებში და ქმედებებში გადავიდა, რამაც, საბოლოო ჯამში, საბერძნეთის ეკონომიკა ჩამოშალა. მემარჯვენეები ფაქტობრივად ქმნიან დოვლათს, მერე მემარცხენეები ამ დოვლათს ხარჯავენ და შემდეგ ისევ მემარჯვენეები მოდიან, რომლებმაც ხელახლა უნდა შექმნან ეს დოვლათი.

პრემიერის საკონსტიუციო ცვლილებების ინიციატივას როგორ შეაფასებთ, რომლის თანახმად ქორწინება ქალსა და კაცს შორის კავშირია?

ეს არის აბსურდი, არანაირი ინიციატივა პრემიერ-მინისტრს არ ეკუთვნის, იმიტომ, რომ დღვანდელი კანონმდებლობის თანახმად ქორწინება ქალისა და კაცის კავშირია. აქ არაფერი ახალი არ არის, ეს ის სტანდარტია, რომელიც ჩვენთან არსებობს და მე ამ სტანდარტის საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს.

ნაციონალურ მოძრაობას ხშირად ადანაშაულებენ პერსონალური ინფორმაციის კანონდარღვევით მოპოვებასა და გავრცელებაში, ფარული მიყურადების პრაქტიკის დანერგვაში, გრძნობთ თუ არა პასუხისმგებლობას ამაზე?

ეს მანკიერი პრაქტიკა, რომელიც არსებობს, ცხადია, უნდა აღმოიფხვრას. ჩვენ დროს ბევრი პრობლემა იყო ამ მხრივ, თუმცა სამწუხაროა, რომ ახალმა ხელისუფლებამ არათუ აღმოფხვრა ეს პრაქტიკა, არამედ განავრცო და განავითარა. ახალი ტექნოლოგიებიც კი შემოიტანეს, რომელიც უფრო მეტ შესაძლებლობას იძლევა ამ მხრივ.

შეჯამებისთვის რომ ვთქვათ, რატომ უნდა გაწევრიანდეს საქართველო ევროკავშირში?

ეს არის ჩვენი ბუნებრივი ადგილი. გარდა ამისა, ეს არის პერსპექტივა როგორც ქვეყნისთვის, ასევე, თითოეული მისი მოქალაქისთვის სტაბილური განვითარების თვალსაზრისით და ყველაზე მნიშვნელოვანი რაც არის, ევროპული ღირებულებები ისტორიულად ქართული ღირებულებებია.

როდესაც შემოვა ევროკავშირთან ასოცირების შესახებ შეთანხმების ტექსტი პარლამენტში რატიფიცირებისთვის, მხარს თუ დაუჭერთ?

არათუ მხარს დავუჭერ, არამედ სერიოზულად ვმუშაობთ იმაზე, რომ ყველამ დაუჭიროს მხარი. ნაციონალური მოძრაობის ერთ–ერთი მთავარი მიმართულება ყოველთვის იყო ევროპასთან ინტეგრაცია და ჩვენ ამ მიმართულებით ძალიან მნიშვნელოვანი და სერიოზული ნაბიჯები გადავდგით. ის, რომ ჩვენ დღეს ასოცირების შეთანხმებას ვაწერთ ხელს, ეს არის იმის დამსახურება, რომ წლების მანძილზე ძალიან სერიოზულად ვმუშაობდით.

საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ასოცირების შეთანხმება უკვე პარაფირებულია და 27 ივნისს მხარეები ხელს მოაწერენ, რის შემდეგაც საჭიროა საქართველოს პარლამენტში ამ დოკუმენტის რატიფიცირება. “ნეტგაზეთმა” გადაწყვიტა შემოგთავაზოთ ინტერვიუების სერია საქართველოს პარლამენტის წევრებთან ევროპისა და ევროკავშირის შესახებ და მათი პერსონალური გამოცდილება და მოსაზრებები გაგიზიაროთ.