მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ „ნეტგაზეთი“ ექსპრეზიდენტის შვილს, ედუარდ სააკაშვილს ესაუბრა.

— ბოლოს როდის ნახეთ მიხეილ სააკაშვილი და როგორია ახლა მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა?

— საქართველოში ბოლოს სექტემბერში ვიყავი, რაც ნიშნავს, რომ სულ ბოლოს რა მოხდა, პირადად არ შევსწრებივარ. თუმცა ხშირი კონტაქტი მაქვს ოჯახის წევრებთან, ადამიანებთან, ვინც მასთან შედიან. მე, მაგალითად, ძალიან ვენდობი ჩემს ძმას, რომელიც არასდროს არაფერს გააზვიადებს და ყოველთვის ძალიან ზომიერად აღწერს სიტუაციას. ნიკოლოზი რამდენიმე დღის წინ იყო მიშასთან შესული. მან მითხრა, რომ მამაჩემი ლოგინში წევს, არის ძალიან სუსტად, ძალიან გამხდარია და არის უარესად, ვიდრე წინა შესვლაზე, რაც არის ძალიან რთული მოსასმენი. მეც მალე მოვახერხებ ჩამოსვლას და პირადად მონახულებას. რა ხდება ზუსტად, მე არ ვიცი, არც [„ემპათიის“] დასკვნა მინახავს, მაგრამ ჩემთვის ისიც საკმარისია, რასაც საკუთარი თვალით ვხედავთ, როგორ უარესდება მისი მდგომარეობა, კარგავს ენერგიას, წონას, უფრო და უფრო ნელა საუბრობს… არ ვიცი, ამ ფორმით რამდენი ხანი შეიძლება გაგრძელდეს. ძალიან მაშინებს, რა მდგომარეობაში იქნება მამაჩემი ამ ყველაფრის ბოლოს, იმიტომ, რომ რაღაც მომენტში ციხიდან გამოვა – იმის წარმოდგენა არ მინდა, რომ ეს დღე არ დადგება – მაგრამ რა მდგომარეობაში იქნება იგი იმ მომენტში? მე თუ ახლა მენტალურ პროექციას გავაკეთებ და დღევანდელი სიტუაციის ექსტრაპოლაციას, მაშინ საკმაოდ ცუდ სურათს ვხედავ.

– ცენტრ „ემპათიის“ დასკვნა არ გინახავთ, მაგრამ თუ იცით, რა დიაგნოზები აქვს და რომელია მათ შორის ყველაზე პრობლემური?

– არა, არ ვიცი. ამაზე ექიმებს უსაუბრიათ, შეიძლება საჯაროდაც. იმდენი ადამიანი ლაპარაკობს მის ჯანმრთელობაზე და ხან რა მესმის, ხან — რა, ცოტა დაბნეული ვარ იმიტომ, რომ დოკუმენტი ჯერ არ მინახავს და ამიტომ მეც ძალიან ველოდები, რომ დოკუმენტში ეწეროს კონკრეტული დიაგნოზი ან დიაგნოზები და ეს იყოს კარგად დასაბუთებული. ეს მე და ბევრ ადამიანს გაგვიადვილებს სიტუაციის უკეთ გაგებას. ჩემთვის აშკარაა, რომ მამაჩემი არის ავად. თან საკმაოდ მძიმედ, მაგრამ სამედიცინო ტერმინებში როგორ ვთარგმნო, არ ვიცი.

— გადაადგილება უჭირს?

— კი, გადაადგილება უჭირს. ისეთი სიტუაცია არაა, რომ მთელი დღეები ლოგინში იწვეს. არის დღეები, როდესაც უფრო ნაკლებად უჭირს და დღეები – როდესაც ძალიან უჭირს.

– ფიქრობთ, რომ საქართველოში მისი მკურნალობა შეუძლებელია?

— ასე ამბობენ. მე არ ვიცნობ საფუძვლიანად საქართველოს სამედიცინო სისტემას, მაგრამ „ვივამედი“ ითვლება  საკმაოდ კარგ კლინიკად, ხომ? ძალიან მადლობელი ვარ და კარგია, რომ პენიტენციურმა იქ გადაიყვანა, თუმცა არ არის საკმარისი. 6 თვეა მამაჩემი „ვივამედშია“ და სიტუაცია უარესია, ვიდრე დასაწყისში იყო. ე.ი. რაღაც აკლია, ხომ?! სალომე ზურაბიშვილიც კი, თუ არ ვცდები, აკეთებს მინიშნებას, რომ მისი საქართველოში მკურნალობა რთული იქნება. მამაჩემის ჯანმრთელობა მანამდეც არ იყო იდეალური და იმ მდგომარეობაში, რომელშიც ერთწლიანი უბედურების შემდეგაა, თუ გვინდა, რომ სიტუაცია მკვეთრად გაუმჯობესდეს, ლოგიკურია, რომ ვიფიქროთ უცხოეთში მკურნალობაზე, რაც ისედაც ბევრ შემთხვევაში საჭირო ხდება საქართველოში. ხშირად გვესმის, რომ ადამიანები სამკურნალოდ უცხოეთში მიდიან.

– დავაკონკრეტოთ, ოჯახის მოთხოვნა არის სასჯელის გადავადება თუ მისგან გათავისუფლება?

— ვერ გეტყვით, რომელია შესაძლებელი. ადვოკატებმა უფრო იციან. ჩემთვის პირადად მთავარია, რომ მას მიეცეს ღირსეული მკურნალობის საშუალება, ეს იქნება დროებით თუ არა, ნაკლებად მნიშვნელოვანია. რაც არ უნდა მტკივნეული იყოს ჩემთვის მამაჩემის პატიმრობა, მთავარია ჯანმრთელობა. მე არ ვსაუბრობ ჯანმრთელობის პრობლემაზე იმიტომ, რომ ეს არის ტროას ცხენი, რომელიც სინამდვილეში მისი საბოლოოდ გათავისუფლების წყარო უნდა გახდეს (თუმცა, თუ გაათავისუფლებენ, მივესალმები). მისი ჯანმრთელობა არის ძალიან დაქვეითებული და თუ საზოგადოების ნაწილში არსებობდა მოთხოვნილება, რომ მის მიმართ ყოფილიყო რაღაც ტიპის შურისძიება, ანგარიშსწორება, დასჯა, ამ ადამიანებმა საკუთარ მიზანს უკვე მიაღწიეს.

— პრეზიდენტი ახსენეთ. ოჯახს თუ გქონიათ მასთან რამე კომუნიკაცია შეწყალების საკითხზე? ან ვისგან ელით გადაწყვეტილებას მიღებას — პრეზიდენტისგან, სასამართლოსგან, მთავრობისგან თუ როგორ წარმოგიდგენიათ საკითხის გადაწყვეტა?

— მე არ მქონია პირდაპირი კომუნიკაცია არავისთან — არც პრეზიდენტთან, არც ხელისუფლების რომელიმე წარმომადგენელთან, თუმცა, თუ ვინმეს ჩემთან საუბარი უნდა, ამისთვის ყოველთვის მზად ვარ. მაგრამ ადვოკატები დაუკავშირდნენ და დოკუმენტები გაგზავნეს [პრეზიდენტთან]. ძალიან კარგია, რომ სალომე ზურაბიშვილმა თქვა ის, რაც თქვა — რომ მისთვის არ არის სასურველი, მამაჩემის ჯანმრთელობა გაუარესდეს. თუნდაც ის ფაქტი, რომ სალომე ზურაბიშვილი საუბრობს მის გადაყვანაზე, დიდი წინ გადადგმული ნაბიჯია. ეს რაში გადაითარგმნება და შეიწყალებს თუ არა, რთული სათქმელია. ეს იქნებოდა კარგი ნაბიჯი, თუმცა ვფიქრობ, რომ ასე თუ ისე, ეს სიტუაცია ადრე თუ გვიან შეიცვლება.

ახლის გამოგონება საჭირო არ არის, არსებობს კანონიერი გზები ამ პრობლემის გადაჭრის — სასამართლო გზით იქნება ძალიან სამართლიანი, ღირსეული და სწორი გადაწყვეტილება, ან სხვა გზით. პრობლემაში მე ვგულისხმობ ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესებას. საერთოდ არ ვგულისხმობ იმას, რომ რადგან პრეზიდენტი იყო, ამიტომ არ შეიძლება ციხეში იჯდეს. შეიძლება ვინმე აზვიადებს, სხვები ამბობენ, რომ ეს არის შოუ, მაგრამ რიტორიკას რომ თავი დავანებოთ, არსებობს სიმართლე — მამაჩემი არის ცუდად. მე ამას ვამბობ არა იმიტომ, რომ რაღაც კამპანიის ნაწილია, არამედ იმიტომ, რომ ეს არის სამედიცინო ფაქტი. ხელისუფლებამ სინამდვილეში ზუსტად იცის, რა ხდება, იმიტომ, რომ მათ სისტემაში ხდება და დეტალური ინფორმაცია აქვთ, თუ რა მდგომარეობაა მამაჩემის პალატაში. მოლოდინი მაქვს, რომ ხელისუფლების რომელიმე შტო, — იქნება ეს სასამართლო, პრეზიდენტი თუ რამე სხვა გამოსავალი, — ვიღაც, რაღაც მომენტში შეძლებს სამართლიანი, ღირსეული გადაწყვეტილების მიღებას. ეს იქნება დეკემბერში თუ მომავალ ივლისს, არ ვიცი, მაგრამ ისინიც იგრძნობენ ამ საჭიროებას. მე ყოველთვის მიჭირს ხელისუფლების პოზიციის კარგად გაგება, ზუსტად როგორ უყურებენ ამ სიტუაციას, თუმცა შთაბეჭდილება მაქვს, რომ რაღაც დონეზე გრძნობენ პასუხისმგებლობას შექმნილ სიტუაციაზე და მათ არ სურთ, რომ მამაჩემის ჯანმრთელობა მკვეთრად გაუარესდეს ან სიკვდილამდე მივიდეს. ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენლის განცხადებებში გარკვეულ პოზიტიურ სიგნალებს ვხედავ, რომ ისინი რაღაც დონეზე სწორად აფასებენ სიტუაციას და ეს მაიმედებს. თუმცა საკითხი რჩება პოლიტიზებული და ზოგიერთისგან ვისმენთ არაჰუმანურ რიტორიკას. სააკაშვილის გადაყვანა იქნება უაღრესად სწორი, ბრძნული, მორალურად გამართლებული ნაბიჯი და შეიძლება ამის ისე გაკეთება, რომ პოლიტიკურადაც არ დააზიანოს ხელისუფლება — პირიქით, მათ მორალურ და პოლიტიკურ გამარჯვებადაც კი გამოჩნდეს. მე ასე დავინახავდი ამას და არა როგორც ჭადრაკის თამაშს „ოცნებას“ და „ნაციონალებს“ შორის. მნიშვნელოვანია, რომ არაპოლიტიკურად გადაიჭრას ეს საკითხი.

— ადრეც თქვით, რომ საჭიროა, სააკაშვილის ჯანმრთელობის საკითხის დეპოლიტიზება, რათა საზოგადოებაში შეიქმნას კონსენსუსი, რომ ის იმსახურებს ღირსეულ ჯანდაცვას და მათ შორის, ხელისუფლებასაც გაუადვილდეს გადაწყვეტილების მიღება…

— დიახ და მე ვფიქრობ, ეს უკვე ხდება. შეიძლება არც ისე სწრაფად, მაგრამ მნიშვნელოვანია მოთმინება. საბედნიეროდ, ძალიან ბევრი ადამიანი იბრძვის მამაჩემის გადარჩენისთვის. ამის ძალიან მადლობელი ვარ, მაგრამ ბევრს არ სურს, დაიცადოს და ამიტომ ვხედავთ ხოლმე მცდელობას, რომ სიტუაცია გამძაფრდეს. საზოგადოების აღქმაც იცვლება, პოლიტიკურ სპექტრშიც იცვლება სიტუაცია და ყველაზე ცუდი ასპექტი ამ ცვლილების არის, რომ მამაჩემის ჯანმრთელობა უარესდება. ეს არის ობიექტური რეალობა, რომელსაც ვერავინ, მათ შორის ხელისუფლება, წინააღმდეგობას ვერ გაუწევს.

კონსენსუსი ბოლომდე არაფერზე არსებობს. მაგრამ სიტუაცია მიდის აქეთკენ. მე შემიძლია მამაჩემი ვნახო.. საქართველოს მოსახლეობის 99%-ს ეს შანსი არ აქვს და არ შეუძლიათ მისი ახლანდელი მდგომარეობის ნახვა. ამიტომ, სამწუხაროდ, ყველაფერი ნდობაზე დადის — ვის ნათქვამს ენდობი და ვის — არა. არცერთ მომენტში არაფერი გამიზვიადებია. მისი მდგომარეობა მე მაშინებს. თუ ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენლის განცხადებებს შევხედავთ, გარკვეულ პოზიტიურ სიგნალებს ვხედავ, რომ ისინი რაღაც დონეზე სწორად აფასებენ სიტუაციას; იციან, რომ საქმე ცუდადაა და ცდილობენ, ამას ადეკვატურად უპასუხონ. თუმცა საკითხი რჩება პოლიტიზებული და ზოგიერთისგან ვისმენთ არაჰუმანურ რიტორიკას. სამწუხაროდ, თუ ვინმე ჩაატარებდა გამოკითხვას, არის თუ არა სააკაშვილი ცუდად, „არას“ პროცენტი იქნებოდა უფრო მაღალი, ვიდრე ვისურვებდით — ეს არის პოლარიზაციის ერთ-ერთი შედეგი, მაგრამ სულ უფრო მეტი ადამიანი ხვდება, რომ ის მართლად ცუდადაა.

— ვის გულისხმობთ, რომ არ უნდათ მოცდა და სიტუაციას ამძაფრებენ?

— კონკრეტულად არავის, მაგრამ პირველ დღეებშივე ზოგმა დაიწყო საუბარი, რომ მამაჩემი სიკვდილის პირასაა და ა.შ. ამან, საბოლოო ჯამში, დააზიანა სიტუაცია, მამაჩემი დღესაც ცოცხალია. დღეს მისი ჯანმრთელობა არის უარესი, ვიდრე პირველ დღეებში, მაგრამ  განგაშმა ცოტა ფასი დაკარგა იმიტომ, რომ ასე ხშირად გვესმის კატასტროფული მოწოდებები, რომ დღეს თუ არ შეცვალეთ რამე, ის მოკვდება… გასაგებია. არავის ვაკრიტიკებ. ყველა მძაფრად განვიცდით, რაც ხდება, და გვინდა, სიტუაცია რაც შეიძლება მალე შეიცვალოს, მაგრამ ჩემი მიდგომაა, ვიყო მოზომილი, კონსტრუქციული, რადგან ნამდვილად არ მჯერა, რომ დღევანდელ სიტუაციაში მასობრივი პროტესტი გახდება  მამაჩემის გათავისუფლების ან მკურნალობის წინაპირობა. უნდა დავინახოთ სიტუაცია ხელისუფლების მხრიდანაც; ვიფიქროთ იმაზე, რით შეიძლება, მათ გაუადვილდეთ სწორი ნაბიჯების გადადგმა. მგონია, რაღაც მზაობა არსებობს, მაგრამ ხელს უშლის პოლიტიკური ფაქტორები, დრო და და ა.შ. მაგრამ, ადრე თუ გვიან, რაღაც უნდა შეიცვალოს. ჯანმრთელობის საკითხი არის ბევრად უფრო მძაფრი ასპექტი, ვიდრე პატიმრობა.

— კონსენსუსი ხელისშემშლელ ფაქტორებს შორის ისიც ხომ არ არის, რომ მიხეილ სააკაშვილის ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან დაკავშირებით ურთიერთგამომრიცხავი ინფორმაციის გავრცელება ახლაც გრძელდება. მაგალითად, სააკაშვილის FB გვერდზე გამოქვეყნდა განცხადება, რომელმაც უარყო ადვოკატის ინფორმაცია მოწამვლის შესახებ. მანამდე გიორგი ჩალაძემ თქვა, რომ სააკაშვილის პალატის ფანჯარასთან აყენია მანქანა, რომელიც ელექტრომაგნიტურ ტალღებს ასხივებს, რაც არასერიოზულად იქნა აღქმული. მსგავსი მაგალითები აზიანებს ნდობას?

— მოწამვლის თემასთან დაკავშირებით ბევრ ადამიანში არის პარანოია და ეს მესმის. იმდენად აგრესიული რიტორიკა გვესმის ხანდახან „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლებისგან, რომ თითქოს ვერაფერს გამოვრიცხავთ. თუმცა მოწამვლის ბრალდება არის ძალიან მძიმე ბრალდება და მე ამაზე ვერაფერს ვიტყვი, სანამ არ ვნახავ მტკიცებულებას. შეიძლება, არსებობს ინფორმაცია ან დასკვნაში  წერია რამე, რაც არ ვიცი, მაგრამ რომ გამოვიდე და „ფეისბუქზე“ მოსმენილი რაღაცის გამო დავიწყო საუბარი, რომ აი, მიშას წამლავენ და კლავენ, ეს უპასუხისმგებლობა იქნებოდა.

— ერთიანი პოზიცია არ გაქვთ ამ საკითხზე ოჯახს, ადვოკატებს?

— პოზიცია ერთიანია და საკმაოდ მარტივია, რაც არის ის, რომ მამაჩემი არის ცუდად და ეს უნდა შეიცვალოს რაც შეიძლება სწრაფად. ამას რომ მივაღწიოთ, საჭიროა, ხელისუფლება წამოვიდეს დათმობაზე. ამ დათმობას ჩვენ როგორ მივაღწევთ, ეს უკვე სხვა საქმეა და შეიძლება, აქ აზრები გაიყოს. მე ვერ ვიტყვი, რომ რაღაც ერთი შტაბი არსებობს და მე იქ ვურეკავ, დღეს რა ვთქვა და ხვალ რა ვთქვა-მეთქი. შეიძლება ეს ცუდია, შეიძლება კარგია. მე ვეთანხმები მთავარ აზრს, რომ მას უნდა უმკურნალონ, მაგრამ ჩემებურად ვცდილობ, რომ ამას ხელი შევუწყო. ყველას საკუთარი მიდგომა აქვს, რაც მაინცდამაინც პრობლემური არ არის.

— თქვენ ენდობით „ემპათიის“ დასკვნას, თუმცა ხელისუფლება რამდენად ენდობა მას? იმ განცხადებებით, რომელიც აქამდე კეთდებოდა — არა.  რატომ ვერ მოხერხდა ისეთი კონსილიუმის შეკრება, რომელზეც იქნებოდა კონსენსუსი ყველა მხრიდან და რომლის დასკვნასაც მიიღებდა ხელისუფლებაც და ოჯახიც?

— არ ვიცი. რაღაც მომენტში, როდესაც ერთი წლის წინ პირველი კონსილიუმი შედგა, მე მქონდა ილუზია, რომ ეს, რასაც თქვენ ამბობთ, მოხერხდებოდა, მაგრამ შემდეგ სიტუაცია გართულდა, საჭირო გახდა ალტერნატიული კონსილიუმი და ა.შ. ეს სამწუხაროა, ბევრად უკეთესი იქნებოდა, თავიდან ბოლომდე ყოფილიყო ხელისუფლების მხრიდანაც მხარდაჭერილი, მაგრამ ისევ იმას ვუბრუნდები, რომ ენდობიან თუ არა „ემპათიას“, სხვა საკითხია, მათ იციან რეალობა და მგონი, ეს დასკვნა და შემდეგ მისი სასამართლოში წარდგენა არის შანსი, ხელისუფლებამ გადადგას სწორი ნაბიჯი. იმედი მაქვს, ამ შანსს გამოიყენებენ. მათ ადგილას მე გამოვიყენებდი. რაღაც მომენტში ისინი ამას გააკეთებენ, მაგრამ უკეთესი იქნება ეს მოხდეს უფრო ადრე, რათა მამაჩემის ჯანმრთელობა ისე შეუქცევადად  არ დაზიანდეს. შეიძლება რაღაცები უკვე შეუქცევადია. ეს არის უკვე რისკთან თამაში, რომელიც რაც დიდხანს გაგრძელდება, იზრდება შანსები, რომ რაღაც ძალიან ცუდი მოხდება. მესმის, რომ პოლიტიკურად მათთვის მნიშვნელოვანი იყო, რომ ეგრევე არ გაუშვათ. ადამიანურად არ ვეთანხმები, მაგრამ მესმის. მათ ეს სჭირდებოდათ საკუთარ ამომრჩეველთან ლეგიტიმაციისთვის, მაგრამ რაღაც მომენტში მისი იქ დატოვების მორალური და პოლიტიკური ზიანი გადაწონის მისი იქ დატოვების სარგებელს. ეს როდის მოხდება და გვიანი იქნება თუ არა, უკვე სხვა საკითხია.

მე მაშინებს, ხვალაც რომ გამოვიდეს, გადაიყვანონ სადმე და  იმკურნალოს, შეძლებს კი დაუბრუნდეს ჯანმრთელობის ნორმალურ მდგომარეობას? აქამდე არ უნდა მისულიყო საქმე. ხელისუფლებას შეეძლო, რაღაცები თავიდან სხვანაირად გაეკეთებინა და ეს სიმძაფრე არ დამდგარიყო. ეს არის უპასუხისმგებლობის ან შეცდომის შედეგი, მაგრამ შეცდომის გამოსწორება ყოველთვის შესაძლებელია. შევხედოთ შესაძლო შედეგს — მიხეილ სააკაშვილი ციხეში ნამყოფი, გაუბედურებული, ქვეყნიდან გაყვანილი, უცხოეთში მკურნალობენ… ოპოზიცია, მგონი, ამ ყველაფრის გამო  დასუსტდა კიდეც, იმიტომ, რომ გამოჩნდა, სააკაშვილის ჩამოსვლა არ იყო საკმარისი არაფრისთვის; ხოლო „ქართული ოცნება“ გამოჩნდება როგორც ძლიერი ძალა, რომელმაც გადადგა სწორი, სახელმწიფოებრივი, პასუხისმგებლობიანი ნაბიჯი. მგონი, საკმაოდ კარგი სცენარი გამოდის მათთვის. შეიძლება, მათი მრჩევლები სხვა რამეს ეუბნებიან, მაგრამ მე ამას ვურჩევდი. მე მაქვს იმედი, რომ პოლიტიკურად არა, მაგრამ ჰუმანიტარული თვალსაზრისით პრობლემა მოგვარდება, რადგან მართლა არ მგონია, რომ მათ გულის სიღრმეში უნდოდეთ, რომ მიშა სააკაშვილი მოკვდეს ან სამუდამოდ დაინვალიდდეს. არც პოლიტიკურად უნდა უნდოდეთ, წესით, მაგრამ მე პოლიტიკოსი არ ვარ და შეიძლება, რაღაცას ბოლომდე ვერ ვხდები. მაგრამ ოპტიმიზმი მაქვს, ეს საჭიროა. იმდენად მძიმე სიტუაცია, ერთი წელია სულ ცუდი ამბები გვესმის ამ საკითხზე, ოპტიმიზმის გარეშე დიდი ხნის წინ ფარ-ხმალს დავყრიდით.

— რა არის ოჯახის შემდგომი გეგმა, როგორ აპირებთ მიაღწიოთ მიხეილ სააკაშვილის ჰუმანიტარული მიზნებით გათავისუფლებას? როგორც ითქვა, ბრიუსელში იგეგმება მორიგი შეხვედრა, როდის და რა ფორმატში?

— მე ბრიუსელში უკვე ორჯერ ვიყავი და მზად ვარ, კიდევ ერთხელ წავიდე. საერთაშორისო საზოგადოებასთან მუშაობა საბოლოო გამოსავლის ნაწილია. თუმცა მე ნამდვილად არ მგონია, რომ საკითხი ბრიუსელში სიარულით გადაწყდება და ევროპარლამენტის რომელიმე რეზოლუცია იქნება ის ფაქტორი, რაც ერთ დღეში გამოიწვევს მამაჩემის გადაყვანას ან გათავისუფლებას. გვაქვს იმედი, რომ სასამართლომ შეიძლება გამოიტანოს სწორი განაჩენი და დააკმაყოფილოს შუამდგომლობა გადაყვანის საკითხზე. კანონის თვალსაზრისით, როგორც ვიცი, ეს არის ყველაზე ლოგიკური მიდგომა, თუმცა არავინ ფიქრობს, რომ მხოლოდ ეს არის საკმარისი. მოგვწონს თუ არა, საკითხს აქვს პოლიტიკური ასპექტიც და ამიტომაც ვცდილობთ, რომ მხარი დავუჭიროთ სხვადასხვა გზებით. სხვა არაფერი საიდუმლო გეგმა არ არსებობს, ყველაფერი რაც ხდება, საჯაროა. ვინც საჯაროდ გამოდის, მართლა ის ხალხია, ვინც ჩართულია სიტუაციის მოგვარებაში. საიდუმლო მოლაპარაკებები კულისებს მიღმა, მე რამდენადაც ვიცი, არ არის და არც უნდა იყოს.

— სააკაშვილის საკითხის დეპოლიტიზებაზე საუბრობდით? „ნაციონალურ მოძრაობაში“ ახლა დაგეგმილია თავმჯდომარის არჩევნები და მთელი კამპანია, დისკუსია აგებულია სააკაშვილის ფაქტორზე. ეს რამდენად უწყობს ხელს დეპოლიტიზების მიზანს?

— არჩევნებზე ვერანაირ კომენტარს ვერ გავაკეთებ. არ ვარ ჩახედული, მაგრამ, მე მგონი, ლოგიკურია, რომ პარტია, რომელიც მამაჩემმა დააფუძნა, დაინტერესებულია მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობით. ეს არ ნიშნავს, რომ მიშა რამენაირად მართავს იქ სიტუაციას. ჩემი დაკვირვებით, მამაჩემი, დიდი ხანია, საერთოდ არ არის კოორდინაციაში „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ და მგონია, ამ პროცესსაც ეტყობა ეს. საკითხი უნდა დეპოლიტიზდეს, მაგრამ, საბოლოო ჯამში, პოლიტიკა არის ყველაფრის ნაწილი,  ამიტომ რაღაც როლი პოლიტიკოსებსაც აქვთ. მაგრამ ვფიქრობ, რომ რაც ნაკლებად პოლიტიკური ფიგურა იქნება მიხეილ სააკაშვილი, მით უფრო ადვილი იქნება, მივაღწიოთ სამართლიან შედეგს.

— პარტიასთან კოორდინაცია არ აქვს იმიტომ, რომ ჯანმრთელობის მდგომარეობა არ აძლევს  საშუალებას, თუ აღარაა შიდა პოლიტიკით დაინტერესებული?

— ვფიქრობ, ორივე. ჯანმრთელობა მართლა იმ დონეზე აქვს დაქვეითებული, რომ მისთვის რთულია, ორგანიზაციული საკითხებით იყო დაკავებული. ამას ემატება ის ფაქტი, რომ მისი ჩამოსვლით, იმ პროცესებით, რომელიც მერე განვითარდა, მისი პოლიტიკური ცხოვრების გარკვეული ეტაპი, ჩემი აზრით, შეუქცევადად დასრულდა. მე მგონი, მისთვის უკვე ცოტა გაუგებარია, რა როლი უნდა ითამაშოს ამჟამინდელ პოლიტიკურ სპექტრში „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ ერთად.

— თუ მიხეილ სააკაშვილი მომავალში არ აპირებს პოლიტიკაში მონაწილეობას, არ ფიქრობთ, რომ ამის გაცხადება სააკაშვილის მხრიდან ხელისუფლებასაც შეუწყობდა ხელს მისი ჰუმანიტარული მიზნებით გაეთავისუფლებინათ?

— კი, ჩემი აზრით. თუმცა მე არ მისაუბრია მასთან ამ თემაზე, რა ფორმით, ან გააკეთებს თუ არა რამე განცხადებას. მაგრამ დიახ, ჩემი აზრით, თუ მისი ჯანმრთელობის საკითხის დეპოლიტიზება უნდა მოხდეს, მასაც შეუძლია მეტი გააკეთოს ამისთვის. თუმცა მან რაღაც ნაბიჯები გადადგა, მაგრამ, ალბათ, მეტიც შეიძლება. ვნახოთ, რას გააკეთებს თავად. მე მგონი, მისი ჩამოშორება ქართული პოლიტიკიდან უკვე ფაქტობრივი გარემოებაა. სხვა საკითხია, ამაზე რამეს იტყვის თუ არა.