საქართველოში ყოველწლიურად 100-მდე ბავშვს უსვამენ ონკოლოგიური დაავადების დიაგნოზს. მათი მკურნალობისკენ მიმავალი გზა რთულია, ხშირად კი ეს გზა ევროპისკენ, გადარჩენის ერთადერთი იმედისკენ მიდის.

ამ სტატიაში ნეტგაზეთი მოგიყვებათ ორი ბავშვის ისტორიას, რომლებსაც შეხება მოუწიათ საქართველოს მკაცრ რეალობასთან. 2 წლის მართა დღეს ცოცხალი არ არის, 14 წლის ლაშა კი ამ დრომდე შეზღუდული რესურსებით აგრძელებს მძიმე დაავადებასთან ბრძოლას.

ბავშვების დედამ და ბებიამ ნეტგაზეთს უამბეს, რას ნიშნავს იყო ონკოპაციენტი ბავშვის მშობელი საქართველოში.

დღეს საქართველოში ონკოპაციენტ ბავშვებს მხოლოდ ერთ კლინიკაში — იაშვილის ბავშვთა საავადმყოფოს თბილისის ფილიალში — მკურნალობენ.  ონკოპაციენტი ბავშვების მშობლები ამ კუთხით არაერთ პრობლემას გამოყოფენ, მათ შორის:

• გეოგრაფიული ხელმისაწვდომობა;
• ლიმიტირებული დაფინანსება;
• სამკურნალო პრეპარატების სიმწირე;
• პალატებში არსებული ინფრასტრუქტურა.

„ონკოპაციენტი შვილის ყოლა საქართველოში, ალბათ, ათმაგად უფრო მძიმეა“

„ონკოპაციენტი შვილის ყოლა ნებისმიერ ქვეყანაში ძალიან დიდი სიმძიმეა. საქართველოში, ალბათ, ათამაგად უფრო მძიმეა იმიტომ, რომ გარემო ამძიმებს ამ სიტუაციას. ფიზიკურად არ არსებობს ღირსეული გარემო და მომსახურება, რომელიც ამ ბავშვებს სჭირდებათ. არა მხოლოდ მკურნალობის პერიოდში, არამედ მკურნალობის შემდეგაც“ ,— ასე იწყებს საუბარს ნეტგაზეთთან მარიამ მითაიშვილი, ორგანიზაციის „ბავშვთა სიმსივნეები და სუპერგმირების“ დამფუძნებელი.

მარიამს ათობით მშობელთან აქვს კომუნიკაცია და თავადაც გაიარა ეს გზა. მისი 2 წლის მართა მძიმე დაავადებამ იმსხვერპლა. მარიამი გვიყვება, რომ კიბოს მკურნალობა არ არის მოკლე ვადაზე გათვლილი. ის შეიძლება გრძელდებოდეს წლები, შესაბამისად, მთელი ამ დროის განმავლობაში ხარისხიანი წამლები, ხარისხიანი სამედიცინო მომსახურება და ასევე, რეაბილიტაციისა და რესოციალიზაციის პროგრამები აუცილებელია.

მართა

„ხალხისთვის, ვინც არ არის ჩახედული ამ საკითხში, ალბათ, ყველაზე გასაკვირი არის ის, რომ საქართველოში არის მხოლოდ ერთი კლინიკა და ერთი განყოფილება, სადაც ონკოლოგიური დაავადების მქონე ბავშვებს შეუძლიათ, რომ მიიღონ სამედიცინო სერვისი. ეს არ ეხება ონკოქირურგიას, რადგან ონკოქირურგები საკმაოდ ბევრი გვყავს, მაგრამ ზოგადად, სიმსივნის მკურნალობაში ოპერაციული ჩარევა, ანუ ონკოქირურგია არის მცირე ნაწილი.

ძირითადი მკურნალობა, რაც ბავშვებს ენიშნებათ, არის ქიმიოთერაპია. ქიმიოთერაპიის გადასხმა შეიძლება გრძელდებოდეს რამდენიმე საათი ან რამდენიმე დღე. მაგალითად, ჩემს შვილს 5 დღის განმავლობაში უტარდებოდა გადასხმა. ამ პერიოდიში, რა თქმა უნდა, ხარ კლინიკაში, რადგან ეს არის ყველაზე მნიშვნელოვანი პროცედურა. შემდეგ, როდესაც ქიმიოთერაპიის გადასხმას ასრულებ, იწყება ხოლმე ქიმიოთერაპიის მიერ გამოწვეული უკუჩვენებები. ამას ეძახიან აპლაზიას, რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე კრიტიკული ნაწილია სიმსივნის მკურნალობაში, რადგან უმნიშვნელოვანესია აპლაზიის მართვა“, — ამბობს მარიამ მითიაშვილი.

ის დასძენს, რომ აპლაზიისას ხშირია გვერდითი მოვლენები, მათ შორის, ორგანოების შიდა პრობლემები, ტკივილები, პირის ღრუს დამწვრობები და სხვა. შესაბამისად, ამ პერიოდში მნიშვნელოვანია, ბავშვი იყოს კლინიკაში, მაქსიმალურად სტერილურ გარემოში. ეს ასევე ნიშნავს იმასაც, რომ ქიმიოთერაპიის კურსებს შორის და ქიმიოთერაპიის გადასხმების დროსაც ბავშვებს უწევთ კლინიკაში ყოფნა, რაც რამდენიმე თვეც კი გრძელდება —„ფაქტობრივად, იქ ცხოვრება უწევთ ბავშვებს“.

„მართა გარდაიცვალა დაახლოებით წელიწადისა და შვიდი თვის წინ. ცხრა თვის იყო, როდესაც არასწორი დიაგნოზი დაუსვეს საქართველოში. შესსაბამისად, მკურნალობაც არასწორად წავიდა, არასწორად მართეს. იაშვილის კლინიკაში ჩვენ შევედით პირველ აგვისტოს და იქიდან წამოვედით ნოემბრის ბოლოს. შესაბამისად, მთელი ეს პერიოდი ვიყავით კლინიკაში. საბოლოოდ, წავედით ესპანეთში. თუმცა, უკვე იქ აღმოვაჩინეთ, რომ დიაგნოზი და მკურნალობა იყო არასწორი. ბავშვი ისე იყო დამძიმებული, რომ, სამწუხაროდ, გადარჩენა ვერ მოხერხდა“, — იხსენებს მარიამ მითიაშვილი.

მარიამ მითიაშვილი. ფოტო: პირადი ფეისბუკი

„ზოგადად, მთელ ამ სურათს ამძიმებს, რომ მშობელი ამ დროს არის ძალიან შეშინებული, რაც ყველასთვის გასაგებია. არის შოკურ მდგომარეობაში და, შესაბამისად, მთავარი ექიმების მხრიდან მოდის ისეთი დამოკიდებულება და, პირდაპირ შემიძლია ვთქვა – აგრესია, რომ ფაქტობეივად, იქ ყველა არის გაჩუმებული. არავინ აპროტესტებსს ამას ერთეული მშობლების გარდა. თუმცა, იჩხუბებ თუ არ იჩხუბებ, შედეგი მაინც იგივე დგება – მაინც შენი გასაკეთებელია ყველაფერი.

მაგალითად, პირველად რომ შევედი კლინიკაში, პალატა დასალაგებელი იყო: იატაკი მოსაწმენდი, ტუალეტი გასახეხი და ა.შ. თავი რომ დავანებოთ მორყეულ ინფრასტრუქტურას, რომ ვიკითხე, სანიტარი ალაგებს თუ არა პალატას, ექიმები კი არა, მშობლებიც გვპასუხობენ, რომ აქ ყველა თავად ალაგებს თავის პალატას.

თავად უნდა იყიდო ჰიგიენური საშუალებები და შენ მიხედო ამ ყველაფერს. შეიძლება ვიღაცისთვის ისე ჟღერდეს, რომ „აი, ბავშვს ასეთი დაავადება აქვს, რა დროს რაღაც ხეხვაზეა საუბარი“.  საქმე ისაა, რომ ეს არ შეიძლება სწორი იყოს. მკურნალობისას იმდენად სტერილური გარემო უნდა იყოს მშობლისა და ბავშვისთვის, რომ არ შეიძლება მშობელი ეხებოდეს ჭუჭყიან ნივთებს, სხვის სიბინძურეს და, მით უმეტეს, ისეთ ქიმიურ საშუალებებს, რომელიც ზოგადად გამოიყენება დეზინფექციის დროს.

ეს პირდაპირ ურტყამს მკურნალობის შედეგებს და არაფრით შეიძლება. ასევე, იქ აკეთებ საჭმელს, აშრობ ტანსაცმელს, აკეთებ საჭმელს. წარმოგიდგენიათ, რა ჰაერია პალატაში? ამ დროს არავინ არ გაძლევს ინფორმაციას. ამ ყველაფერთან ერთად, მხარდაჭერა არ გაქვს არანაირი. სულ ხარ იმ რეჟიმში, რომ ნებისმიერ წამს შეიძლება ექიმი შემოვიდეს, რაღაც გითხრას, რაღაცაზე გეჩხუბოს“, — ამბობს მარიამ მითიაშვილი.

მარიამი ინტერვიუში ამბობს, რომ ამ კუთხით არსებულ გამოწვევებზე ჯანდაცვის სამინისტროც ინფორმირებულია. უწყებამ იცის ამის შესახებნ თუნდაც იმიტომ, რომ თავად მარიამმა განცხადებით მიმართა სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტოს.

ნეტგაზეთმა ჰკითხა სააგენტოს, რა ეტაპზეა ეს პროცესი, უწყებიდან ზოგადი წერილობითი პასუხი დაგვიბრუნდა, სადაც წერია: „ამ საქმეზე მომართვა არის რეგულირებაში. შესწავლის სტადიაშია საქმე და მისი დასრულებისთანავე ეცნობება პასუხი განმცხადებელს“.

ამასთანავე, ამჟამად თბილისის საქალაქო სასამართლოში მიმდინარეობს კოლექტიური დავა, რომელიც ითხოვს, რომ ონკოპაციენტ ბავშვებს სრულად დაუფინანსდეთ მკურნალობა და გაიზარდოს კლინიკების გეოგრაფიული ხელმისაწვდომობა. მარიამი ინტერვიუში ამბობს, რომ საქმის მასალებში, მათ შორის, დევს ფოტო-ვიდეოკადრებიც, რომელიც იაშვილის კლინიკის პალატებში ვითარებას ასახავს.

„საქართველოში თუ მკურნალობ, ანუ იაშვილის კლინიკაში, ერთ ბავშვზე გამოყოფილია 23 000 ლარი. აქ შედის როგორც პალატაში დარჩენის ღირებულება, ისე წამლები და კვლევები. ეს არის მინიმალური, რადგან შესაძლოა, ქიმიოთერაპიის სრულ კურსსაც კი არ ეყოს, არათუ მთლიანად მკურნალობას. ეს ყველაფერი კორელაციაშია ხარისხთან იმიტომ, რომ ამ 23 ათასში რა წამლების ყიდვაც ხერხდება, ისეთივეა შედეგი. გვერდითი მოვლენების სამართავი წამლებიც, ფაქტობრივად, არ აქვთ.

თუ ამ ლიმიტს ასცდი, ძირითად შემთხვევაში მშობლებს უწევთ ძალიან ბევრი წამლის ყიდვა, დანარჩენს რომ თავი დავანებოთ, მაგალითად, კვებას. რა თქმა უნდა, ყველა ბავშვის მკურნალობა სტანდარტულად არ მიმდინარეობს და შეიძლება რაღაცები დაგჭირდეს.

ამ ლიმიტის ამოწურვის შემდეგ, რა თქმა უნდა, თანხას იხდის მშობელი. ხშირია კრიტიკა, რატომ მიდიან საზღვარგარეთ, როცა შეიძლება საქართველოშიც მკურნალობაო. ჯერ ერთი, საქართველოში მკურნალობა არ შეიძლება, მაგრამ აქ რომც ვუმკურნალოთ ბავშვებს, უმრავლეს შემთხვევაში რაღაც პროცედურის გამო მაინც გვიწევს საზღვარგარეთ წასვლა.

საერთოდაც, აქ შეიძლება პირდაპირ გითხრან, რომ ვერ ვმკურნალობთ და წაიყვანეო. არის ისეთი შემთხვევებიც, რომელიც მე მქონდა: ბავშვს ჩაუტარეს ქიმიოთერაპიოა, რომ ამოწურეს ლიმიტი, დამძიმდა ბავშვი არასწორი დიაგნოზითა და არასწორი მკურნალობით. შემდეგ მოვიდნენ და მითხრეს, რომ დროზე უნდა წამეყვანა, რადგან აქ ვერაფერს აკეთებდნენ“, — ამბობს მარიამი, რომელმაც შვილი სამკურნალოდ ესპანეთში წაიყვანა.

მას ვკითხეთ, რა განსხვავება დაინახა მან მკურნალობის მეთოდებსა და მიდგომას შორის. „ცა და დედამიწასავით განსხვავდება“ — ამბობს ის.

„ეს არ არის ახალი და აქვე მინდა დავამატო, რომ ბევრი ამას შეურაცხყოფად იღებს. ჩვენც კარგად გვესმის, რომ საქართველოშიც არიან ექიმები, რომლებიც პროფესიონალებიც არიან და ადამიანურებიც და ეს, რა თქმა უნდა, ყველას არ ეხება.

როდესაც ესპანეთში წავედი, პირველი შოკი იყო, რომ ექიმები, რომლებისთვისაც ჩვენ ვიყავით უცხო ქვეყნის მოქალაქეები, სრულიად უცხო ადამიანები, სხვა ენაზე მოლაპარაკეები, იმხელა მორალური მხარდაჭერა მივიღეთ მათგან, რომ მარტო ეს გადაფარავდა ყველაფერს, თავი რომ დავანებოთ მათი მაღალი დონის სამედიცინო მომსახურებასა და იმ სერვისებს, რაც იქ აქვთ.

პალატები არის ისე მოწყობილი, რომ იქ ხდება არა მხოლოდ იატაკის, არამედ ჭერისა და კედლების დამუშავება და დეზინფექცია დღეში ორჯერ. ექთნები ჰყავთ იმდენი, რომ ყოველთვის ვიღაც არის შენ გვერდით. მთლიანად ისინი უვლიან ბავშვს. ყველაფერი იმაზეა მორგებული, რომ მშობელმა მიიღოს რაც შეიძლება ნაკლები სტრესი, მოახერხოს დასვენება და ბავშვთან ერთად გაატაროს ხარისხიანად დრო.

ბავშვებისთვის კი არსებობს ისეთი სერვისი, რომ არანაირი პროცედურა არ არის მტკივნეული მათთვის. არსებობენ, მაგალითად, გამრთობები, რომლებიც სულ იქ არიან, მოხალისეები, რომლებიც სულ გეხმარებიან. მაგალითად, შეგიძლია ბავშვი დაუტოვო და შენ გახვიდე. შეიძლება ითქვას, რომ ისეთი ოჯახია, რომელიც ერთმანეთს ყველაფერში მხარს უჭერს.

პლუს ამას, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს იმას, რომ იქ ბავშვებს ყოველთვის უდგამენ ე.წ. პორტს, რაც ნიშნავს იმას, რომ ყველანაირი ჩხვლეტისა და ტკივილის გარეშე იღებენ ანალიზებს, უსხამენ წამლებს. ბავშვებს ყოველდღიურად კი არა, თვეების განმავლობაშიც კი შეიძლება არ უჩხვლიტონ. საქართველოში დღეში 5-ჯერ და 10-ჯერ შეიძლება უჩხვლიტონ ნემსის გასაკეთებლად.

ზუსტად ამიტომ არის ევროკავშირი ჩვენთვის გადამრჩენელი – ამ მშობლებისთვის და ბავშვებისთვის, რომ თუ ჩვენ ამ სისტემაზე გადასვლას მოვახერხებთ და მინიმუმ, კანდიდატის სტატუსს მივიღებთ, ეს იმას ნიშნავს, რომ სულ მცირე, მუშაობა დაიწყება ამ მიმართულებით და გამოსწორდება რაღაცები. ევროკავშირი ასეთ დროს შენ გეხმარება, რომ მაქსიმალურად დაუახლოვდე იმ ქვეყნის დონეს, რაც არის დანარჩენი ქვეყნები. მე მგონი, ამაზე მაგარი შეუძლებელია რაიმე მოხდეს ჩვენს ქვეყანაში“, — მიიჩნევს მარიამ მითიაშვილი. ის იმ ათიათასობით ადამიანს შორის იყო, რომელიც მიმდინარე წლის ივნისში ქუჩაში გამოვიდა ევროპული არჩევანის დასაცავად.

„არ ვიცი, რა უნდა გავაკეთო, რომ არა ეს ფონდები. მარტო ვარ“

მაია კეთილაძის 14 წლის შვილიშვილ ლაშას ჰოჯკკინის ლიმფომის დიაგნოზი 2021 წლის მარტში დაუსვეს. ბებია ლაშას დაბადებიდან ზრდის და სწორედ ის დაჰყვება სხვადასხვა პროცედურაზე ტყიბულიდან თბილისამდე.

„ძალიან რთულია ამაზე საუბარი, ეს რთულია ყველა მშობლისთვის თუ ბებიისთვის. როდესაც გავიგეთ დიაგნოზი, მარტივი მისახვედრია, რა დაგვემართებოდა და რა დღეში ჩავვარდებოდით. საავადმყოფოში კი ფინანსდება პროცედურები, რა თქმა უნდა, მათ შორის, ქიმიოთერაპიაც, მაგრამ წამლები ხარისხიანი არ არის. საერთოდ, ქიმიოთერაპიის დროს სხვადასხვა გართულებებია, მაგალითად, ზოგჯერ პირი ეწვებათ ბავშვებს და ა.შ. კი, კეთდება გამაყუჩებელი, მაგრამ არაეფექტიანია ეს წამლები. იძულებული ხარ იყიდო, შენ თვითონ შეიძინო, რათა ბავშვს გაუადვილდეს ეს ყოველივე.

საკუთარი თანხებით შეძენილი წამალი უფრო ძვირია. მაგალითად, პირის დამწვრობის წამალს ვყიდულობდით, რომელიც 40 ევროს ფარგლებში ღირდა. ამას გარდა, რამდენი გამაყუჩებელი თუ სხვა რამეა, რომელიც ბავშვს სჭირდება…“ ,— ამბობს მაია. მას ხმაზე ეტყობა, რომ ამ თემაზე საუბარი უჭირს.

სხვა მშობლებისა და მეურვეების მსგავსად მაიაც გვიყვება, რომ პალატები იაშვილის კლინიკაში შეუსაბამოა – „თუნდაც, სარეცხი პალატაში ირეცხება, იქ უნდა გააშრო.. კვებაც საშინელია.. მე არ ვიცი, რა მოხდებოდა, ხალხი რომ არ დაგვხმარებოდა. იძულებული ხარ, რომ პალატაშივე გააკეთო საჭმელი. კი მოგეხსენებათ, ქიმიოთერაპიის დროს როგორი კვება სჭირდება – ყველაფერსაც ვერ ჭამს, აქვს პირღებინება, იძულებული ხარ შემოიტანო მაღაზიიდან და იქ გიწევს გაკეთება“. 

„კიდევ ერთი დიდი ხარჯი არის ტრანსპორტი. ჩვენ ისეთ პერიოდში ვიყავით, როდესაც კოვიდი მძვინვარდებდა. არ მუშაობდა ტრანსპორტი, ტყიბულიდან თბილისში ტაქსით მივდიოდით, ტაქსით მოვდიოდით, ყველაფერს ტაქსით ვაგვარებდით, რადგან მანაქანა არ გვყავდა და იძულებული ვიყავით, ტაქსით გვეტარებინა ბავშვი.

ჩვენ სოფელ ორპირიდან ვართ, ტყიბულის რაიონიდან. ყოველ ვიზიტზე ტყიბულიდან გვიწევს სიარული. აგვისტოში გვიწევს მომდევნო ვიზიტი. შესაბამისად, მე უნდა ჩავიდე, ჯერ ფორმა 100 უნდა ავიღო, რაშიც 60 ლარი უნდა გადავიხადო, რადგან ამასაც არ აფინანსებენ. მერე უნდა წავიღო ეს ფორმა 100 თოდუას კლინიკაში, იქიდან ავიღებ კალკულაციას და დამინიშნავენ დროს, თუ როდის ვიქნები ჩაწერილი, რადგან მაშინვე არ ხდება ეს. თბილისში ხომ ვერ დავრჩები 1-2 კვირა? იძულებული ხარ, დაბრუნდე უკან, შემდეგ- ისევ ჩამოხვიდე. ეს ყველაფერი დიდ ხარჯებთანაა დაკავშირებული, რადგან ყოველ სამ თვეში გვიწევს წასვლა-წამოსვლა. რომ ჩამოდიხარ, სულ მცირე, გჭირდება კვება, ზოგჯერ გიწევს ადამიანს ქირის გადახდაც…“ ,— ამბობს მაია, 14 წლის ლაშას ბებია.

ამჟამად ლაშა ქიმიოთერაპიას აღარ იკეთებს, მხოლოდ კვლევებისა და დაკვირვების ქვეშაა. თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ მკურნალობა შეწყდა. მაგალითად, დაახლოებით ორი თვის წინ მას MRI (მაგნიტურ-რეზონანსული) კვლევა ჩაუტარდა, რომელიც 1180 ლარი ღირს. ეს თანხა ოჯახს არ ჰქონდა და, შესაბამისად, გამოკვლევა ბავშვს „ცინცაძის ფონდმა“ დაუფინანსა.

MRI-ის შემდეგ აღმოჩნდა, რომ მოზარდს დამატებითი ჩარევები და სპეციალისტის შეფასება დასჭირდა:

„300 ლარი გადავიხადე ამ ყველაფერში, რასაც არ ველოდი, მაგრამ დამჭირდა. ეს ყველაფერი არ არის გათვალისწინებული სახელმწიფო დაფინანსებაში, ფორმა 100-ც კი არ ფინანსდებდა, ამაშიც შენი ჯიბიდან უნდა გადაიხადო 60 ლარი.“

მაია კეთილაძე და მისი შვილიშვილი ლაშა. ფოტო: ოჯახის პირადი ფოტო კოლექცია

„ფინანსური შესაძლებლობა ამ ყველაფრის ჩვენ არ გვაქვს. ჩემს მეუღლეს ცოტა ხნის წინ ლეიკემია დაემართა და 6 თვის წინ დაიღუპა.. ორი ონკოლოგიური ავადმყოფი მყავდა სახლში. საერთოდ რა შესაძლებლობაზეა საუბარი? ბავშვის პენსია გვაქვს და 150 ლარი დახმარება. მორჩა და დამთავრდა. კარგად იცით, სოფელში რა საშუალებაცაა.

პენსიაზე ვცხოვრობთ და ასევე გვეხმარება ხალხი და ორგანიზაციები. გუშინ ლაშა თამაშობდა, დაეცა და ხელი მოიტეხა. გამოვიძახეთ სასწრაფო, გადაუდებელი რადგან იყო, უფასო იყო, უფასოდ ჩაუშვეს თაბაშირში, მაგრამ კვირას უნდა მივიდეთ კონსულტაციაზე, რაშიც დაახლოებით 300 ლარი მჭირდება. ეს არ ფინანსდება. არ ვიცი, რა უნდა გავაკეთოთ, რომ არა ეს ფონდები“, — ამბობს ის.

ინტერვიუს ბოლოს მაია კეთილაძე დასძენს, რომ ხმამაღლა იმიტომ საუბრობს, რომ ეს მხოლოდ მისი ბრძოლა არაა.

„მინდა, რომ მომავალში ბავშვებს ეს ყველაფერი გაუადვილეთ, რომ ჰქონდეთ არჩევანი ბავშვებსა და მშობლებს, რომ მარტო ეს ერთი საავადმყოფო არ არსებობდეს. იყოს სხვაც, რომ შემეძლოს მე, ვისთანაც მინდა, იქ მივიყვანო ბავშვი. ჩემი აზრი და ჩემი არჩევანი მქონდეს.

სამომავლოდაც არაფრის გარანტია არ გვაქვს დაფინანსების თვალსაზრისით, ვიცნობ მშობელს, რომელმაც დაწერა დაფინანსებაზე განცხადება, თვე-ნახევარი ელოდება, არადა, ყველამ ვიცით, დრო როგორი მნიშვნელოვანია ასეთ შემთხვევებში. მოუვიდა უარი…“ ,— ამბობს ქალი.

რას უნდა აკეთებდეს სახელმწიფო | მოსაზრება

ბავშვთა სიმშივნეების შესახებ ჯანდაცვის სამინისტროდან გამოთხოვილი ინფორმაციის თანახმად,  2015-2020 წლებში საქართველოში 683 ბავშვს (0-დან 18 წლამდე) დაესვა ავთვისებიანი სიმსივნის დიაგნოზი. ბავშვებში ყველაზე მეტად გავრცელებული სიმსივნეებია:

• ლეიკემია
• ლიმფომა
• თავის ტვინის სიმსივნეები
• ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნე

2016-2021 წლებში სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებულია 643 ონკოლოგიური დაავადების მქონე ბავშვი – ჯამურად 4 480 930 ლარით.

ნეტგაზეთთან ინტერვიუში ჯანდაცვის მენეჯმენტის სფეროს ექსპერტი ვატო სურგულაძე ამბობს, რომ ყოველწლიურად საქართველოში ონკოსიმსივნეებით დაახლოებით 90-100 ბავშვი ავადდება, რომელთაგან ნახევარზე ცოტა მცირე შემთხვევაში, დიაგნოზი ე.წ. სისხლის სიმსივნეებია.

სურგულაძე ამბობს, რომ ქვეყანაში ბევრი პაციენტი არ გვყავს და, შესაბამისად, არც ბევრი კლინიკაა საჭირო. თუმცა შესაძლებელია, რომ კლინიკები რეგიონების მიხედვით დაემატოს, რათა „ადამიანს არ უწევდეს, ბათუმიდან ან ქუთაისიდან თბილისში სიარული. სახელმწიფოს ინტერესი უნდა იყოს, რომ თბილისი ამ თვალსაზრისით არ იყოს დატვირთული“.

„სხვა პროგრამებთან შედარებით ეს პროგრამა დაფინანსების თვალსაზრისით უკეთესია, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ საუკეთესოა. პრობლემა ჩვენ გვაქვს ის, რომ ჩამოვრჩებით იმ მსოფლიო სტანდარტებს – ევროპისა და დასავლეთ სამყაროს, ასევე, ისრაელს. თუ საქართველოში 5-წლიანი გადარჩენის პროცენტი – 75%-ია, იგივე აშშ-ში, გერმანიასა და ისრაელში – 90-92%-ია.

ახალი ტექნოლოგიების დანერგვაში გვაქვს პრობლემა იმიტომ, რომ ამას შესაბამისი დაფინანსება სჭირდება. პრობლემა ისაა, რომ წლიდან წლამდე არ იცვლება ამ პროგრამის დაფინანსება. ყოველწლიურად უნდა მოხდეს ამის ე.წ. ინდექსაცია, უნდა გაიზარდოს დაფინანსება. შემოდის ახალი ტექნოლოგიები, ახალი მედიკამენტები, რასაც ჩვენი პროგრამა, რაც ახლა გვაქვს, ვეღარ ითვისებს, რადგან ახალი მედიკამენტი ღირს ძვირი, ესენი ვერ ყიდულობენ, თანაც ეს ყველაფერი ექვემდებარება სახელმწიფო ტენდერებს და სახელმწიფო ძალიან ბიუროკრატიულია ამ მხრივ“ ,— ამბობს ვატო სურგულაძე.

ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, სურგულაძე აღნიშნავს, რომ ახლა სახელმწიფომ უნდა იმუშაოს შემდეგი მიმართულებით:

„მაქსიმალურად, რაც შეგვიძლია დავაფინანსოთ უცხოეთში მკურნალობა. არა 5 ათასით და 7 ათასით, როდესაც მკურნალობა ჯდება 30 ათასი აშშ დოლარი და მეტი უცხოეთში.  ამავე დროს, ამ მიმართულებას — ბავშვთა ონკოჰემატოლოგიას — უფრო დიდი საშუალება მივცეთ განვითარებით. აქ სახელმწიფოს მომენტია, როგორ სტიმულირებას მისცემს ამ განვითარებას.

ამაზე საუბარი და მუშაობა არათუ დღეს, არამედ გუშინ უნდა დაწყებულიყო, იგივე ასოციებთან ერთად, უცხოელ ექსპერტებთან ერთად, როგორ განვავითაროთ და როგორ გავხადოთ ისეთი სიტუაცია საქართველოში, რომ ადამიანს არ უწევდეს ბავშვის გაყვანა უცხოეთში. სანამ ამ სისტემას ავაწყობთ, მაქსიმალური თანხები უნდა გამოვყოთ ბავშვებზე.

ახლა პარალელურად გაიზარდა გოგოებში ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნეები, ბიჭებში კი- თავის ტვინის. ამას სჭირდება მუდმივი შესწავლა და ძალიან მიზნობრივი დაფინასნება, რომ ეს მიმართულებები საქართველოში დაფინანსდეს ისე, რომ არ ჰქონდეს სურვილი უცხოეთში წასვლა სამკურნლაოდ“, – დასძენს სურგულაძე.

სასამართლო სარჩელი ბავშვების გადასარჩენად

ამჟამად თბილისის საქალაქო სასამართლოში ორგანიზაციის „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ და მშობლების კოლექტიური საჩივარია შესული.

სარჩელს რამდენიმე ძირითადი მოთხოვნა აქვს:

• ბავშვების საქართველოში მკურნალობა დაფინანსდეს სრულად;
• ბავშვების საზღვარგარეთ მკურნალობა დაფინანსდეს სრულად;
• იყოს შესაძლებელი მეორე აზრის მოპოვება ქვეყანაში, რაც გულისხმობს მინიმუმ კიდევ ერთი სპეციალისტის (კლინიკის) არსებობას;
• გაიზარდოს კლინიკების გეოგრაფიული მისაწვდომობა (რაც გულისხმობს რეგიონებში ონკოცენტრების გახსნას), რათა ოჯახებს არ დაშორდნენ ბავშვები და არ მოუწიოთ დედაქალაქში გადასვლა.

ონკოპაციენტი ბავშვების მკურნალობა დაფინანსდეს სრულად – PHR-ი სასამართლოში დავობს

ნეტგაზეთს სურდა, სტატიაში დასახულ არაერთ პრობლემურ საკითხზე, ასევე სახელმწიფო პოლიტიკაზე, კითხვები დაესვა ჯანდაცვის სამინისტროს რომელიმე პასუხისმგებელი პირისთვის, თუმცა სამინისტრომ ამ თემაზე ამ ეტაპზე საუბარი არ ისურვა.

ნეტგაზეთთან საუბარი არ ისურვეს მ. იაშვილის სახელობის ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფოშიც.