საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილეს, ნინო კალანდაძეს 11 ივლისს გამართულ ბრიფინგზე ჟურნალისტებმა, ძირითადად, გიორგი აბდალაძის შესახებ დაუსვეს შეკითხვები, რომლებსაც, მინისტრის მოადგილის პასუხებთან ერთად, აქვე გთავაზობთ. გიორგი აბდალაძე, რომელიც საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსამსახურში მიწვეულ ფოტოგრაფად მუშაობდა, შსს–მ 7 ივლისს ჯაშუშობის ბრალდებით დააკავა:

ტელეკომპანია „მაესტრო”: რამდენ ხანს და რა სტატუსით მუშაობდა დაკავებული ფოტოკორესპონდენტი გიორგი აბდალაძე საგარეო საქმეთა სამინისტროში, მიუწვდებოდა თუ არა ხელი კონკრეტულ საბუთებზე, რომლებიც შემდგომში მიიჩნიეს სახელმწიფო საიდუმლოებად. შინაგან საქმეთა სამინისტრო ამბობს, რომ ის იყო სახელმწიფო მოხელე და მას არ ჰქონდა სხვაგან მუშაობის უფლება, თუმცა ვიცით, რომ ის მუშაობდა „ალია ჰოლდინგშიც”. ამასთან დაკავშირებით საგარეო უწყებაში დადგება თუ არა ვინმეს პასუხისმგებლობის საკითხი, ასევე, ამერიკის ელჩმა საქართველოში გააკეთა კომენტარი, რომ ის ელოდება ფოტოგრაფების საქმის გამოძიებას და ამასთან დაკავშირებით თქვენი კომენტარი?

ნინო კალანდაძე: უპირველეს ყოვლისა, გიორგი აბდალაძესთან დაკავშირებით ერთადერთი, რაც შემიძლია დაგიდასტუროთ არის ის, რომ ის საგარეო საქმეთა სამინისტროში, პრესისა და ინფორმაციის  დეპარტამენტში მუშაობდა 2009 წლიდან. შესაბამისად, იგი იყო საჯარო მოხელე. საგარეო უწყების სპეციფიკიდან გამომდინარე ნებისმიერ პირს, რომელიც ამ უწყების თანამშრომელია, ხელი მიუწვდება გარკვეულ სენსიტიურ ინფორმაციაზე, აქვს ყოველდღიური შეხება დეპარტამენტების მუშაობის პროცესთან. კონკრეტულად, ამ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, გია აბდალაძე რაიმე სახის დანაშაულს ჩადიოდა თუ არა, ამის დეტალების განხილვაში ჩვენ ვერ შევალთ, ჩვენ ამის თაობაზე ინფორმაციას არ ვფლობთ და მისი  ბრალეულობის საკითხს სასამართლო დაადგენს. რაც შეეხება ამერიკის ელჩის განცხადებას, ბუნებრივია, ჩვენ ყველა ველოდებით გამოძიების შედეგებს  და სასამართლო გადაწყვეტილებას. თქვენს შეკითხვაზე ჰქონდა თუ არა მას უფლება სხვა უწყებაში მუშაობის, იმდენად რამდენადაც იგი საჯარო მოხელე იყო, არცერთ საჯარო მოხელეს როგორც ასეთი არ  აქვს უფლება განახორციელოს სხვა საქმიანობა, გარდა სამეცნიერო, პედაგოგიური და შემოქმედებითი საქმიანობისა. ეს ვრცელდება ყველა სახელმწიფო მოხელეზე. იმ შემთხვევაში, თუ პირი არღვევს ამ შეთანხმებას, ეს არის კონკრეტულად მისი პასუხისმგებლობის საკითხი და არა იმ უწყების, რომელშიც ის არის დასაქმებული. ანუ ნებისმიერი ჩვენგანი, რომელიც ხელშეკრულებას აწერს ხელს თუ კანონით დადგენილ ვალდებულებას იღებს თავის თავზე, ის თვითონ არის პასუხისმგებელი ამ ვალდებულების შესრულებაზე.

სააგენტო „ჯი-ეიჩ-ენ”-ი: კვლავ გია აბდალაძის დაკავებასთან დაკავშირებით მინდა გკითხოთ. საგარეო საქმეთა სამინისტრომ გაავრცელა ინფორმაცია, როდესაც დააკავეს, რომ ის არ იყო შტატში და იყო კონტრაქტით. ამის გათვალისწინებით კიდევ ერთხელ გკითხავთ რამდენად მიუწვდებოდა კონტრაქტით აყვანილ ადამიანს საიდუმლო ინფორმაციაზე ხელი და მეორე როგორ დახასიათებას მისცემდა გიორგი აბდალაძეს საგარეო საქმეთა სამინისტრო?

ნინო კალანდაძე: რაც შეეხება, გიორგი აბდალაძეს, იგი არ იყო შტატიანი თანამშრომელი და არ ირიცხებოდა, როგორც დიპლომატი, იყო ხელშეკრულებით აყვანილი თანამშრომელი, რომელიც არის სახელმწიფო მოხელე და ითვლება საგარეო საქმეთა სამინისტროს სრულფასოვან თანამშრომლად. კიდევ ერთხელ ვამბობ, ნებისმიერ თანამშრომელს, რომელიც ამ უწყებაში გადაადგილდება აქვს ყოველდღიური შეხება, როგორც დიპლომატებთან, ისე დიპლომატიურ შეხვედრებთან, ასევე ინფორმაციასთან, რომელიც ჩვენს ოთახებში და ტექნიკურ მოწყობილობებში მოიპოვება. ნებისმიერ ადამიანს აქვს ვალდებულება დაიცვას კონფიდენციალურობა ასეთი სახის ინფორმაციაზე, რომელიც ეხება მის სამსახურეობრივ მოვალეობას და მისი სამსახურეობრივი მოვალეობის  პროცესში მიღებულ ინფორმაციას. არ არის  აუცილებელი იყოს ეს საიდუმლო ინფორმაცია. რაც შეეხება მის დახასიათებას, მიუხედავად იმისა, რომ მე პრესისა და ინფორმაციის დეპარტამენტის კურატორი მოადგილე ვარ, გამიჭირდება მისი დახასიათება, იმდენად რამდენადაც მე მასთან პირადი შეხება არ მქონია.

სააგენტო „როიტერი”: მე პირადად, მაინტერესებს, იმ ყველაფრიდან გამომდინარე, რაც უკვე ითქვა გიორგი აბდალაძესთან დაკავშირებით, რომ ის ინფორმაცია, რომელიც მას შეეძლო მოეპოვებინა კორიდორებში, კაბინეტებში შეხედვით რამდენად იყო დახურული სახელმწიფო ინფორმაცია ფოტოკორესპოდენტისთვის და რამდენად ეს შეესაბამება შპიონაჟს, თუნდაც მან რაღაც ფოტო გაავრცელა?

ნინო კალანდაძე: მე ძალიან გამიჭირდება მისი საქმიანობისა და კონკრეტული მუხლის კვალიფიკაციის თავსებადობის შეფასება. ეს არც ჩემი კომპეტენციაა და მითუმეტეს ძნელია შევაფასო, ვინაიდან, მე თვითონ ბრალდების მასალებს, როგორც ასეთი არ ვფლობ.  კიდევ ერთხელ ვამბობ, ეს არის საგარეო საქმეთა სამინისტრო, სადაც მუდმივად მიმდინარეობს ოფიციალური შეხვედრები, სამუშაო შეხვედრები, ასევე მიმდინარეობს წინასწარი მოსამზადებელი შეხვედრები დეპარტამენტებს შორის, მინისტრის მოადგილეების დონეზე. აქ არსებული ინფორმაცია არის უწყებრივად სპეციფიური, რომელზეც  ყველა ადამიანს, რომელიც ამ უწყებაში მუშაობს მეტ-ნაკლებად მიგვიწვდება ხელი მაშინაც კი, როდესაც ამ ინფორმაციის მოპოვებას მიზანმიმართულად არ ვცდილობთ. თქვენ თუ მეკითხებით, შესაძლებელი არის თუ არა რაიმე სახის ინფორმაციის მოპოვება, ბუნებრივია, ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია მიზანმიმართულად, კანონდარღვევითაც მოიპოვოს ინფორმაცია, რომელსაც ამ შენობაში შემოსვლის სისტემატიური უფლება აქვს. ჩვენ მაქსიმალურად, უსაფრთხოების ზომები ინფორმაციასთან მიმართებაში დაცული გვაქვს, მაგრამ მიუხედავად ამისა, აქ მიმოქცევაში არის ძალიან სენსიტიური ინფორმაცია, რომელზეც ხელი მიუწვდება პრაქტიკულად ყველა თანამშრომელს, ვისაც დაშვება აქვს, რომ ამ უწყებაში შემოვიდეს და ჩაერთოს დეპარტამენტების საქმიანობაში, ჰქონდეს ინფორმაციის გაცვლის შესაძლებლობა.

სააგენტო „როიტერი”: ის მასალები, რომლებიც ჩვენ მოგვაწოდეს, რაც ვნახეთ ტელევიზიით როგორც დამამტკიცებელი საბუთი, ჩემთვის და მე დარწმუნებული ვარ, ჩემი ბევრი კოლეგისთვის არ იყო დამარწმუნებელი, იმიტომ რომ ასეთი სახის საუბრები ჩვენ შეიძლება გვქონდეს ყოველ დღე.  იქნებ თქვენს ხელში მაინც იყოს რაღაც რამაც შეიძლება დაგვარწმუნოს, რომ  ეს ადამიანები ჩადიოდნენ არასამართლებრივს, იმიტომ რომ ერთია შპიონაჟით ადამიანის გასამართლება და მეორე არის თავისი კორპორატიული დარღვევების გამო გასამართლება. ეს ორი სხვადასხვა რამ არის და ხომ არ არის აქ აღრევა, თქვენი აზრი მაინტერესებს?

ნინო კალანდაძე: კიდევ ერთხელ ვამბობ, მე დეტალურ განხილვაში ამ საკითხთან დაკავშირებით ვერ შემოვალ იმიტომ, რომ ჩვენ გამოძიების მასალებს არ ვფლობთ. როგორც იცით, გამოძიების მასალები გრიფით საიდუმლოა, ვფლობთ მხოლოდ შეზღუდული რაოდენობით ინფორმაციას. თქვენ თუ მეკითხებით  ამ უწყებიდან სენსიტიური ინფორმაციის მოპოვებასა და გატანაზე, ამაზე ცალსახად გპასუხობთ, რომ ამის შესაძლებლობა არსებობს. ჰქონდა თუ არა ასეთ ფაქტებს ადგილი ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, ამის შესახებ მე მოსაზრება არ მექნება მანამ, სანამ არ დასრულდება გამოძიება და  სასამართლო თავის გადაწყვეტილებას არ გამოიტანს.

რადიო „თავისუფლება”: იმ მასალებში, რომელიც შინაგან საქმეთა სამინისტრომ გაავრცელა ფიგურირებს პრეზიდენტის ადმინისტრაციული შენობის სქემა და მისი გადაადგილების განრიგი. ძალიან ხშირად ჟურნალისტებმა ვიცით,  როდესაც იგეგმება რაიმე ვიზიტი, როგორია ეს განრიგი, ერთმანეთში ვავრცელებთ კიდეც ანუ გამოდის, რომ  ჩვენ დაახლოებით იგივეს ვაკეთებთ რაზედაც საუბარია. მე მინდა გკითხოთ, რომ არის თუ არა ასეთი ვიზიტების ან მისი გადაადგილების ინფორმაცია საიდუმლო, რა ითვლება სახელმწიფო საიდუმლოდ, იქნებ ჩვენც არ შეგვიძლია გარკვეული მასალების გავრცელება?

ნინო კალანდაძე: სახელმწიფო საიდუმლოებად რა ითვლება ამას კონკრეტულად კანონი არეგულირებს. თქვენსა და სახელმწიფო მოხელეებს შორის სხვაობა ის არის, რომ საჯარო მოხელეები ხელს ვაწერთ იმას, რომ უნდა ვიცნობდეთ ამ კანონს და ვიცავდეთ ჩვენს მიერ მოპოვებული ინფორმაციის კონფიდენციალურობას და გვაქვს ვალდებულება, რომ ეს ინფორმაცია არ გავავრცელოთ. მათ შორის, კანონი გვეუბნება ჩვენ რისი გავრცელების უფლება გვაქვს და  რისი არ გვაქვს. ეს არის ჩვენი ინდივიდუალური ვალდებულება – ვიცოდეთ და ვასრულებდეთ იმ მოთხოვნებს, რომელსაც ჩვენ ხელს ვაწერთ, როდესაც კონკრეტულ სამსახურში ვდგებით. ეს არის განსხვავება თქვენსა და ჩვენს შორის და ეს არის განსხვავება იმ პირებსა და რიგით ჟურნალისტებს შორის, რომლებიც არ არიან სახელმწიფო მოხელეები. მე რამდენადაც ვიცი, ნაჩვენები იქნა მხოლოდ პრეზიდენტის სასახლის შენობის სქემა. რაც შეეხება გადაადგილების განრიგს არსებობს ძალიან კონკრეტული უსაფრთხოების ზომები, საგარეო უწყება ნამდვილად არ არის კომპეტენტური ამ საკითხებზე დეტალურად გესაუბროთ, უბრალოდ, ჩემს აზრს მოგახსენებთ. არსებობს გარკვეული სახელმწიფო საიდუმლოების როგორც კანონმდებლობა, ისე სამსახური, რომელმაც იცის რა სახის ინფორმაციის გავრცელება შეიძლება და რომელმაც იცის, რა სახის ინფორმაცია არ შეიძლება  გავრცელდეს.  რაც შეეხება მარშრუტს, არ არის ძნელი გამოსაცნობი, რომ პრეზიდენტის გადაადგილების მარშრუტი გარკვეულწილად, გარკვეულ დონემდე დაფარული უნდა იყოს.

სააგენტო „როიტერი”: საქართველოს ხელისუფლების ორგანოებმა მტკიცებულების სახით წარმოადგინეს დაკავებულ პირთა შორის სატელეფონო საუბრის ჩანაწერი. ჩანაწერში საუბარია  გედენიძისა და აბდალაძის მიერ ევროპული ფოტო სააგენტოსთვის მიყიდული ფოტოების საფასურის გადახდაზე.  შეგიძლიათ გვითხრათ, როდიდან განიხილება დანაშაულად ფოტოგრაფების მიერ საერთაშორისო საინფორმაციო სააგენტოსთვის ფოტოების მიყიდვა?

ნინო კალანდაძე: დაახლოებით იგივე ტიპის შეკითხვაა. ამასთან დაკავშირებით კიდევ ერთხელ გეტყვით, რომ საჯარო მოხელეებს ძალიან კონკრეტული ვალდებულებები გააჩნიათ იმ ინფორმაციის განკარგვასთან დაკავშირებით, მათ შორის, იმ მასალების განკარგვასთან დაკავშირებით, რომლებსაც ისინი ახორციელებენ საკუთარი სამსახურებრივი საქმიანობის მსვლელობისას. პირი, რომელიც სახელმწიფო დაწესებულებაში მუშაობს ფოტოგრაფად მას მის მიერვე გადაღებული ფოტოების გავრცელების და სხვა სააგენტოზე ან ნებისმიერ მესამე პირზე გადაყიდვის უფლება აქვს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მას აქვს შესაბამისი უწყების უფლება. კონკრეტულად გეტყვით, მაგალითად, იგივე გია აბდალაძეს, რომელიც ოფიციალურ შეხვედრებს – მათ შორის, ჩემს შეხვედრებს – აფიქსირებდა და იღებდა, არ აქვს უფლება გადაყიდოს ეს ფოტო მასალა  მესამე პირზე ან მესამე სააგენტოზე, როდესაც იგი არის ამ  უწყების მიერ დაქირავებული.  მას ამისთვის სჭირდება კონკრეტული ნებართვა იმავე უწყების.

სააგენტო „როიტერი”: ფოტოგრაფებს ადანაშაულებენ შპიონაჟში. საქართველოს მოსაზრებაა, რომ  ევროპული ფოტო სააგენტო სინამდვილეში მუშაობს  რუსეთის დაზვერვისთვის?

ნინო კალანდაძე: კიდევ ერთხელ ვამბობ, ეს არის საგარეო უწყება. მე ძალიან გამიჭირდება დაკონკრეტება ბრალდების  შემადგენლობის, მუხლის, კვალიფიკაციის და ამ პირების საქმიანობის, იმიტომ, რომ ეს არ არის  ჩემი კომპეტენცია. მე გამოძიების დეტალებში ვერ შევალ, ერთის მხრივ არ მაქვს ამის კომპეტენცია, მეორეს მხრივ, არ ვფლობ საკმარის ინფორმაციას.

სააგენტო  „პირველი”: მაშინ როდესაც ამა თუ იმ უწყების ფოტოგრაფი  საკუთარ ფოტოებს აძლევს, რომელიმე სხვა კერძო, უცხოურ თუ ადგილობრივ სააგენტოებს. ეს ითვლება ადმინისტრაციულ დარღვევად თუ უფრო მძიმე სამართლებრივ დარღვევად? ზოგადი განმარტება გვაინტერესებს, სამართლებრივი რეგულაცია როგორია ამასთან დაკავშირებით?

ნინო კალანდაძე: სამართლებრივი რეგულაციების შესახებ მე ვერ გესაუბრებით. ამაზე იმსჯელა შესაბამისმა უწყებამ, წარუდგინა ამ ადამიანებს ბრალი  და საქმე გადასცა სასამართლოს შემდგომი გამოძიებისთვის.