ბატონო ლინკოლნ მიჩელ, როგორ შეაფასებთ საქართველოში პოლიტიკურ გარემოს, ოპოზიცია კიდევ ერთი რევოლუციისთვის ემზადება… თქვენი აზრით, როგორი იქნება პოლიტიკური ზაფხული საქართველოში?

ძალიან მაინტერესებს, რა მოხდება 21-ში, მაგრამ ვერ დავესწრები აქციას, რადგან 20-ში მივდივარ… გამიკვირდება, თუ ვიღაც ჩათვლის, რომ ეს შედეგს მისცემს ოპოზიციას. ძალიან გამაოცებს, რომ იმ ხალხის იმედები გამართლდეს, ვინც ან რევოლუციას, ან პრეზიდენტის გადადგომას ითხოვს; მგონია, რომ მათ იმედი გაუცრუვდებათ.

თქვენი ხელისუფლება, როგორც ქართველი ხალხის დასანახად, ისე საერთაშორისო დამკვირვებლებისთვის ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ დინამიკურად ვითარდება, რათა მათზე თქვან, ამ ხალხმა თავისი საქმე იცის, ხოლო ოპოზიციაზე თქვან –  გიჟები არიან.

2010 წლის ადგილობრივ არჩევნებზე იყო რეალური ოპოზიცია–  გიორგი თარგამაძე და ირაკლი ალასანია. შეიძლება ისინი არ მოსწონდეს ვინმეს, მაგრამ ნამდვილად არც გიჟები არიან და არც უპასუხისმგებლონი, პირიქით, საკმაოდ დალაგებული, რაციონალური ხალხი ჩანს. თუ იმუშავებს მთავრობა ამ შედარებით პასუხისმგებლობის მქონე ოპოზიციასთან, რაღაც შედეგამდე მივალთ. მართალია, მთავრობას მოუწევს დათმოს, მაგალითად, უფრო მეტად სამართლიანი და გამჭვირვალე საარჩევნო გარემო შექმნას… მეტ შედეგს მოიტანს _ ერთპარტიულ სისტემას შეზღუდავს.

შეიძლება მოხდეს პირიქითაც –  უფრო რადიკალური ოპოზიცია შექმნას იმით, რომ ეძახოს მათ არანორმალურები, უპასუხისმგებლოები და არ დათმოს არაფერი. ამ შემთხვევაში შედეგად იმას მივიღებთ, რომ რეალური ოპოზიცია ქვეყანაში არ იარსებებს.

რევოლუციას იმ შემთხვევაშიც გამორიცხავთ, თუკი ბევრი უკმაყოფილო ადამიანი გამოვა ქუჩაში, ისე როგორც ეს ეგვიპტეში მოხდა?

დიახ. ამის ერთ-ერთი მიზეზი, რა თქმა უნდა, ისიც არის, რომ ხალხს არ სძულს ეს ხელისუფლება, როგორც ეს იყო მუბარაქის შემთხვევაში. ეს არის საკმაოდ ძლიერი მთავრობა. შევარდნაძის ხელისუფლება იმდენად კორუფციული და გახრწნილი იყო, რომ მისი ჩამოგდება სირთულეს არ წარმოადგენდა. ამ ხელისუფლების შემთხვევაში ეს სახეზე არ არის.

გირგვლიანის საქმესთან დაკავშირებით ევროპის სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე მინდა გკითხოთ. სასამართლომ თქვა, რომ საზარელ მკვლელობაში ჭეშმარიტების დადგენას ხუთი სახელმწიფო ინსტიტუტი, მათ შორის პრეზიდენტი უშლიდა ხელს. თქვენი აზრით, ამ გადაწყვეტილების შემდეგ რა უნდა შეიცვალოს ქვეყანაში?

ამ გადაწყვეტილებამ წარმოაჩინა ორი უდიდესი დაბრკოლება, რაც დემოკრატიის განვითარებას შეიძლება აფერხებდეს. პირველი, დამოუკიდებელი სასამართლოს არ არსებობა.

გარდა ამისა, ხალხს აქვს ეს შეგრძნება –  ძალიან ბევრი რამ შეიცვალა, კანონი და წესრიგი უკეთესია ქვეყანაში, ნაკლები დანაშაული ხდება, კორუფციის დონე ნაკლებია, უფრო მეტი დაცულობაა პოლიციის მხრიდან, მაგრამ მეორე მხრივ იციან, რომ სამართლიანი სასამართლოს უფლებას ბოლომდე ვერ განახორციელებენ, რომ მათ არავინ მოუსმენს. ეს შეგრძნება ხალხში არსებობს.

თქვენი რეკომენდაციები საქართველოს ხელისუფლებისთვის ამ საქმესთან დაკავშირებით როგორია?

ჩემი აზრით, ეს გადაწყვეტილება არ უნდა იყოს მიღებული, როგორც ვიღაც უმნიშვნელო მსაჯულის მიერ გამოტანილი გადაწყვეტილება სადღაც უმნიშვნელო სასამართლოში.   ეს არის ევროპის შეხედულება იმასთან დაკავშირებით, რაც ხდება საქართველოში. ევროპის ეს შეხედულება იქნება დამაბრკოლებელი გარემოება იმ მიზნისთვის, რაც აქვს ქვეყანას– ევროპაში ინტეგრაცია, რაც ხალხის ნებაც არის და ლიდერებისაც და რაც საქართველოს უსაფრთხოებისთვის მეტად მნიშვნელოვანია.

მთავრობა უნდა მიჰყვეს ამ გადაწყვეტილებას, მის სანაცვლოდ რამე გააკეთოს და არა ისე, რომ მედიაში არასწორად გაახმოვანოს, ან საერთოდაც მიჩქმალოს.

7 ნოემბრის შემდეგ პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ რაც მოხდა, იყო შეცდომა. წელს, სტუდენტებთან შეხვედრის დროს, აქციის დარბევას სწორი გადაწყვეტილება უწოდა. ასეთი ცვლილება რაზე მიუთითებს?

რეალურად მანამდეც იძახდა, რომ სწორი გადაწყვეტილებააო. სტრატეგიულად მართლა სწორი გადაწყვეტილება იყო, რადგან ხელისუფლება შეინარჩუნა… ჩემთვის, 7 ნოემბერი ეს იყო გარდამტეხი პერიოდი, როცა დემოკრატიიდან გადაუხვიეს; 7 ნოემბრამდე შეგვეძლო გვემსჯელა ისეთ ფენომენზე, როგორიცაა საქართველოში დემოკრატიის არსებობა. გარემო სწრაფად იცვლებოდა უკეთესობისაკენ, ეს ხალხზეც აისახებოდა, მთავრობას ჰქონდა დემოკრატიული პრიორიტეტები. დემოკრატიულობისკენ აღებული გეზის ნარატივი შეიძლება ჩემთვის არა, მაგრამ ზოგადად დამაჯერებლად ჟღერდა.

7 ნოემბრის შემდეგ ნათლად გამოჩნდა, რომ მთავრობა უფრო მიზანმიმართულია, იყოს ხელისუფლებაში, ვიდრე განავითაროს ქვეყანა დემოკრატიული გზით. პოლიტიკურ მეცნიერებაში ეს ის მდგომარეობაა, როცა ხელისუფლება იქცევა ნახევრად დემოკრატიულად ან ნახევრად ავტორიტარულ რეჟიმად.

საქართველოში როგორი მდგომარეობაა?

ჩემი აზრით, ეს უფრო, ანუ ნახევრად-ავტორიტარული რეჟიმია. თუ შევადარებ მეზობლებს –აზერბაიჯანსა და სომხეთს, აქ უფრო მეტი თავისუფლებაა. მართალია, დემოკრატიული ინსტიტუტები –  საკანონმდებლო, საარჩევნო, სასამართლო –მუშაობენ ქვეყანაში, მათ აქვთ დემოკრატიული იდეა, მაგრამ რეალურად ისინი არსებობენ იმისთვის, რომ შეინარჩუნონ ხელისუფლება. ზუსტად ეს არის ნახევრად ავტორიტარული რეჟიმის განმსაზღვრელი.

საქართველოსთან დაკავშირებით სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში წერია, რომ ქვეყნის ნარკოკონტროლის სისტემას „რეფორმები ესაჭიროება“, რადგან საქართველო ნარკოტრანზიტის „მთავარი დერეფანი ხდება“. იქვე ნახსენებია ირანიც. არადიპლომატიურ ენაზე ეს რას ნიშნავს?

ნარკოტიკებზე ნაკლებ ყურადღებას ვამახვილებ, მაგრამ უფრო საინტერესოა ირანთან ურთიერთობა. ირანი საქართველოს მეზობელია და რაღაც სახის ურთიერთობა ექნება. სავიზო რეჟიმის გაუქმების მიზანი იყო ირანელი ტურისტების მოზიდვა, მაგრამ მე არსად შემხვედრია ირანელი ტურისტი. მეორე მხრივ, ეს მაინც იწვევს ამერიკაში შეშფოთებას, რადგან ირანთან და მის თანამედროვე რეჟიმთან ურთიერთობის გაუმჯობესება გაამწვავებს საქართველო-ისრაელის ურთიერთობას. საქართველო-ისრაელის პოზიტიური ურთიერთობა კი სტრატეგიულია ამერიკასთან ურთიერთობაშიც.

ამერიკასთან ურთიერთობის გაფუჭება ირანთან ურთიერთობის დათბობის ხარჯზე _ რა მიზანი შეიძლება იყოს საქართველოს ხელისუფლებისთვის?

ამაზე პასუხი თქვენი მთავრობიდან უნდა მიიღოთ… მართალია, ალბათ, ეკონომიკური მიზნები ჰქონდა საქართველოს მთავრობას, როცა ეს გააკეთა –  გააუმჯობესა ირანთან ურთიერთობები. მეორე მხრივ, ირანი ყოველთვის ცდილობს, გააკეთოს ისეთი რამ, რომ ამერიკის ყურადღება მიიქციოს. ალბათ, მან ამით მიიღო ის ყურადღება, რაც სჭირდებოდა. მე როდესაც ვესაუბრები ამერიკელ თანამდებობის პირებს, ისინი არ არიან ამით შეწუხებულები.

საქართველოს სტრატეგიულ ობიექტებს ყიდიან რუსეთის სახელმწიფო კომპანიებზე. თქვენ თქვით, რომ 7 ნოემბერი იყო შემობრუნება. თქვენი აზრით, რუსეთთან ამ სახის თანამშრომლობა ხომ არ არის ქვეყნის პოლიტიკური კურსის შემობრუნება?

მაშინ, როდესაც ქვეყანა უდიდეს პროტესტს გამოთქვამს ოპოზიციური ლიდერების ურთიერთობაზე რუსეთთან, მეცნიერების ურთიერთობაზეც კი, და ამ დროს სტრატეგიულ ობიექტებს გადასცემს მტრის ხელში, ეს ბადებს კითხვას –  რეალურად რა გეგმა აქვს ხელისუფლებას? ცოტა აუხსნელი ფენომენია, რატომ აკეთებს ამას, რატომ აქვს ეს სტრატეგიული ხედვა ქვეყნის მიმართ, როდესაც ეჭვის ქვეშ აყენებს ქვეყნის უსაფრთხოებას და სტრატეგიულ ობიექტებს მტერს გადასცემს.

ლინკოლნ მიტჩელი არის საერთაშორისო პოლიტიკის ექსპერტი, კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორი, ექსპერტი საქართველოს საკითხებში, აშშ-ის ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის წარმომადგენელი საქართველოში 2002-2004 წლებში, ავტორი წიგნისა `არასტაბილური დემოკრატია: შეერთებული შტატების საგარეო პოლიტიკა და ვარდების რევოლუცია საქართველოში.