ვრცელდება ინფორმაცია, რომლის მიხედვითაც, იგეგმება ჩრდილოეთის მინი-ნატოს შექმნა. ალიანსში ერთიანდებიან: დიდი ბრიტანეთი, ისლანდია, შვედეთი, ფინეთი, დანია, ნორვეგია, ესტონეთი, ლატვია და ლიტვა. რატომ დადგა მინი-ნატოს შექმნის საკითხი?

ეს არის სკანდინავიური და ევროპის ჩრდილოეთის ქვეყნების ინიციატივა. ეს იდეა დიდი ხანია მწიფდებოდა. მინი-ნატო, რა თქმა უნდა, მხოლოდ პირობითი დასახელებაა, არავითარი ალტერნატიული და სხვა ნატო არ იქმნება, ჩრდილოეთის და სკანდინავიის ქვეყნები და ასევე, ბოლოს ამ ინიციატივას  დაემატა ბალტიისპირეთის სამი სახელწიფო – თანხმდებიან იმაზე, რომ თავდაცვისა და უსაფრთხოების საკითხებში მათი თანამშრომლობა იქნება უფრო მჭიდრო და უფრო ფედერალური ფორმის. ანუ ამ შემთხვევაში იქნება არა ისეთი ფორმატი, როგორიც არის ნატოში ან სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებში, ანუ სამთავრობოშორისო ფორმატი, არამედ უფრო სუპრანაციონალური ფორმატი. ეს სახელმწიფოები ცდილობენ შექმნან პოლიტიკური ფედერაცია, რომელიც ინტეგრაციის უფრო სწრაფი ტემპებით განვითარდება, ვიდრე ეს ხდება ევროპის დანარჩენ ნაწილში როგორც თავდაცვის, ასევე, უსაფრთხოების საკითხებში.

შეიძლება უფრო კოკრეტულად ვისაუბროთ, როგორ შეძლებენ ისინი თავდაცვის და უსაფრთხოების საკითხებში თანამშრომლობას?

აქ საქმე ეხება არა რაიმე ახალ საკითხებზე თანამშრომლობას, არამედ ფორმატს, რა ფორმატით ითანამშრომლებენ ისინი. არსებობს ორი სამთავრობოთაშორისო ფორმატი, სადაც ყველა სახელწიფო, ნებისმიერ ორგანიზაციაში, ეს იქნება ნატო თუ სხვა თავდაცვითი ორგანიზაცია, დამოუკიდებელია თავის გადაწყვეტილებაში, ანუ, მაგალითად, ძალიან ხშირად ეუთოში ან ნატოში გადაწყვეტილება მიიღება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ყველა სახელწიფო დათანხმდა ამ გადაწყვეტილებას, ხოლო სუპრანაციონალური ფორმატი ეს არის ფორმატი, სადაც შესაძლებელია გადაწყვეტილება მიღებულ იქნას არა კონსესუსის პირობით, არამედ ქვეყანათა უმრავლესობამ გადაწყვიტოს და შემდეგ უმცირესობა მას დაემორჩილოს. სუპრანაციონალური იმიტომ ჰქვია, რომ სახელმწიფოზე უფრო მაღალ დონეზე შეიქმნებიან სტრუქტურები, რომლებიც მიიღებენ გადაწყვტილებას თავდაცვისა და უსაფრთხოების საკითხებში და შემდეგ ეს გახდება სავალდებულო მისი წევრი ქვეყნებისათვის. ანუ, ასე ვთქვათ, ეს არის ,,უფრო მჭიდრო ნატო’’ ჩრდილოეთში.

რატომ გახდა საჭირო, რომ ,,უფრო მჭიდრო ნატო’’ შექმნილიყო. რაიმე საფრთხის წინაშე დგანან ეს ქვეყნები?

მუსირებს აზრი, რომ არქტიკაში არის უამრავი ენერგორესურსი, რომლის მოპოვებას და დაცვას დარეგულირება სჭირდება ერთობლივი ქმედებებით, არის კიდევ პრობლემები, რომელთა წინაშეც ბალტიისპირეთის ქვეყნები დადგნენ, განსაკუთრებით ესტონეთი, ეს არის კიბერშეტევებისგან თავის დაცვა, ამის საწინააღმდეგოდ ერთობლივი სისტემის შექმნა და სხვა ტიპის ღონისძიებები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ამ სახელწიფოების თავდაცვას ოცდამეერთე საუკუნისთვის დამახასიათებელი საფრთხეებისაგან.

ვიკილიკსის მიერ გამოქვეყნებული ინფორმაციით, ამერიკის შეერთებული შტატების ყოფილი ელჩი ნორვეგიაში აცხადებს, რომ ასეთი ორგანიზაციის შექმნა სასარგებლოა იმისთვის, რომ აკონტროლონ რუსეთი. რა კონტროლზეა საუბარი?

რუსეთი არ მალავს არქტიკის რესურსების მიმართ თავის დაინტერესებას. მას არაერთხელ წამოუყენებია სრულიად დაუსაბუთებელი პრეტენზიები ხან ნორვეგიის, ხან კანადის და სხვა სახელმწიფოების მიმართ, ვისაც გასასვლელი აქვთ არქტიკაზე. როგორც ჩანს, ეს სახელმწიფოები შეეცდებიან ერთობლივი ძალისხმევით და არა, ვთქვათ, ინდივიდუალურად, რუსეთის მადა შეკვეცონ.

თქვენი აზრით, მართლაც შეძლებს ეს გაერთიანება რუსეთის გაკონტროლებას?

რა თქმა უნდა, საერთოდ, ეს ჩრდილოეთ-ქვეყნების კავშირი ისედაც ვითარდებოდა იგივე სავაჭრო, ეკონომიკის, პოლიტიკის სფეროებში. ამიტომ მე მგონია, რომ წინ არაფერი უდგას იმას, რომ მათ თავდაცვის, უსაფრთხოების ან თუნდაც საგარეო პოლიტიკის სფეროში შეძლონ ერთიანი სისტემის შექმნა. მითუმეტეს სპეციფიკა ამ ქვეყნების, მათი გეოგრაფიული მდებარეობიდან გამომდინარე, მათგან ერთგვაროვან ძალიხმევას მოითხოვს.

ვრცელდება ინფორმაცია, რომ იაპონიას და ჩინეთსაც აქვთ დაინტერესება არქტიკის ენერგორესურსებისადმი…

შესაძლებელია, განსაკუთრებით იაპონიასთან ამ ჩრდილოეთის კავშირის თანამშრომლობა მე სრულიად რეალურად მეჩვენება. იაპონია ეს არის დასავლური სამყაროს ნაწილი და, ბუნებრივია, იაპონიასთან თანამშრომლობა ღრმავდება, მითუმეტეს, როცა რაღაც სიახლეა, ახალი კონფიგურაცია ყალიბდება თავდაცვის და უსაფრთხოების სფეროებში თანამშროლობისთვის.

მინი-ნატოს შექმნის იდეას 19-20 იანვარს დაგეგმილ ჩრდილოეთ ევროპის სამიტზე, სავარაუდოდ, დიდი ბრიტანეთის პრემიერ მინისტრი დევიდ კემერონი დააყენებს. თქვენი აზრით, რატომ გამოდის დიდი ბრიტანეთი ამ ინიციატივით? რა დაინტერესება აქვს მას?

დაიტერესება ალბათ ყველას აქვს, რადგან ასეთი ალიანსი ყალიბდება, მაგრამ ძალიან ძნელია ახლა დეტალებზე საუბარი, რადგან მათ ფუძემდებლური დოკუმენტი ჯერ არ მიუღიათ. სწორედ ამ ფორუმზე, რომელიც თქვენ ახსენეთ, მიიღება, ალბათ, გარკვეული მემორანდუმი ან გარკვეული დოკუმენტი, რომელზე დაყრდნობითაც ჩვენ უკვე ზუსტი წარმოდგენა შეგვექმნება, თუ რა ტიპის თანამშრომლობა ყალიბდება ამ ქვეყნებს შორის. რაც შეეხება ბრიტანეთს, რა თქმა უნდა, მას ყოველთვის ჰქონდა ლიდერის ამბიცია, განსაკუთრებით ევროპაში და მითუმეტეს ჩრდილოეთ ევროპაში. ეს არ ეხება თავდაცვას და უსაფრთხოებას, მაგრამ თავის დროზე ბრიტანეთი იყო ინიციატორი ევროპაში სავაჭრო ორგანიზაციის შექმნისა. ის ცდილობდა რაღაცნაირად ჩამოყალიბებულიყო როგორც მიზიდულობის ცენტრი და გაეწია კონკურენცია კონტინენტური ევროპის ქვეყნებისთვის, სადაც იწყებოდა ევროპული ინტეგრაციის პროცესი. ასე რომ, ბრიტანეთს ეს ამბიცია ყოველთვის ჰქონდა და ამ ეტაპზე ამის რეალიზაციის შანსს ხედავს სწორედ თავდაცვის და უსაფრთხოების სფეროებში თანამშრომლობაში.

სამხედრო ალიანსის შექმნაზეც არის საუბარი. როგორ ფიქრობთ, რამდენად საჭიროა სამხედრო ალიანსი ევროპაში?

მე ვფიქრობ, ეს არ არის ტრადიციული სამხედრო ალიანსი, ეს არის უფრო ახალ საფრთხეებზე ორიენტირებული ალიანსი, როგორიც კიბერთავდასხმაა ან მასობრივი იარაღის გამოცდები, კონტროლი და ა.შ. და პლიუს ის რესურსები, რომლებზეც ჩვენ გვქონდა საუბარი. ეს მოტივაცია საკმაოდ ძლიერია იმისათვის, რომ შეიქმას ასეთი სამხერდო თანამშრომლობა.

შესაძლებელია, რომ ახალი ალიანსის პრინციპები წინააღმდეგობაში მოვიდეს ევროპაში უკვე არსებული გაერთიანებების პრინციპებთან, მაგალითად, ევროკავშირთან, თუ უნდა ველოდოთ, რომ მათ შორის შეთანხმებული მუშაობა იქნება?

წინააღმდეგობა არ შეიძლება მოხდეს იმიტომ, რომ ეს ქვეყნები თანამშრომლობენ და ჩართულნი არიან ევროკავშირში, ნატოში, უბრალოდ, ისინი იჩენენ ინიციატივას, რომ ერთმანეთში უფრო მჭიდრო თანამშრომლობა ჰქონდეთ. ასე რომ, ეს არ მოვა წინააღმდეგობაში, პირიქით, ამან შეიძლება ჩაითრიოს სხვა ქვეყნებიც და ისინიც უფრო მჭიდრო რეჟიმში გადავიდნენ ერთმანეთთან თანამშრომლობის. თუ გამოვრიცხავთ თავდაცვას და უსაფრთხოებას, ევროკავშირი ისედაც სუპრანაციონალური გაერთიანებაა, იმიტომ, რომ იქ წამყვანი სფეროები იმართება სწორედ ევროკავშირის ინსტიტუტების და არა ცალკეული სახელმწიფოების მიერ, ევროპის დონის პოლიტიკა წარიმართება სწორედ ევროკავშირის ინსტიტუტების მიერ. ამიტომ, თუ ეს სახელმწიფოები მოახერხებენ თავდაცვისა და საგარეო პოლიტიკის სფეროში, რასაც ევროკავშირი ვერ ახერხებს, სუპრანაციონალიზმის შემოღებას, შესაძლოა ეს გადამდები გახდეს მთელი ევროკავშირისთვის და ევროპა გახდეს დიდი ფედერალური გაერთიანება, რაზეც  ევროკავშირის დამფუძვნებლები 1950-ან წლებში ოცნებობდნენ.