მთავრობის 20 დეკემბრის სხდომაზე “საქართველოს სივრცის დაგეგმარების, არქიტექტურული და სამშენებლო საქმიანობის კოდექსში” ცვლილების პაკეტი დაამტკიცეს.

ინფრასტრუქტურის მინისტრის განცხადებით, ცვლილებებით “მსხვილი საინვესტიციო პროექტის” ცნება განიმარტება, ასევე მარტივდება II კლასის შენობა-ნაგებობებისთვის მშენებლობის ნებართვის მიღების პროცესი.

მთავრობა ამბობს, რომ ცვლილებებით ქვეყანა მეტ ინვესტიციასა და გეგმარების უკეთეს სტანდარტებს მიიღებს. თუმცა,შესწორებებისადმი უკვე გაისმა კრიტიკა, რომლის თანახმადაც ინვესტორებს მშენებლობის პროცესში არაპროპორციული უფლებამოსილებები ენიჭებათ.

რა გავიგეთ მინისტრისგან/სამინისტროსგან

“მსხვილი საინვესტიციო პროექტის ცნება შემოდის, რომლის ფარგლებშიც უკვე კონკრეტულ არეალებში იქნება შესაძლებელი ამ განმარტებას დაქვემდებარებული შესაბამისი პროექტების განვითარება, შესაბამისი ხელშეწყობა და უკვე სივრცულად დარეგულირება აღნიშნული საკითხისა”, — დასძინა ინფრასტრუქტუეის მინისტრმა ირაკლი ქარსელაძემ მთავრობის სხდომის შემდეგ გამართულ ბრიფინგზე.

მისი თქმით, აღნიშნული ცვლილების შედეგად “უკვე კონკრეტულ არეალებში იქნება შესაძლებელი ამ განმარტებას დაქვემდებარებული შესაბამისი პროექტების განვითარება, შესაბამისი ხელშეწყობა და უკვე სივრცულად დარეგულირება აღნიშნული საკითხისა”.

ქარსელაძის ამ განცხადებიდან მცირე ხნის შემდეგ, ინფრასტრუქტურის სამინისტრომ გაავრცელა პრესრელიზიც, რომელშიც ვკითხულობთ:

“ცვლილებათა პაკეტის მიხედვით, კანონში განიმარტა საინვესტიციო პროექტის ცნება და ასეთად ჩაითვლება პროექტი, რომელიც ითვალისწინებს ტერიტორიის არასაცხოვრებელი ფუნქციით განვითარებას და ქმნის ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმების შესაძლებლობას, ან ხასიათდება განსაკუთრებული მიზნობრიობით.

კანონით დადგინდება ასეთი პროექტის მინიმალური ღირებულებაც და მათი განხორციელებისას დაინტერესებულ პირს მიეცემა  შესაძლებლობა, ტერიტორია განავითაროს უშენ ტერიტორიაზეც კი. უშენ ტერიტორიაზე განაშენიანების დეტალური გეგმის შემუშავების საკითხებსაც დაარეგულირებს კანონი”.

ამასთან, ცვლილებების ძალით, II კლასის შენობა-ნაგებობებისთვის მშენებლობის ნებართვის მისაღებად ამჟამინდელთან შედარებით ნაკლები დოკუმენტაციის წარმოდგენა იქნება საჭირო. 

“II კლასის შენობა-ნაგებობებისთვის არ იქნება საჭირო მშენებლობის ნებართვის მისაღებად წარსადგენ დოკუმენტაციაზე არქიტექტურული პროექტი, საინჟინრო- გეოლოგიური კვლევა, კონსტრუქციული სქემის პროექტი, ტექნოლოგიური სქემის პროექტი, საექსპერტო დასკვნების მომზადება”, — დასძენს ქარსელაძე.

ირაკლი ქარსელაძე 

მისივე სიტყვებით, ეს ცვლილება ხსენებული კლასის ნაგებობების “შინაარსობრივად დაბალი რისკიანობიდან” გამომდინარეობს.

მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ საქართველოს მთავრობის დადგენილებით II კლასი განმარტებულია, როგორც “შენობა-ნაგებობები რისკის დაბალი ფაქტორით”.

მთავრობა ცვლილებებს გეგმავს კონკრეტული ტერიტორიებისთვის განსაკუთრებული რეგულირების სტატუსის მინიჭების წესის კუთხითაც:

“კანონის მოქმედი რედაქციით, განსაკუთრებული რეგულირების სტატუსი ენიჭება მხოლოდ დასახლებას. ცვლილებით კი, შესაძლებელი გახდება განსაკუთრებული რეგულირების სტატუსი დასახლებას მიენიჭოს მიმდებარე ან მომიჯნავე ტერიტორიასთან ერთად.

ამასთან, ჩნდება განსაკუთრებული რეგულირების სტატუსის მინიჭების შესაძლებლობა სპორტულ-გამაჯანსაღებელი, ეკოლოგიური, ტურისტული ანდა კულტურული ნიშნით იდენტიფიცირებული გეგმარებითი ერთეულისთვის”.

სამინისტროს განცხადებით, ცვლილებები “იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ დაინტერესებულმა ინვესტორებმა თუ კერძო პირებმა მოახდინონ როგორც გენერალური გეგმის კონცეფციის, ისე დეტალური გეგმის და შესაბამისი სივრცითი დოკუმენტების დამუშავება”. 

“ამ ცვლილებებით ხელს შევუწყობთ ინვესტიციების განხორციელების პროცესს, ახალი არეალების გაჩენას, ოღონდ ამ არეალების უკვე გეგმარების სტანდარტების  შესაბამისად განვითარებას და ამით თავს ავარიდებთ ქაოსურ განაშენიანებას.

ამ ცვლილებების შედეგად, ველოდებით უფრო მეტი შესაძლებლობის პირობებში კიდევ უფრო მეტი საინტერესო და შინაარსიანი პროექტის განხორციელებას, როგორც დასახლებების, ასევე სხვადასხვა რეკრეაციული და დასასვენებელი ადგილების სახით…“, — განაცხადა მინისტრმა მთავრობის სხდომის შემდეგ.

ინფრასტრუქტურის სამინისტროს განცხადებით, ცვლილების პაკეტი დასამტკიცებლად პარლამენტს გაეგზავნება.

“მავნე პრაქტიკა უკან ბრუნდება”

სამინისტროსგან განსხვავებით, “ღია საზოგადოების ფონდის” იურისტს, ანანო ცინცაბაძეს, ზემოხსენებული ცვლილებები მრავალმხრივ პრობლემურად მიაჩნია.

მისი თქმით, დათქმა, რომელიც ინვესტორს შესაძლებლობას აძლევს, თავად დაამუშაოს გენ. გეგმის კონცეფცია თუ სივრცითი დამუშავების დოკუმენტები, აბრუნებს “მავნე პრაქტიკას”, რომელიც 2018 წელს, სივრცითი დაგეგმარების კოდექსის დამტკიცებასთან ერთად, განიდევნა საკანონმდებლო სივრციდან. 

იურისტის სიტყვებით, ცვლილებების თანახმად, ინვესტორი კი არ ერგება ქალაქის საჭიროებებს და უკვე გაწერილ გეგმებს, არამედ — პირიქით.

“წლების განმავლობაში, სანამ სივრცის კოდექსს მიიღებდნენ, დეტალურ გეგმებს განაშენიანებისთვის ამზადებდა ინვესტორი, ანუ მშენებელი. მაგალითად, მშენებელი ამზადებდა ე.წ. გრგ-ს, განაშენიანების რეგულირების გეგმას. ეს გეგმა არის დოკუმენტი, რომელიც უზრუნველყოფს ინფრასტრუქტურას მშენებლობის [არეალის] გარშემო.

პრობლემა ყოველთვის იყო ხოლმე ის, რომ ინვესტორი ამ გეგმას თავის ინტერესს არგებდა… დღევანდელი ცვლილებებით, ის მავნე პრაქტიკა უკან უნდა დაბრუნდეს კანონში, რაც ძალიან მძიმე ამბავი იმიტომ არის, რომ ჩვენ ისევ ვუბრუნებთ ინვესტორებს შესაძლებლობას, თავის ინტერესებზე მოარგონ დეტალური გეგმები”, — დასძენს ცინცაბაძე.

კიდევ ერთი პრობლემა, რომელსაც იურისტი “ნეტგაზეთთან” საუბრისას ახსენებს, ცვლილებების იმ ნაწილს უკავშირდება, რომლის თანახმადაც საინვესტიციო პროექტის განხორციელება უშენ ტერიტორიაზეც იქნება შესაძლებელი.

ანანო ცინცაბაძე 

“სივრცით კოდექსში ჩადებულია ასეთი პრინციპი, რომ როცა მერია მშენებლობის ნებართვის გაცემაზე გადაწყვეტილებას იღებს, სხვა ბევრ გარემოებასთან ერთად მან უნდა შეხედოს ტერიტორიას, სად აშენებს ეს ინვესტორი: ეს არის ისტორიულად განაშენიანებული თუ გაუნაშენიანებელი ტერიტორია.

მაგალითად: დიღმის ჭალები, ელიას მთა… ასეთი დიდი სივრცითი ტერიტორიები ისტორიულად გაუნაშენიანებელი იყო და 2 წლის წინ მიღებული კანონით ცდილობდა, რომ ისინი ასე შეენარჩუნებინა იმ პრინციპით, რომ არ მოხდეს ეკოლოგიური და სივრცითი რესურსების მაქსიმალური ათვისება”, — დასძენს ის.

ცინცაბაძის თქმით, დაგეგმილი ცვლილებებით, რომელთა შესახებაც სამინისტრომ საზოგადოებას  აუწყა, “ფაქტობრივად, ეს წესი იცვლება, უკან ბრუნდება ის მავნე პრაქტიკა, რომ გაუნაშენიანებელ ტერიტორიებზე განაშენიანება არ იქნება პრობლემა”.

იურისტი არც იმ შესწორებას ემხრობა, რომელიც მეორე კლასის ნაგებობების მშენებლობის ნებართვის მისაღებად რიგი კვლევების წარდგენის აუცილებლობას დღის წესრიგიდან ხსნის.

მისი სიტყვებით, მშენებელი “ნებისმიერი ფორმა-ზომა-წონის შენობას გაიყვანს მეორე კლასის ნაგებობაში და მას ყველანაირი რეგულაციების გარეშე მისცემენ უფლებას, რომ ააშენოს ეს შენობა. მერე მიდი და ედავე, მეორე კლასია თუ მესამე”:

“მერიას არ ჰყავს შესაბამისი კომპეტენციის თანამშრომლები, რომ ეს კვლევები წარდგენის შემთხვევაშიც გადაამოწმონ, რამდენად კომპეტენტურად და სიღრმისეულად არის გაკეთებული.

[ახლა] იმასაც კი გამორიცხავენ, რომ კომპეტენტურმა ადამიანმა ნახოს, რამდენად სწორი კვლევა წარადგინეს, რადგან უბრალოდ აღარ იქნება კვლევების წარდგენა საჭირო”.

“ეს ფორმულირება ფართოდ უხსნის ხელ-ფეხს ინვესტორს”

ცინცაბაძე ფიქრობს, რომ სამომავლოდ პრობლემებს შექმნის ცვლილებათა პაკეტის დანარჩენი პუნქტებიც, მათ შორის, რეგულირების განსაკუთრებული სტატუსის მინიჭება არა მხოლოდ დასახლებებზე, არამედ მომიჯნავე ტერიტორიებზეც.

“მაგალითად, პანორამა თბილისი იყიდა ბიძინა ივანიშვილმა. როგორ უნდა განვითარდეს ის ტერიტორია, ამის განმარტების შესაძლებლობას აძლევენ ინვესტორს არამხოლოდ თავის ტერიტორიაზე, მომიჯნავე ტერიტორიებზეც.

იტყვის, რომ ჩვენს ტერიტორიასა და ამ ტერიტორიას შორის დამაკავშირებელი გზა არ არის საჭირო. მაშინ, როცა შეიძლება საჭირო იყოს ეს გზა სასწრაფოს დროულად მისასვლელად, სხვა სამეზობლოებისთვის მანქანების გასაჩერებელი ადგილების არსებობისთვის და ა.შ. ამას აბსოლუტურად აღარ გააკონტროლებს ქალაქი, არამედ გააკონტროლებს კერძო პირი”.

თბილისი

რაც შეეხება გეგმარების ერთეულების სიის გაზრდას, რომელთათვისაც რეგულირების განსაკუთრებული სტატუსის მინიჭებაა შესაძლებელი, იურისტი დასძენს:

“განსაკუთრებული რეგულირების სტატუსი ჩადეს, რომ ჩვენ არ ავყვირდეთ და გვეტყვიან, რომ ყველა შემთხვევაში კი არ მიეცემა ინვესტორს ამის საშუალება, არამედ მხოლოდ მაშინ, განსაკუთრებული რეგულირების სტატუსს თუ მიიღებსო.

სინამდვილეში ფორმულირება იმდენად ფართოა, რომ ნებისმიერი შენობის მშენებლობის საშუალებას მისცემს ინვესტორებს.

თვითონ [ინვესტორი] არბიტრალურად, უსამართლო შეფასებით განსაზღვრავს, ტურისტულია, კულტურული ნიშნით იდენტიფიცირებული გეგმარებაა თუ სპორტულ-გამაჯანსაღებელი. მერია კი ყველაფერზე მისცემს თანხმობას…

ეს ფორმულირება ფართოდ უხსნის ხელ-ფეხს ინვესტორს, მოითხოვოს მშენებლობა და მოსთხოვოს მერიას, რომ დააკმაყოფილოს ეს მშენებლობა თუნდაც უშენ ტერიტორირებზე.

იმდენად ფართოა, იმდენად განზოგადებულია ეს ფორმულირება, ამაში ჩაჯდება ნებისმიერი, მათ შორის, საცხოვრებელი ტიპის მშენებლობებიც”.

ცვლილებების  პროექტი პარლამენტში, სავარაუდოდ, უახლოეს ხანში შევა.