რას ნიშნავს სტიქიის ღამეს მომუშავე ჟურნალისტების დაჯილდოება, რომლის შესახებაც პრემიერ–მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა 19 ივნისს საგანგებო შტაბის სხდომაზე განაცხადა?
მე არ ვიცი, უბრალოდ, პრემიერს დაჯილდოების არსი როგორ ესმის. მან ეს უნდა განუმარტოს, რა თქმა უნდა, საზოგადოებას. მე მიმაჩნია, რომ ადამიანები, რომლებიც ასრულებენ თავიანთ პროფესიულ მოვალეობას, ისინი ყველაზე მეტად ჯილდოს იღებენ მადლობის სახით იმ აუდიტორიისგან, ვისთვისაც მსახურობენ. მთავრობას თუ სურს, აღნიშნოს ღვაწლი, მათ შორის, ჟურნალისტებისა ამ პროცესში. კარგი იქნება, რომ გამოხატოს ეს მადლობით და არა – ჯილდოებით, რომელსაც თავისი ფორმებით ამ შემთხვევაში აქვს არა მადლიერების, არამედ მოთაფვლის და მათთან მიახლოების ერთგვარი ფორმა. მე პრინციპში არ მივესალმებოდი ამ ფორმას ჟურნალისტების დაჯილდოებისა რაღაც სახელმწიფო ორდენებით, თუმცა ამ შემთხვევაში მაინც უფრო პრეზიდენტის პრეროგატივა მგონია. უფრო ზუსტად, მე ახლა არ ვარ ჩახედული კანონში, მაგრამ მე მაინც მგონია, რომ დაჯილდოება პრეზიდენტის პრეროგატივაა, თუმცა პრემიერი ამ შემთხვევაში იჩენს ინიციატივას, რომ ამ შუამდგომლობით მიმართოს პრეზიდენტს.
მნიშვნელოვანი ამბების გაშუქებისთვის, რომელიც ისედაც ჟურნალისტების მოვალეობაა, აუცილებელია თუ არა მადლობის გადახდა და მათი ქება–დიდება? ეს ხომ ჟურნალისტების პირდაპირი მოვალეობა იყო?
მე კიდევ ერთხელ გეუბნებით, რომ ჟურნალისტის პირდაპირი მოვალეობაა, რომ გააშუქოს მოვლენები. მეხანძრის და სამაშველოს პირდაპირი მოვალეობაა, რომ სამაშველო ოპერაციებში იყოს ჩართული. ექიმის პირდაპირი მოვალეობაა, რომ ოპერაცია დროულად გააკეთოს და დაეხმაროს ადამიანებს. ამ შემთხვევაში თითოეულ ასეთ ქმედებისას ჯილდოებს არ გასცემენ ხოლმე, ამიტომ არ მიმაჩნია გამართლებულად, რომ ჯილდოებით აღინიშნოს ეს საქმიანობა. რა თქმა უნდა, შეიძლება ჯილდო გაიღოს მთავრობამ, ხელისუფლებამ იმ ადამიანების მიმართ, ვინც პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას, საზოგადოების მხარდაჭერისას გარდაიცვალა. ამ დროს შეიძლება ღვაწლი დაუფასო მისი სიკვდილის შემდგომ, თორემ პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას განსაკუთრებული დაჯილდოება, მით უმეტეს, ჟურნალისტებისა, მე უბრალოდ მართლა არც მახსენდება ასეთი პრეცედენტები, ზოგადად, სხვა ქვეყნების სინამდვილეში.
უფრო კონკრეტულად რომ ვთქვათ, რატომ არის ცუდი ეს იდეა და როგორ უნდა უპასუხოს მედიამ მთავრობის ასეთ წინადადებას?
მე მაინც მგონია, რომ მედიამ უნდა აუხსნას მთავრობას: ის, რაც მან გააკეთა, ეს იმიტომ არ გააკეთა, რომ იგი ჯილდოებს ელოდა. ეს გააკეთა იმიტომ, რომ იყო მათი პირდაპირი მოვალეობა. ეს უნდა უთხრას მედიამ მთავრობას, მაგრამ მანამდე საჭიროა მთავრობამ ზუსტად გამოთქვას სათქმელი, თუ რატომ გაუჩნდა მას სურვილი, რომ მედია დააჯილდოვოს იმ პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას, რასაც ის ასრულებდა ამ დღეებში. მთავრობის მოტივაციაც არ ვიცით ახლა ჩვენ – რატომ გაუჩნდათ ამის სურვილი? მე კიდევ ერთხელ ვუსვამ ხაზს, რომ დაჯილდოება – ეს არის ირიბი ფორმა მოთაფვლისა, რაც მე არ მიმაჩნია მართებულად. წინა ხელისუფლებამ მსგავსი რამ გააკეთა და ახალი ხელისუფლებაც აკეთებს ამას.
ჩვენ გვახსოვს, რომ წინა ხელისუფლებამაც უხვად დაურიგა ჯილდოები მედიის წარმომადგენლებს. მაგალითად, საქართველოს ყოფილმა პრეზიდენტმა, მიხეილ სააკაშვილმა მაია ასათიანი, ნანუკა ჟორჟოლიანი, ინგა გრიგოლია და ნინო შუბლაძე თამარ მეფის ორდენით დააჯილდოვა. ნიშნავს თუ არა პრემიერ–მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილის ახალი ინიციატივა წინა ხელისუფლების ამ პრაქტიკის გაგრძელებას?
არა. ეს შემთხვევები ერთმანეთისგან თვისობრივად განსხვავდება იმიტომ, რომ ის [სააკაშვილი] აჯილდოვებდა იმ ღვაწლისათვის, რომელიც იმ კონკრეტული ხელისუფლების წინაშე გაიღეს, ხოლო ეს აჯილდოვებს იმ აქტივობისათვის, რომელსაც ჟურნალისტი იჩენდა ამ სტიქიური უბედურების დროს. თვისობრივი სხვაობა არის ამათ შორის. მე არ გავაიგივებდი, მაგრამ მნიშვნელობა არ აქვს – ფორმა არის ერთი და იგივე, ფორმა არის ჯილდო ჟურნალისტისთვის, მისი პროფესიული საქმიანობისთვის. მე არ მახსენდება, მაგალითად, ამერიკელი ჟურნალისტი, რომელსაც რომელიმე საომარი მოქმედებების გაშუქებისთვის პრეზიდენტ ობამასგან რაიმე ჯილდო მიეღო. ასეთი რამ მართლა წარმოუდგენელია, თუმცა ისინი ძალიან სერიოზულ, რთულ გარემოში ასრულებენ საკუთარ პროფესიულ მოვალეობას. კიდევ ერთხელ ხაზს ვუსვამ, ეს არის რთული დილემა, ეს არის პიროვნული, ინდივიდუალური გადაწყვეტილება – შენ მიიღებ ამ ჯილდოს, თუ არ მიიღებ, და რამდენად აუხსნი მთავრობას, რომ ამაზე ჯილდო არ არის გასაცემი.
რა მდგომარეობაში იყო იმ დროს მედია და ამ დაჯილდოებებმა რა შედეგი მოიტანეს?
მე კიდევ ვამბობ, რომ არ ვავლებ პარალელს იმიტომ, რომ აქ არ ხდება იმ ღვაწლის დაფასება, რომელიც ჟურნალისტმა გაიღო წლების განმავლობაში ხელისუფლების მაამბელად. აქ არის საუბარი, რომ ღარიბაშვილმა გადაწყვიტა, დააჯილდოვოს ჟურნალისტები, რომლებიც სტიქიური უბედურების დროს მოქმედებდნენ და კარგად ასრულებდნენ მოვალეობას. კიდევ ერთხელ ხაზს ვუსვამ, ეს სხვადასხვა რამ არის, მაგრამ ამ შემთხვევაშიც არ მიმაჩნია ეს გამართლებულად. ეს არ არის ერთი და იგივე, მაგრამ ესეც მიუღებელია ჩემთვის. ყველაზე დიდი მადლობა არის ის, რომელსაც აუდიტორია გადაუხდის ამ ჟურნალისტებს.
