საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა არასამთავრობო ორგანიზაციების აქტივობა – „ეს შენ გეხება – ისევ გვისმენენ“ შეაფასა, როგორც „ქვეყნისთვის ძირგამომთხრელი საქმიანობა“. რამდენად სწორია პრემიერის მხრიდან მსგავსი განცხადების გაკეთება?

ეს ისეთი თემაა, რომელზეც მთელი რიგი ქვეყნებისა და საზოგადოებისა, და ჩვენც, ამერიკის შეერთებული შტატები, ცდილობენ იპოვონ სწორი ბალანსი, რომელიც უზრუნველყოფს, ერთი მხრივ, ადამიანის კერძო ცხოვრების ხელშეუხებლობას, მეორე მხრივ, ეროვნულ უსაფრთხოებას.

საქართველოში ყოფნისას ძალზე გამაკვირვა იმ ფაქტმა, თუ რამდენად მყისიერად მოხდა რეაგირება საბჭოთა წარსულის გადმონაშთ მემკვიდრეობაზე – ვგულისხმობ მაკომპრომატირებელი ვიდეომასალის განადგურებას. ყოფილ საბჭოთა სივრცეში არ მახსენდება მსგავსი მაგალითი, ალბათ, მხოლოდ ბალტიის ქვეყნებია, სადაც მოხდა მსგავსი რეაგირება.

ეს არ არის ის თემა, რომელიც ერთ დღეში შეიძლება გადაწყდეს, მაგრამ ძალზე შთამბეჭდავია ის, თუ რამდენად სერიოზულად უდგება საკითხს სამოქალაქო საზოგადოება. არასამთავრობო სექტორი საკმაოდ დიდი ავტორიტეტითა და პასუხისმგებლობით საუბრობს. ეს გახლავთ სერიოზული დისკუსიის საგანი, რომელიც, დარწმუნებული ვარ, ისეთი ფორმით გადაწყდება, რასაც იმსახურებენ საქართველოს მოქალაქეები.

საქართველოს ხელისუფლების აზრით, დასავლელი პარტნიორები ყოფილი ხელისუფლების წარმომადგენლების დაკავებაზე იმიტომ აღარ აკეთებენ განცხადებას, რომ პარტნიორებმა ამომწურავი ინფორმაცია მიიღეს ყოფილი ხელისუფლების წევრების მიერ ჩადენილი სამართალდარღვევების შესახებ. ოპოზიცია კი პირიქით – პოლიტიკურ დევნაზე საუბრობს. თქვენი აზრით, საქართველოში პოლიტიკურ ოპონენტებს დევნიან?

ნება მიბოძეთ, ეს კითხვა კონტექსტში განვიხილო. ორი წლის წინ, როდესაც ჩამოვედი, საპარლამენტო არჩევნების წინა პერიოდში, ხალხი აღმიწერდა გარემოს, როგორც შიშის შემცველს. წინა მთავრობის წევრებს აბრალებდნენ იმას, რომ ისინი იყენებდნენ ზეწოლას. ამომრჩეველმა თავისი არჩევანი გააკეთა. ხოლო დღეს ოპოზიციის წევრები ამბობენ, რომ მათზე ხორციელდება ზეწოლა.

ჩვენ სერიოზულად ვიღებთ იმ ბრალდებებს, რაც მოდის, მაგრამ ხშირად გვაქვს გართულებული სურათი, მაგალითად, ნიშანდობლივია ისეთი შემთხვევები, როდესაც ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები გადადიან ერთი პარტიიდან მეორეში, მმართველ პარტიაში. ამ შემთხვევაში რთული შესაფასებელია, იყო ეს ზეწოლის შედეგი, თუ ამ ადამიანებს ამოძრავებდათ სხვა მოტივაცია. სერიოზულად ვაკვირდებით პროცესს და როგორც საპრეზიდენტო არჩევნების დროს, ადგილობრივი არჩევნების დროსაც ჩვენი გზავნილი შემდეგია – უზრუნველყოფილი უნდა იყოს თანაბარი სათამაშო ველი, ყველა კანდიდატს უნდა შეეძლოს თავისი შეხედულებები გამოთქვას ყოველგვარი დაშინების გარეშე.

კანდიდატებისთვის კვერცხებისა თუ ქვების სროლა არ არის ისეთი რამ, რასაც ადგილი უნდა ჰქონდეს დემოკრატიულ საზოგადოებაში წინასაარჩევნო კამპანიის დროს… 

როდესაც წინა მთავრობის მაღალი რანგის ოფიციალური პირები მიეცემიან პასუხისგებაში, რასაკვირველია, ესეც მეტი ყურადღებისა და შესაძლო წუხილის საგანი ხდება. მაგრამ ფაქტია ისიც, რომ დემოკრატიაში კანონზე მაღლა არავინ დგას და მნიშვნელოვანია სასამართლო პროცესის ხარისხი. საბოლოო ჯამში, საქართველოს დემოკრატიის ხარისხის განსაზღვრისას, სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობა, მისი თავისუფლების მაღალი ხარისხი იქნება საკვანძო საკითხი.

თუ ხალხს მიაჩნია, რომ წინა მთავრობა მათ მიმართ ახორციელებდა დევნას, ან წინა მთავრობის წევრები მიიჩნევენ, რომ ისინი არიან დევნის საგანი, ეს ყველაფერი უნდა გადაწყდეს სასამართლოს მეშვეობით. უაღრესად მნიშვნელოვანია, რომ სასამართლო სისტემა იყოს დამოუკიდებელი თავის გადაწყვეტილებებში. ეს არის ის პროცესი, რომელიც აქვს საქართველოს. იყო საუბარი ამნისტიაზე, ამან არ იმუშავა, იყო საუბარი სიმართლის დამდგენ კომისიაზე, ესეც არ შედგა… ამდენად, დატვირთვა გადადის სასამართლოზე, ამიტომ მნიშვნელოვანია ამ ინსტიტუტის დამოუკიდებლად მუშაობა.

საპარლამენტო ოპოზიცია ამტკიცებს, რომ საქართველოში რეალური ძალაუფლების მქონე პირი ბიძინა ივანიშვილია. თქვენი აზრით, ის ქვეყნის მართვაში ერევა?

მქონდა პატივი ბიძინა ივანიშვილთან მემუშავა ჯერ მაშინ, როცა იყო “ქართული ოცნების” ლიდერი და შემდეგ პრემიერ-მინისტრი. ჩვენ არაერთი თემა განგვიხილავს, მაგრამ იმ დროს, როცა ის გადადგა, ნათლად მითხრა, რომ იგი აღარ იყო ის ადამიანი, რომელთანაც, თუ შეიძლება ასე ვთქვათ, მე უნდა მივსულიყავი შემდგომში. მე საქართველოს მთავრობასთან დაკავშირებულ თემებზე უნდა მივსულიყავი მთავრობის ხელმძღვანელთან, ახალ პრემიერთან… ასეც არის, ჩვენ ვმუშაობთ ირაკლი ღარიბაშვილთან.

ნებისმიერ დიდ ქვეყანაში ლიდერებს რჩევის მიღების სხვადასხვა წყარო აქვთ, ეს იქნება ოფიციალური თუ არაოფიციალური. ჩვენს ქვეყანაში, მაგალითად, რუზველტს ჰყავდა ე.წ. სამზარეულოს კაბინეტი, როგორც მას ეძახდნენ. უმნიშვნელოვანესია ის, რომ საბოლოო ჯამში თავად ხალხის მიერ დემოკრატიული გზით არჩეული ხელმძღვანელობა არის ანგარიშვალდებული ხალხის წინაშე. მიუხედავად იმისა, თუ ვისგან იღებს რჩევას, არჩეული ხელისუფლება არის ანგარიშვალდებული გატარებულ პოლიტიკაზე, მის წარმატებასა თუ შეუსრულებლობაზე.

გადადგომის მერე თუ შეხვედრიხართ ბიძინა ივანიშვილს?

სულ ერთხელ თუ ორჯერ, არაოფიციალურ გარემოში. მან ნათლად მითხრა ასეთი რამ – საქმიანი შეხვედრებისთვის თქვენ მუშაობთ მთავრობასთან.

თქვენი აზრით, მართლმადიდებელმა ეკლესიამ რა როლი უნდა შეასრულოს საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესში და ხელს ხომ არ უშლის ამ პროცესს?

ჩემთვის ძალზე სასიამოვნო იყო პატრიარქის გაცნობა. ყოველთვის სასიამოვნოა ჩემთვის მასთან ურთიერთობა. როდესაც ჩემი ქალიშვილი სტუმრობდა საქართველოს შობის დროს (ის დაინტერესებულია რელიგიის თემებით), ნამდვილად საოცარი იყო ინფორმაციის გაცვლის პროცესის ყურება, რომელიც ჰქონდათ პატრიარქსა და ჩემს ქალიშვილს.

აშკარაა, რომ პატრიარქი, ეკლესია ძალზე გავლენიანია – მათ ხედვას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ქართულ საზოგადოებაში. პატრიარქი, ჩემი აზრითა და დაკვირვებით, საქართველოს პატრიოტია და იგი ნამდვილად უჭერს მხარს ქვეყნისთვის მხოლოდ საუკეთესოს. პატრიარქი უჭერს მხარს საქართველოს დაახლოებას ევროპასთან და ევროპულ სტრუქტურებში ინტეგრირებას.

პატრიარქს, როგორც ეკლესიის ლიდერს, ისე როგორც სხვა კონფესიების ლიდერებს, ამ შემთხვევაში უწევთ ისეთი დისკუსიის მიღება, რომელიც მიმდინარეობს საზოგადოებაში – არ გამოიწვიოს ევროპასთან დაახლოებამ გარკვეული ღირებულებების თავზე მოხვევა, რაც ქართული ტრადიციებისთვის იქნებოდა არაბუნებრივი.

პატრიარქთან საუბრისას ჩვენ 100 პროცენტით ვთანხმდებით ერთ რამეზე, რომ არავინ უნდა გახდეს ძალადობისა და დაშინების მსხვერპლი, მისი უმცირესობის სტატუსის, ხედვისა თუ ქცევის გამო. პატრიარქი ცდილობს ხელი შეუწყოს მშვიდობიან, ტოლერანტულ საქართველოს და მას ეს კარგად გამოსდის.

პატრიარქმა 6 მაისს გაავრცელა განცხადება იმასთან დაკავშირებით, რომ მსუბუქად თუ ვიტყვით, არ ემხრობა ანტიდისკრიმინაციული კანონის მიღებას, რაც ევროკავშირის ასოცირებისთვის ერთ-ერთი აუცილებელი პირობაა. თქვენ კი ამბობთ, რომ ის მხარს უჭერს საქართველოს ევროპასთან დაახლოებას.

გაუგებრობა ამ მხრივ გარკვეულ წილად გამოიწვია იმან, რომ მოხდა ორი თემის არევა: ერთი, თითქოსდა კანონი ითვალისწინებს გარკვეული ცხოვრების წესის ხელშეწყობას – რაც არ შეესაბამება სინამდვილეს და მეორე – უმცირესობების უფლებების დაცვა. დარწმუნებული ვარ, პატრიარქი არც ერთ შემთხვევაში არ ემხრობა რაიმე ფორმით ვინმეზე ზეწოლას ან მასზე დამუქრებას.

რუსეთის პრეზიდენტი პუტინი აღარ ერიდება საჯაროდ გამოიყენოს ტერმინი – „ყველას გავგუდავ“, როცა ნატოს „გაფართოების რისკებზე“ ესაუბრება თავის აუდიტორიას. თქვენი აზრით, რა საფრთხეებს უნდა ელოდეს საქართველო ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერამდე რუსეთისგან?

რამდენადაც ჩვენ ვიცით, საუბრებში, რომელიც საქართველოს წარმომადგენელს ზურაბ აბაშიძესა და რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე კარასინს შორის იმართება, რუსულმა მხარემ ქართულ მხარეს განუცხადა, რომ ის არ შეეწინააღმდეგება საქართველოს ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერას.

ისევე როგორც სხვები, ჩვენც ვაკვირდებით მედიით გავრცელებულ ინფორმაციას, რომ არის მცდელობა ევროპასა და საქართველოს შორის გარკვეულ ინტერესთა დაპირისპირებაზე, მათ შორის გაყოფაზე, რომ საქართველო ნაკლებად იყოს დაინტერესებული ევროპასთან დაახლოებით. ჩვენ ასეთი ხედვა გვაქვს – თითოეულ ქვეყანას აქვს სუვერენული უფლება თავად აირჩიოს ის სისტემა, რომელიც მისთვის მისაღებია, იქნება ეს ეკონომიკური, უსაფრთხოებისა თუ პოლიტიკური ხასიათის.

საქართველოს 20-პროცენტი ოკუპირებულია საერთაშორისო ნორმების დარღვევით. ჩვენ მივესალმებით საქართველოს ხელისუფლების ძალისხმევას, თავისი გზავნილი მიაწოდონ სოხუმსა თუ ცხინვალში მოქმედ პირებს; ასევე მივესალმებით იმ ძალისხმევას, რომელიც მიმართულია შერიგებისკენ და საერთო მომავლის გამონახვისკენ.

თქვენ ასევე ახსენეთ ნატო. საქართველოს, ჩვენი ხედვით, აქვს უფლება თავად აირჩიოს ის სისტემა, რომელიც უპასუხებს მის საჭიროებებს, დაიცავს მის უსაფრთხოებასა და სუვერენიტეტს. ნატომ, თავის მხრივ, ნათლად განაცხადა იმის შესახებ, რომ საქართველო გახდება წევრი. კითხვა ასე დგას – როდის და როგორ?

რუსეთი ტრადიციულად ნატოს საფრთხედ მიიჩნევს. გარკვეულწილად, რუსეთში გავრცელებულია აზრი, რომ მის ალყაში მოქცევას ცდილობენ. აუცილებელია ალბათ ის, რომ ნატომ ნათლად ახსნას და რუსეთმა, თავის მხრივ, გაიგოს, რომ ნატო საფრთხეს არ წარმოადგენს, ეს არის თავდაცვითი ორგანიზაცია.

დღეს ბათუმს სტუმრობს ამერიკული სამხედრო საზღვაო ხომალდი (ინტერვიუ ჩაწერილია 8 მაისს – ავტ.), ხვალ კი, 9 მაისია, მეორე მსოფლიო ომში გამარჯვების დღე. ეს გვახსენებს იმას, რომ არც ისე დიდი ხნის წინ ჩვენ, ყველანი ერთად, მსოფლიოს ფაშიზმისგან გათავისუფლებისთვის ვიბრძოდით.