კომენტარი

როიტერის ყოფილი ჟურნალისტი და ჟურნალისტიკის სკოლის დეკანი ინტერესთა კონფლიქტზე

4 სექტემბერი, 2015 • 1568
როიტერის ყოფილი ჟურნალისტი და ჟურნალისტიკის სკოლის დეკანი ინტერესთა კონფლიქტზე

ქალბატონო ნინა, თქვენც ესწრებოდით დღეს გამართულ კონფერენციას მედიის შესახებ, სადაც საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის მრჩეველმა ბასა ჯანიკაშვილმა  არხის გადაცემის  წამყვან ეკა მიშველაძეს ინტერესთა კონფლიქტის შესახებ უთხრა. სანამ საბოლოოდ გაირკვევა, რა ბედი ელის ამ გადაცემას, ჩვენ ვერ გავარკვიეთ ჯერჯერობით, გვაინტერესებს თქვენი აზრი, რამდენად არის ეს ინტერესთა კონფლიქტი მართლაც, რომელიც ხელს შეუშლიდა წამყვანს, რომ იყოს ობიექტური?

 

თუკი საზოგადოებრივ მაუწყებელს  აქვს ეს შიდა განაწესში თუ შიდა კოდექსში, მაშინ ეს, პირველ რიგში, უნდა ცოდნოდა თანამშრომელს, რომ ეს ასეა. ანუ ჟურნალისტი გაცნობილი უნდა ყოფილიყო ამ კოდექსს. მისთვის არ უნდა ყოფილიყო ეს მოულოდნელი. ეს ერთი. თუ არ არის ეს ჩაწერილი კანონში, მაშინ ამას ცალკე მუშაობა და  კვლევა უნდა.

 

მე შემიძლია გითხრათ, რა წესებია ზოგიერთ საერთაშორისო სააგენტოში. მაგალითად, როიტერში რომ ვმუშაობდი, იყო განაწესი, რომ თუ თანამშრომელი შედიოდა ახლო ურთიერთობაში, არა აქვს მნიშვნელობა გაფორმებული იყო ეს ურთიერთობა თუ “ბოიფრენდ”- “გელფრენდის” სახით იყო,  ან თუნდაც დამალული ყოფილიყო ეს ურთიერთობა და ამ ურთიერთობას შემდეგომ შეეძლო მუშაობაში ხელი შეეშალა, ამ შემთხვევაში ჩვენ უნდა მივსულიყავით, თანამშრომელი უნდა მისულიყო თავის უფროსთან და მისთვის ეთქვა კონფიდენციალურად, რომ ის ახლო ურთიერთობაშია გარკვეულ პოლიტიკოსთან, გარკვეულ ბიზნესმენთან.  გააჩნია, რა სფეროში მუშაობდა , უნდა განეცხადებინა ეს უფროსისთვის და ამ ადამიანთან დაკავშირებული საკითხები აღარ ეხებოდა მას. დანარჩენ საკითხებზე  ჩვეულებრივად აგრძელებდა მუშაობას.

 

ანუ პროფილს იცვლიდა სამსახურში?

 

პროფილს იცვლიდა. ან საერთოდ ამ თემას არ ეხებოდა, ან თუ ამ კონკრეტულ პიროვნებას შეეხებოდა თემა და ფართო სფეროს არ მოიცავდა, მასთან არ მიდიოდა ინტერვიუზე და ასე შემდეგ. მაგრამ ამას აწესრიგებდა თავისი უფროსი ისე, რომ თუ ეს დამალული ურთიერთობა იყო, და ეს ხდება ყველას ცხოვრებაში, ამას აწესრიგებდა. მაგრამ ყოველთვის იყო ჩვენი წესი და ამ წესს ძალიან მკაცრად ვიცავდით. ვიცავდით ისეთ წესსაც, როგორიც არის- შენს პირად დაქვემდებარებაში მყოფ თანამშრომელთან დამალული ურთიერთობის შემთხვევაში უნდა გეცნობინებინა უფროსისთვის კონფიდენციალურად. ეს ინფორმაცია რჩებოდა კონფიდენციალურად,  ვიდრე შენ არ გაახმაურებდი, მაგრამ ჩვენთან ასეთი წესი იყო, რომ უფროსი აფასებს შენს მუშაობას და მსგავს შემთხვევაში უფლება არ გქონდა შეგეფასებინა შენი ეს თანამშრომელი, რომელთანაც დამალული ურთიერთობა გქონდა.

 

ძალიან ბევრი რამეა შიდა განაწესში. მე არ ვიცნობ პირველი არხის შიდა განაწესს, რა წესებია, რა წესებზე აქვთ ხელი მოწერილი, კონტრაქტში რა უწერიათ და ასე შემდეგ. მაგრამ თუ ეს წესი არსებობს, მისთვის პირდაპირ და ღიად უნდა გაეცხადებინათ, რომ იცი რა, ჩვენთან ასეთი წესია. ან წინასწარ უნდა ცოდნოდა, ან როცა ეს მოხდა, მაშინვე უნდა შეეტყობინებინათ და არა ასე უცებ, მოულოდნელად, ასეთი ფორმით.

 

ფორმაზე ვსაუბრობთ ამ შემთხვევაში, არა?


კი, ფორმაზე ვსაუბრობთ, ეს მას უნდა ცოდნოდა ბევრად უფრო ადრე, ვიდრე მედიაკონფერენციაზე ამას გაიგებდა. იმ შემთვევაში, თუ ასეთი შიდა განაწესი, კანონი, ქცევის კოდექსი არსებობს საზოგადოებრივ მაუწყებელში. ქცევის კოდექსი ერქვა ამას როიტერში და ყველამ კარგად ვიცოდით, რა იყოს ეს.  ყურადღებით ვსწავლობდით, რომ არ დაგვერღვია ქცევის კოდექსი.


შემიძლია წაგიკითხოთ ახლა რა წერია საზოგადოებრივი მაუწყებლის ქცევის კოდექსში. ოჯახის წევრის ლეგიტიმურმა (სამოქალაქო, პოლიტიკურმა, პროფესიულმა ან ფინანსურმა) საქმიანობამ მაუწყებლის თანამშრომლისთვის შეიძლება ინტერესთა კონფლიქტი წარმოშვას. მაუწყებლის ხელმძღვანელობას უნდა აცნობოთ ნებისმიერი სახის ოჯახური ბიზნესის, პოლიტიკური ან საზოგადოებრივი საქმიანობის შესახებ, რომელმაც შეიძლება ეჭვქვეშ დააყენოს თქვენი და მაუწყებლის ნეიტრალობა და ობიექტურობა. ინტერესთა კონფლიქტის თავიდან ასაცილებლად თანამშრომლებმა არ უნდა გააშუქონ ოჯახის წევრების და ახლო ნათესავების საქმიანობა.


პრაქტიკულად ეს გავს იმას, რაც როიტერში გვქონდა, ზუსტად იგივეა.  საზოგადოებრივი მაუწყებლის შემთხვევაში მხოლოდ ოჯახის წევრებზეა ლაპარაკი და ჩვენ როიტერში უფრო ფართო სპექტრი გვქონდა ინტერესთა კონფლიქტის: ოჯახის წევრი, მეგობარი, ახლო მეგობარი, ბოიფრენდი და ასე შემდეგ.  სხვადასხვა კატეგორია იყო და კარგად იყო ჩამოთვლილი ყველა კატეგორია. ასეთი ინტერესთა კონფლიქტის დადგომის შემთხვევაში, ჩვენ ვაუწყებდით ჩვენს უფროსს და უკვე უფროსი თვითონ გადაწყვეტდა, გაგვეშუქებინა თუ არა.  

 

ქალბატონო ნინა, იცით, რა მაინტერესებს, ვთქვათ, ჟურნალისტი მუშაობდა პოლიტიკაზე და პოლიტიკოსზე დაქორწინდა ან ურთიერთობა აქვს მასთან, მას პოლიტიკის სფეროდან საერთოდ ხსნიდნენ?


არა, გამორიცხულია, ქრისტიან ამანპური მოხსნილია პოლიტიკის სფეროდან?

 

სფეროს უცვლიდნენო თქვით, ამიტომ გკითხეთ


ანუ რომ დავაკონკრეტო, თუ ის მუშაობდა მეტალებზე და  მისი მეუღლე ან მისი ბოიფრენდი იყო კონკრეტულად ამ სფეროში, ის გადავიდოდა სხვა რაღაცის გაშუქებაზე. იმავე ეკონომიკის სფეროში, მაგრამ, მაგალითად, მაღაროებზე.


კრისტიან ამანპური CNN -ში მუშაობს,  იგივე მოხდებოდა თქვენი აზრით, ვთქვათ, ბიბისიზე?


იცით, ასე შესწავლილი ბიბისის ქცევის კოდექსი არა მაქვს. მაგრამ ეკა მიშველაძის გადაცემის შემთხვევაში, ეს  აუცილებლად უნდა ყოფილიყო ღია მოლაპარაკების პროცესი და არა ასეთი ფორმით. მე მომეჩვენა ძალიან არაკორექტულად. თან ამბობ წინასწარ, რომ იქნები არაობიექტური. წინასწარ ეს არავინ არ იცის. უკაცრავად, მაგრამ ალექსი პეტრიაშვილი [ეკა მიშველაძის ქმარი] არც ისეთი პოლიტიკოსია, ის  არც პრეზიდენტია, არც პრემირია, ისეთი რანგის პოლიტიკოსი არ არის, რომელმაც შეიძლება რაღაც დიდი სერიოზული გავლენები იქონიოს ამ ეტაპზე. აი, თუ ის  მერე იყრის კენჭს და მისი საარჩევნო კამპანიის გაშუქება იქნება საჭირო, მანდ ნამდვილად შეიძლება დადგეს ინტერესთა კონფლიქტის საკითხი. ამ ეტაპზე არ წამოადგენს იმ რანგის პოლიტიკოსს, მე მგონი, რომელმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს.


თუმცა პეტრიაშვილი ერთ-ერთი მთავარი ოპოზიციური პარტიის გენერალური მდივანია, რომელსაც დეკლარირებული აქვს, რომ უნდა ხელისუფლებაში მოსვლა.

 

ეს შეფასების საკითხია. მაგრამ ყოველ შემთხვევაში ეს უნდა ყოფილიყო გარკვეული, ძალიან მკაფიოდ უნდა ყოფილიყო გარკვეული თანამშრომლისთვის. როგორც კი ჩამოვიდა აშშ-დან [როგორც ჟურნალისტმა განაცხადა აშშ-ში იყო], ან როგორც კი გაირკვა ეს ამბავი, მითქმა- მოთქმის და ჭორის სახით კი არ უნდა ყოფილიყო, იმავე დღეს უნდა შეხვედროდა უფროსობა და კანონით, შიდა განაწესით  უნდა ეთქვა, რომ ასეთი შიდა განაწესი გვაქვს და, სამწუხაროდ, რაღაც უნდა შევცვალოთ. მაგრამ ეს არ გულისხმობს, რომ ტოქ-შოუ უნდა დაიხუროს, ხომ? აქ შეიძლება წამყვანი შეცვალო, მით უმეტეს, გაქვს დრო, სანამ გადაცემა ეთერში გავა.


აქ არის ძალიან ბევრი დამთხვევა, ინგა გრიგოლიას გადაცემის დახურვა, და ამან გამოიწვია ასეთი აჟიოტაჟი. ინგა გრიგოლიას შემთხვევა რომ არ ყოფილიყო, შეიძლება ეს ბევრს ასე არც შეემჩნია.


ქალბატონო ნინა, თავი რომ დავანებოთ ქცევის წესებს, რაც აქვს საერთაშორისო მედიას, თქვენი აზრი მაინტერესებს, ეს მეუღლეობის საკითხი თქვენი აზრით რეალურად ქმნის თუ არა ინტერესთა კონფლიქტს?

 

იცით, ძალიან პიროვნულია. მაგალითად, თამარ ჩერგოლეიშვილი აიღეთ. რას ქმნის ეს, მითხარით?


არ ვიცი, თქვენ გეკითხებით


ჩემთვის, მაგალითად, როგორც მაყურებლისთვის, შეიძლება ძალიანაც მომწონდეს მისი აზრი, მაგრამ შეიძლება ვიფიქრო, რომ ეს იმიტომ ლაპარაკობს, რომ გიგა ბოკერიას მეუღლეა. ეს შეკითხვა შეიძლება დაისვას, მაგრამ ეს უნდა გააკეთოს მაყურებელმა თვითონ. მიუხედავად ყველაფრისა, მე, მაგალითად, ტაბულას ვუყურებ და ვუსმენ. ტაბულაზე ჩერგოლეიშვილის გარდა სხვებიც გამოდიან.


ანუ ჩერგოლეიშვილის გადაცემასთან დაკავშირებით გაქვთ ეს კითხვები, ამის თქმა გსურთ? კარგად ვერ გავიგე

 

არა, არა, მე კი არ გეუბნებით, რომ მაქვს. მე ფაქტი ვიცი, რომ ჩერგოლეიშვილი არის გიგა ბოკერიას ცოლი და არ გამიკვირდება, რომ იმან დაიცვას ერთ-ერთი უძლიერესი ოპოზიციური პარტიის პრინციპი. შეიძლება ის მხარეს წარმოადგენდეს. მაგრამ ამას არა აქვს ჩემთვის მნიშვნელობა იმიტომ, რომ მე ეს ვიცი. ანუ იმის გამო, რომ ვიღაცის ცოლია, ჩემი აზრით, ეს იმთავითვე არ ნიშნავს ინტერესთა კონფლიქტს და იმას, რომ ადამიანმა პროფესია უნდა შეიცვალოს. შეიძლება ქმრები შეიცვალონ და ხვალ ვიღაცის სხვისი ცოლი გახდეს, ამის გამო რა? მე როგორც ჟურნალისტს, ისე ვაფასებ ჟურნალისტს.

მასალების გადაბეჭდვის წესი