სომხეთიდან მთიანი ყარაბაღის სომეხი მოსახლეობისთვის, რომელთაც 2022 წლის დეკემბრის შემდეგ, ბაქოს გადაწყვეტილებით, თავისუფალი გადაადგილება აღარ შეუძლიათ, 400 ტონამდე ჰუმანიტარული ტვირთი – საკვები და წამლები- 19 სატვირთო მანქანით 26 ივლისს გაიგზავნა.

“შიმშილობასაც ვერ დაიწყებ, საკვები მაინც არაა” – ყარაბაღის ბლოკადის 7 თვე

მოსალოდნელია, რომ აღნიშნულ ტვირთს სომეხ მოსახლეობას ყარაბაღში რუსეთის სამშვიდობო მისია გადასცემს, თუმცა,ჯერჯერობით უცნობია, გაატარებს თუ არა ამ ტვირთს აზერბაიჯანის გამშვები პუნქტი, რომელმაც ოფიციალური მუშაობა ლაჩინის დერეფანში რამდენიმე თვეა დაიწყო.

სომხური მხარის ცნობით, ჰუმანიტარული ტვირთის დიდი ნაწილი, რომლის შეგროვებაში მოქალაქეები მონაწილეობდნენ, შაქარი, ფქვილი, ზეთი, მაკარონი და საბავშვო კვებაა.

აზერბაიჯანმა სომხეთისა და მთიანი ყარაბაღის დამაკავშირებელი ლაჩინის კორიდორი 2022 წლის დეკემბერს ჩაკეტა. გზის ჩაკეტვის გამო ყარაბაღში ჰუმანიტარული კრიზისია. ეს კრიზისი განსაკუთრებით უკანასკნელ თვეებში გამწვავდა, როდესაც აზერბაიჯანმა გზაზე ოფიციალური გამშვები პუნქტი ჩადგა და წითელი ჯვრის მეშვეობით მხოლოდ მძიმე პაციენტებს ატარებს.

ადგილობრივები ამბობენ, რომ პოლიტიკური, სოციალური და ეკოლოგიური პრობლემების პირობებში ყარაბაღში დიდხანს ცხოვრებას ვერ შეძლებენ. რაც შეეხება საყოფაცხოვრებო პროდუქციას სომეხი მოსახლეობისთვის ყარაბაღში, აზერბაიჯანული მხარე აცხადებს, რომ მათ შეუძლიათ გამოიყენონ მარშრუტი აღდამი-ჰანქენდი. ადგილობრივი მოსახლეობა ამბობს, რომ ჰუმანიტარული საჭიროებებისთვის არაფრის ფასად აპირებს აზერბაიჯანის მხარე გადასვლას და სომხეთთან თავისუფალ გადაადგილებას ითხოვს.

2020 წლის სექტემბრამდე დე ფაქტო მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის ტერიტორიის არსებული 11,450 კვ.კმ-დან აზერბაიჯანმა ომის დროს დაახლოებით 3,750 კვ.კმ დაიკავა და კიდევ 4,500 კვ.კმ 2020 წლის 10 ნოემბრის “სამმხრივი განცხადების” შესაბამისად მიიღო. კიდევ 250 კვ.კმ აზერბაიჯანმა სომხეთის ხელისუფლებასთან ზეპირი შეთანხმებებისა და 2021 წელს კიდევ ერთი სამხედრო შეტაკების შემდეგ აიღო. შესაბამისად, დღეს მთიანი ყარაბაღის დარჩენილი ტერიტორია 3 ათას კვ. კმ-ზე ნაკლებ ფართობს წარმოადგენს.

დღეს აზერბაიჯანის ხელისუფლებას სურს ყველანაირი ავტონომიის გარეშე მთიანი ყარაბაღის დარჩენილ ტერიტორიაზე სრული კონტროლის მიღება და მთიანი ყარაბაღიდან მესამე მხარის გასვლა. ეს შეეხება როგორც რუსეთის სამშვიდობო კონტინგენტს, ასევე, შესაძლო ევროპულ მისიას.