დე ფაქტო სამხრეთ ოსეთის პრეზიდენტმა ანატოლი ბიბილოვმა სამხრეთ ოსეთის რუსეთთან შეერთების საკითხზე რეფერენდუმის ჩატარების აუცილებლობის შესახებ კვლავ განაცხადა. ვინ და როგორ შეიძლება “რეფერენდუმის” თემა გამოიყენოს დღევნდელი მოვლენების კონტექსტში, ამ და სხვა საკითხებზე ნეტგაზეთთან შერიგების ყოფილი სახელმწიფო მინისტრი და კონფლიქტოლოგი პაატა ზაქარეიშვილი საუბრობს. 

ბატონო პაატა, დე ფაქტო პრეზიდენტ ბიბილოვს რუსეთთან შეერთებაზე და “რეფერენდუმზე” არაერთხელ უსაუბრია აქამდეც. თუმცა, ის, რომ  დღეს სხვა გარემოებებია, თქვენი აზრით, სხვა პერსპექტივას აჩენს?  

ასეთი “რეფერენდუმი” ორჯერ ჩატარდა იქ [დე ფაქტო პრეზიდენტების ედუარდ კოკოითის და ლეონიდ თიბილოვის დროს] და ოსურმა საზოგადოებამ მაშინ საკმაოდ დიდი ხმებით [სხვა საკითხია, რამდენად ობიექტურად იყო ჩატარებული] გამოხატა ნება, მიერთებოდნენ რუსეთს. მიუხედავად ამისა, ორივე შემთხვევაში, რუსეთისგან მიიღეს ძალიან მკაფიო უარი. 

რეფერენდუმზე მუდმივი დაიწყო საუბარი ბიბილოვმაც, თუმცა, რამდენჯერმე მას პირადად პუტინმა საჯაროდ უთხრა, რომ გამორიცხულია ეს და ჩვენ იმიტომ არ გაღიარეთ დამოუკიდებლად, რომ ახლა მიგიერთოთო. 

ამის მიუხედავად, ბიბილოვი მაინც აგრძელებს ამაზე საუბარს. რატომ?

უცნაური ისაა, რომ იქ ახლა წინააარჩევნო კამპანიაა და ამ დრომდე მას ამაზე ხმა არ ამოუღია უკანასკნელ დღეებამდე, იმ დროს, როდესაც ეს არის მისი “საყვარელი” თემაა. გარდა ამისა, ორი დღის წინ ცხინვალში კანდიდატების სატელევიზიო დებატებიც ჩატარდა და არც მაშინ უხსენებია “რეფერენდუმი”. ამ ფონზე კი, ყველასთვის მოულოდნელად აკეთებს განცხადებას, რომ ჩატარდება რეფერენდუმი. ამავე დროს, იმდენადაც მოულოდნელი არ იყო განცხადება, რამდენდაც ის, როგორ აიტაცა ის ტალღამ – დონეცკის არაღიარებულმა მმართველმა, აფხაზებმა, დუმის რამდენიმე დეპუტატმა, მათ შორის კალაშნიკოვმა, რომელიც არ არის ხელწამოსაკრავი ფიგურა. ფაქტია, სერიოზული ანტურაჟი მისცეს ამ თემას. 

რატომ გახდა რეფერენდუმის თემის წამოწევა საჭირო? 

პირველი ვარიანტი არის ის, რომ ახლა უჭირს “ქართულ ოცნებას”, რომელსაც საზოგადოება, ოპოზიცია და ყველა ეკითხება, თუ რას იღებს საქართველო დუმილითა და ფრთხილი პოლიტიკით? პირადად მე მზად ვარ გავიგო ფრთხილი პოლიტიკის საჭიროება, მაგრამ შედეგი რა არის ამ ფრთხილი პოლიტიკის? რას გვაძლევს რუსეთი? ჯარებს გაიყვანს საქართველოს ტერიტორიიდან მადლიერების ნიშნად? აფხაზეთის და სამხრეთ ოსეთის აღიარებას წაიღებს უკან? არ ჩანს. ბებუას გაათავისუფლებს ციხიდან? სად ჩანს საქართველოს ფრთხილი პოლიტიკის შედეგი? 

შესაბამისად, მე მგონია, რომ “რეფერნდუმის” თემის წამოწევით მოსკოვი ცდილობს დაეხმაროს გაჩუმებულ “ქართულ ოცნებას” და ალაპარაკოს, თუ როგორ იცავს ის საკუთარ სუვერენიტეტს. მისცემს ლეგიტიმაციას მას, რომ თქვას, აი, თუ ხმას ამოვიღებთ, შეიძლება დავკარგოთ ეს ტერიტორია სამუდამოდ. ამიტომ საჭიროა სიჩუმე. 

მითუმეტეს, არავითარი პრობლემა არ უნდა ყოფილიყო, ეს რეფერენდუმი ცხინვალს 10 აპრილს ჩაეტარებინა. 10 აპრილს რომ ჩაეტარებინათ, მე ახლა თქვენთან საუბრისას ვიტყოდი, რომ რუსეთი აპირებს ანექსიას და ეჩქარება. მაგრამ რადგან გაურკვეველი ვადით [მაისში ან ივნისში] გადაიწია მისმა ჩატარებამ, ეს ნიშნავს, რომ ახლა მხოლოდ შანტაჟზე საუბარი. ჩანს, რომ მოსკოვი ამ თემას დროში წელავს, რომ ანექსიის შიშით ხმა არ ამოვიღოთ ბოლომდე.

ამიტომ, მგონია რომ ამ ვარიანტით სპექტაკლს თამაშობენ – ცხინვალი საუბრობს ან აწყობს რეფერენდუმს და მერე მოსკოვი ეუბნება, რომ არა, რა დროს ესაა. შემდეგ კი გამოდის “ქართული ოცნება” და აცხადებს, რომ ამ სიჩუმის სანაცვლოდ ანექსია არ მოხდა და შესაბამისად, ფანტასტიკურ ქულებსაც იწერს. 

მეორე ვარიანტია შემდეგი, რუსეთი მარცხდება უკრაინაში და ცდილობს, სამხრეთ ოსეთი მაინც შეინარჩუნოს. თუმცა, ამ შემთხვევაში, ჩვენს ხელისუფლებას ჩამოაგდებს აქ ხალხი და ეს რუსეთის ინტერესში არ არის. 

პაატა ზაქარეიშვილი; ფოტო: ნეტგაზეთი/ნინო კახიშვილი

საქართველოს ხელისუფლება რუსულ თამაშს თამაშობს ან გარკვეული შეთანხმებაა თქვენი აზრით? 

მე სხვა დასკვნას უბრალოდ ვერ ვაკეთებ. ან როდესაც რუსი ჟურნალისტი ფიშმანი არ შემოუშვეს საზღვარზე და მისი ცოლი, რომელიც არის ასევე წარმატებული და წამყვანი ჟურნალისტი, შემოდის, გამოდის, რომ ფიშმანი რაღაც სიაში იყო და მისი ცოლი – არა. ეს აჩვენებს, რომ მოსკოვიდან რაღაც ინსტრუქციები აქვთ – რა არის მისაღები და რა არა. 

რუსეთისადმი მორჩილება ახალი თავდასხმის თავიდან არიდებაა?

ომით შანტაჟი არის დემაგოგია დღეს. რუსეთს ჩვენს ტერიტორიაზე ჰყავს სულ 7 ათასი ჯარისკაცი. ან რა უნდა მოგთხოვოს ომის დასაწყებად? ხომ უნდა თქვას, რომ ამის და ამის გამო ვიწყებ ომს. NATO-ში არგაწევრიანება? ამაზე უკვე წამოაყენა პრეტენზია რუსეთმა? არაფერი არ მოუთხოვია აქამდე ისეთი, რომ ვთქვათ, ეს თუ არ შევასრულეთ, პასუხად ომს დაიწყებს რუსეთი. 

მეტიც, თუ ეშინია ხელისუფლებას სანქციებზე მიერთება, რასაც აქამდე ამბობდა, ის მაინც თქვას. ხომ ვამბოდით აქამდე რომ ოკუპირებულია ქვეყანა? ამ პარლამენტმა 2 აგვისტოს მიიღო რეზოლუცია, სადაც ძალიან მკაფიოდ გმობენ რუსეთის აგრესიას საქართველოს წინააღმდეგ, რომ საქართველო არის ოკუპირებული და ჩვენი ამოცანაა დეოკუპაცია, და რომ რუსეთმა უნდა გაიყვანოს ჯარები საქართველოს ტერიტორიიდან. გამოდის, დღეს, საქართველოს ხელისუფლებს აღარ შეუძლია რუსეთს უთხრას ის, რასაც წლებია ვეუბნებით. 

რატომ ვერ ეუბნება, ანუ რა ხდება? 

რუსეთს უნდა, რომ საქართველო რუსეთის აგრესიის გამოვლენაში არ იყოს ინდივიდუალურად ინიციატორი. გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე ასობით სახელმწიფო რუსეთის წინააღმდეგ როცა აძლევს ხმას, ათქვეფილი ხარ სხვებთან ერთად. იმავე ჰააგაში ხელი მოვაწერეთ სარჩელს რუსეთის წინააღმდეგ უკრაინის სასარგებლოდ და რუსეთს სისხლის სამართლის დანაშაულს ვაბრალებთ. და არ შეგვშინებია ხომ ომის დაწყების? მაშ, სად არის საზღვარი, რომ რაღაცას ვაკეთებ რუსეთის წინააღმდეგ და არ მეშინია და სადღაც უკვე მეშინია?

დავიჯერო, ზის დავით ზალკალიანი და ფიქრობს, მოდი, კაი, რუსეთის წინაღმდეგ რეზოლუციას ხმა მივცეთ გაეროში, მაგრამ რასაც აქამდე ვამბობდით რუსეთის წინააღმდეგ და განცხადებები დეოკუპაციაზე, ის აღარ ვახსენოთ?  

ჩემი აზრით, რუსეთს არ ჭირდება რომ ვიღაცამ დამატებით შეახსენოს მსოფლიოს, რომ უკრაინაში რაც ხდება დღეს, ეს არ ხდება მხოლოდ უკრაინაში და ეს მოხდა საქართველოშიც.

თუკი ინდივიდუალური ინიციატივების შეზღუდვაზეა საუბარი, მაშინ არც სანქციებზე მიერთება იქნებოდა ინდივიდუალური ინიციატივა?

რაც მთავარია, ჩვენ სანქციებს ისედაც ვასრულებთ. ჩვენი საბანკო სისტემა მიერთებულია ამას. ყველაზე დიდი დარტყმა რაც რუსეთმა მიიღო, ეს არის საბანკო სანქციები. 

თუმცა, რუსეთის აგრესიის დღეებში, მოსკოვს არ აწყობს, რომ რუსეთზე ვიღაც სხვამ იგივე ილაპარაკოს, როგორც უკრაინაზე. საქართველო არის ერთადერთი სახელმწიფო უკრაინასთან ერთად, რომელმაც იწვნია პუტინიზმის აგრესია. რუსეთს არ უნდა, რომ ეს 2008 წელს მის მიერ დაზარალებული საქართველო კიდე ხმას იღებდეს. მას უნდა რომ საქართველომ ბრძოლა არ განაგრძოს, ვერ განაგრძოს. ამიტომ, სჭირდება უკრაინის დამარცხებაც, რომ ისიც ისევე ჰყავდეს, როგორც საქართველო. 

ის, რომ საქართველო ასეთ მდგომარეობაშია  დღეს, რას კარგავს?

დღეს არის უნიკალური შანსი, როგორიც არ ყოფილა აქამდე. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ არ ყოფილა ჯერ სიტუაცია, როდესაც ბოროტების ძალის წინააღმდეგ ყოფილიყო მობილიზებული მსოფლიო. ამიტომ კარგი შანსი გვაქვს დღეს, მსოფლიოს, მის მიერ ჩვენ მიმართ აღებული ვალდებულებების შესრულება შევახსენოთ.

ეს შანსი არ არის ჯერ დაკარგული? 

ჯერ არა. ვიდრე იარსებებს სანქციები რუსეთის წინააღმდეგ და ისინი არ დამთავრდება პუტინის წასვლამდე. 

ხელისუფლების ასეთი დამოკიდებულებით რა შანსია?

შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს შანსი ხელისუფლების შეცვლით შეიძლება გაჩნდეს, მაგრამ ამ წუთში ეს მე ვერ წარმომიდგენია. არ ჩანს ის მილიონი ადამიანი, რომელიც გარეთ გამოვიდოდა. ამიტომაც, ჩვენ უნდა მოვახდინოთ გავლენა ხელისუფლებაზე, შეცვალოს სტრატეგია. 

ამ წუთში დამალვა კი არ არის საჭირო, არამედ ზალკალიანი ახლა უნდა იყოს ანკარაში მოლაპარკებებზე, გამოიყენოს რესერუსი, ილაპარაკოს და კონსულტაციები მართოს ქვეყანასთან, რომელიც რეგიონში ყველაზე ძლიერია. თუ ვინმესი დღეს ეშინია რუსეთს, ეს თურქეთი და ჩინეთია, და არ აშშ, რომელიც ვერაფერს წაართმევს რუსეთს და ვერ დააზიანებს. 

“არავითარი ჩართულობა და შენი ხალხის გაჩუმება” – ყველაზე საშინელი  შეტყობინებაა პირადად ჩემთვის, თუ ქართული პოლიტიკა რუსული ნარატივის ნაწილი გახდა. 

ნეიტრალიტეტზე თუ დაიწყო რუსეთმა საუბარი, რეალური საფრთხე გაჩნდება?

როგორც კი მოგვთხოვს რუსეთი ნეიტრალიტეტს, უკვე მერე შეიძლება “ქარულმა ოცნებამ” საფრთხეებზე ისაუბროს. დღეს არარეალურია ეს საფრთხე და რატომ ვაშინებთ ხალხს, არ მესმის მე. რაღაც ხომ უნდა მოგვთხოვოს, რის არშესრულების გამო ჩვენ უნდა დავიწყოთ ლაპარაკი ომზე. ჩვენი მხრიდან ომზე ლაპარაკი დღეს არის უსინდისობა და შანტაჟი ქართული საზოგადოების. ჩვენ უნდა ვიმოძრაოთ ინტენსიურად მანამდე, სანამ ომის მუქარა წამოვა. წინასწარ რატომ ვსაზღვრავთ, რა არ მოეწონება ბატონს, რომელიც აშკარად მარცხდება უკრაინაში? 

ამიტომ მგონია, რომ ბიბილოვის ეს თავხედობა არის კარგად გათვლილი თბილის-ცხინვალ-მოსკოვის ხაზზე. და ეს იმის გამო ხდება, რომ ქართველები ჩუმად იყვნენ და ნაბიჯი არ გადადგან.