სამოქალაქო საბჭოები სპეციალური მექანიზმია, რომლითაც მოქალაქეებმა თვითმმართველობების საქმიანობაში თავიანთი წვლილი უნდა შეიტანონ. თუმცა, როგორც „ურბანული კვლევის ცენტრის“ კვლევამ აჩვენა, მექანიზმი ხარვეზიანია და ჯეროვნად ვერ მუშაობს.

რას გულისხმობს სამოქალაქო მრჩეველთა საბჭო?

თბილისში, როგორც სხვა ქალაქებში, 2015 წლიდან სავალდებულოა, რომ გამგეობის სამოქალაქო მრჩეველთა საბჭოები არსებობდეს – ეს არის საუბნო დონეზე, ურბანულ საკითხებზე მსჯელობის სპეციალური პლატფორმა, რომელიც „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსითაა“ რეგულირებული.

წესით, საბჭოში არანაკლებ 10 წევრი უნდა შედიოდეს, ერთი სქესის წარმომადგენელთა რაოდენობა 1/3-ზე ნაკლები არ უნდა იყოს და ასევე უნდა მონაწილეობდნენ საზოგადოების ისეთი ჯგუფები, როგორიცაა შშმ პირები, ეთნიკური, რელიგიური თუ სხვა უმცირესობები.

სხდომები უნდა გაიმართოს 3 თვეში ერთხელ, ხოლო მერია/გამგეობა ვალდებულია საბჭოს სხდომების ოქმები გამოაქვეყნოს სხდომის გამართვიდან 10 დღის ვადაში. თუმცა, როგორც კვლევაში „ურბანულ პროცესებში მოქალაქეთა ჩართულობის პრაქტიკა თბილისის სამოქალაქო მრჩეველთა საბჭოების მაგალითზე“ – ვკითხულობთ, ამ საბჭოებს მხოლოდ ფორმალური ფუნქცია აქვთ.

მეტიც, კვლევამ აჩვენა, რომ დედაქალაქის ათი გამგეობიდან კანონით აუცილებელი საბჭო მხოლოდ 7-ში ფუნქციონირებს, ასეთი საბჭოები არ არსებობს ვაკის, კრწანისისა და სამგორის გამგეობებში.

გამოწვევები

კვლევა გამოთხოვილ ოქმებზე დაყრდნობით ამბობს, რომ სხდომები კანონით გათვალისწინებულზე ნაკლები სიხშირით იმართება. საბჭოს სხდომები ძირითადად გამგეობის მიერ გაწეული სამუშაოების თაობაზე ანგარიშების გაცნობას ემსახურება და შეხვედრებზე ნაკლებად არის წახალისებული საბჭოს წევრების მხრიდან საკუთარი ინიციატივების გაცნობა და განხილვა.

„ბუნდოვანია საბჭოს მიერ წარდგენილი რეკომენდაციებისა და ინიციატივების აღსრულების საკითხი. ხარვეზულია საბჭოს ოქმების პროაქტიული გამოქვეყნების პრაქტიკა; საბჭოები ნაკლებადაა უზრუნველყოფილი საინფორმაციო მხარდაჭერით, რაც მათ შესახებ მოსახლეობის ნაკლებ ინფორმირებულობაში გამოიხატება“, – ამბობენ კვლევის ავტორები.

ამასთანავე, ავტორებისთვის საყურადღებოა, რომ ზოგიერთ ოქმში ერთი და იმავე პრობლემების ჩამონათვალი მეორდება. მაგალითად, სკვერებისა და სხვადასხვა ინფრასტრუქტურული პროექტების საჭიროება, რაც იმის თქმის საშუალებას გვაძლევს, რომ მიუხედავად საბჭოს რეკომენდაციებისა, გამგეობას მათი მოთხოვნები არ დაუკმაყოფილებია.

„პრობლემების გარდა, განსაკუთრებით საინტერესოა ოქმებში ასახული მოქალაქეების განწყობები და ინიციატივები. მაგალითად, საბურთალოს რაიონის სამოქალაქო მრჩეველთა საბჭოს წევრები თავად სთხოვენ გამგეობას სამუშაო პროცესის წარმართვისთვის საჭირო ტრენინგების ჩატარებას; ასევე, განიხილავენ გამგებლის მიერ წარდგენილ პროექტებს, გამოთქვამენ აზრს, შეაქვთ შესწორებები და ახალი რეკომენდაციით უგზავნიან გამგებელს“.

გარდა ამისა, კვლევის თანახმად, პრობლემაა მოქალაქეთა ინფორმირება – საიტებსა თუ სოციალური ქსელებში გვერდებზე ინფორმაცია არ ახლდება.