„წარმოიდგინეთ, გტკივათ კბილი, თქვენ კი ორი-სამი კვირა უნდა ელოდოთ პასუხს, დააფინანსებენ თუ არა მკურნალობას. როგორ უნდა დაელოდოს ამდენ ხანს ადამიანი მხოლოდ პასუხს, როცა მას სტკივა?“

საქართველოში, სხვა გამოწვევებთან ერთად, შშმ პირებისთვის ერთ-ერთი ყველაზე მტკივნეული არარსებული სტომატოლოგიური მომსახურებაა. მოქალაქეები, მათ შორის, ბავშვები, რამდენიმე დღე, კვირა, ზოგჯერ თვეებიც კი ითმენენ გაუსაძლის ტკივილს, რადგან უმეტეს შემთხვევაში, ხარჯი რამდენჯერმე სცდება მათ ფინანსურ შესაძლებლობებს.

აღნიშნულის მიზეზი ისაა, რომ შშმ პირების ნაწილს სტომატოლოგიური მომსახურების მიღება მხოლოდ ანესთეზიის ზემოქმედების ქვეშ შეუძლია. ანესთეზია კი ძვირი ჯდება — როგორც წესი, ანესთეზიით სტომატოლოგიური მომსახურების მიღება 1 000 ლარს აღწევს. აღნიშნული კი, ხშირ შემთხვევაში, ოჯახებისთვის ხელმიუწვდომელია.

მიუხედავად ამისა, საყოველთაო დაზღვევა სტომატოლოგიურ სერვისს არ აფინანსებს, ხოლო დაფინანსების სხვა წყაროების მოძიება — მათ შორის, თვითმმართველობებიდან – დიდ დროსთანაა დაკავშირებული, დადებითი პასუხი კი გარანტირებული არაა.

ჯანდაცვის სამინისტრომ ამ პრობლემის შესახებ იცის, თუმცა ვითარება ჯერჯერობით უცვლელია. სწორედ ამიტომ, PHR-მა სასამართლოს სარჩელით მიმართა.

„იყო შემთხვევებიც, როდესაც ბავშვს გულყრა ჰქონდა ტკივილისგან. ტკივილი დიდხანს გრძელდებოდა“

თამარ იარაჯული ერთ-ერთია იმ მშობელთაგან, რომლებიც პირადად იცნობენ ამ პრობლემას და სხვებსაც ეხმარებიან. ის განმარტავს, რომ უმეტეს შემთხვევაში, როდესაც შშმ ბავშვს სტომატოლოგიური დახმარება სჭირდება, მას ასევე ესაჭიროება ანესთეზია — „იმიტომ, რომ ფიზიკურად ვერ ხერხდება მათი გაჩერება“.

ეს პროცედურა, თავის მხრივ, 900-1000 ლარი ღირს, შესაბამისად, ადამიანები იძულებულნი არიან დიდხანს ითმინონ ტკივილი, რათა შემდგომ ერთიანად გაიკეთონ რამდენიმე კბილი. გრძელვადიანი ტანჯვა კი უარყოფითად აისახება როგორც მათ ფიზიკურ, ასევე ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზე.

„მე პირადად [ფინანსურად] ძლიერი ოჯახი მქონდა, მაგრამ ჩემი შვილის დიაგნოზის შემდეგ აბსოლუტურად ნულზე დავსხედით იმიტომ, რომ მისი მკურნალობა, რეაბილიტაცია და თერაპიები ძალიან ძვირი ღირს.

ფიზიკურად ვერ ვდებ გვერდზე რაღაც თანხას, რომ მუდმივად ბავშვის ოჯახს ჰქონდეს. არაერთხელ მივმართეთ ჯანდაცვის სამინისტროსა და მთავრობას თხოვნით, რომ ეს საკითხი გაეთვალისწინებინა იმიტომ, რომ გვქონია მწვავე შემთხვევები, როდესაც ბავშვს ჰქონდა გულყრა ტკივილისგან, კვირობით გრძელდებოდა ეს ტკივილი. იყო გონების დაკარგვის შემთხვევებიც, ზოგი მშობელი ამაზე საუბრობს ხმამაღლა, ზოგი არა… იყო შემთხვევა, როდესაც დედა სუიციდსაც ფიქრობდა იმიტომ, რომ ვეღარ უძლებდა შვილის ამ მდგომარეობის ყურებას.

შევატყობინეთ გამგეობებსაც, ჯანდაცვასაც, ყველას, მაგრამ რეაგირება არ არსებობს. პირდაპირ გვეუბნება გამგეობა, რომ ჯანდაცვას ეს დაფინანსება არ აქვს და ჩვენ თანხას ვერ გამოვყოფთ, ჯანდაცვა კი პირდაპირ გვეუბენბა, რომ საყოველთაო დაზღვევა ლამის ინფექციებზე აღარ მოქმედებს….“ ,— განმარტავს ის ნეტგაზეთთან.

„ამ დროს პენსია 250 ლარია, ბევრ ოჯახს კი მკურნალობისთვის სესხი აქვს აღებული. შესაბამისად, ეს თანხა მშობლებს ვერსაიდან მოგვაქვს. ძალიან ბევრმა ადამიანმა ქვეყანა დატოვა ზუსტად ამ პრობლემის გამო. მაგალითად, დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვებსაც ხშირად აქვთ კბილების ფორმის ცუდი წყობა და სჭირდებათ მკურნალობა. გამორიცხულია ამ ქვეყანაში… 

უცხოეთიდან საბუთებს გვთხოვენ, ჩვენი სახელმწიფო კი ეუბნება ევროპას, რომ ყველანაირი მომსახურება უსაფრთხოა, მათ შორის, შშმ პირებისთვის, და ეს გზაც ჩაგვეკეტა, რომ გავიქცეთ ამ ქვეყნიდან“. 

იარაჯული გვიყვება, რომ ასეთი შემთხვევები სცდება ერთეულებს. ის იხსენებს, რომ თუნდაც წინა კვირას 3 მშობელი დაუკავშირდა, რომელმაც სთხოვა, სოციალური ქსელებით მაინც შეეგროვებინა მცირედი თანხა.

„ერთს კისტა ჰქონდა და შეიძლებოდა, რომ მას სისხლი მოსწამლოდა. ახლა არის ეს ბიჭი ძალიან ცუდად, ვინაიდან ძალიან დიდხანს იწამა – ფსიქიკური და ფსიქოლოგიური მდგომარეობა დაუმძიმდა. და არავინ არ ფიქრობს იმაზე, რომ  ეს არის სახელმწიფოს მხრიდან ადამიანის წამება.“

იმ შემთხვევაში, თუ სასამართლო არ დააკმაყოფილებს სარჩელს, თამარ იარაჯული ამბობს, რომ მშობლები პროტესტს დაიწყებენ — „დავსხდებით პრემიერთან და ვისხდებით მანამდე, სანამ არ დავიცავთ ჩვენი შვილების უფლებებს. გამორიცხულია, ასე ვეღარ ვიცხოვრებთ“.

თამარ იარაჯული. ფოტო: პირადი ფეისბუკი

შშმ ბავშვთა მშობლებისთვის სიტუაცია გაუარესდა პანდემიისას. იარაჯული გვიყვება, რომ სახელმწიფოს მიერ გამოყოფილი დამატებით 100 ლარი არაფერის ცვლის. პარალელურად, სტომატოლოგიური სერვისისთვის დაფინანსების მოპოვება რეფერალური ან თვითმმართველობების გზით დიდ ლოდინთანაა დაკავშირებული.

„განცხადების დაწერა შეიძლება თვეში ორჯერ. წარმოიდგინეთ, როდესაც შვილს ეუბნებით, რომ აი, მე ახლა დავწერე განცხადება, რომ  ან ამ ორ კვირაში, ან იმ ორ კვირაში პასუხი იქნება… შვილო, დაელოდე. როგორ უნდა დაელოდოს ადამიანი, როდესაც მას ტკივა? ამ ბავშვების მდგომარეობა ისედაც მძიმეა იმიტომ, რომ არაფერი გააჩნიათ ოჯახისა და რამდენიმე თერაპიის გარდა”. 

ცალკე პრობლემად რჩება ისიც, რომ თითზე ჩამოსათვლელადაა კლინიკები, სადაც შშმ ბავშვებსა და პირებს მიიღებდნენ.

„ასეთი კლინიკა თბილისში არის მხოლოდ ორი, გვაქვს შემთხვევა, როდესაც ბიჭი უკვე 3 კვირაა გაუსაძლის კბილის ტკივილებს ითმენს, დედამ ისესხა ეს ფული, მაგრამ კლინიკა ეუბნება, დიდი რიგია და შშმ პირებს მხოლოდ პარასკევ დღეს იღებენ“, — განმარტავს თამარ იარაჯული.

„ძალიან მიჭირს ამაზე საუბარი, მაგრამ ჩემს დას შეიძლება საღეჭი კბილები აღარ დარჩეს“

სხვა შშმ პირების მსგავსად, სტომატოლოგიური სერვისების დაფინანსების არარსებობა პრობლემაა ჯუნა ნონიაშვილის დისთვისაც.

ჯუნა ნონიაშვილი გვიყვება, რომ მის 33 წლის დას წლების განმავლობაში ბევრი კბილი გაუფუჭდა, რადგან თავად ჰიგიენის წესებს ვერ იცავს.

„ძალიან რთულია მისი წაყვანა სტომატოლოგთან იმიტომ, რომ ეშინია, ხანდახან ცოტა გაღიზიანებულია და გვჭირდება დიდი ძალისხმევა, მთელი „ცერემონია“, რომ წავიყვანოთ. ამასთანავე, ყველასთან ვერ მიდის, უნდა იყოს მას შეჩვეული სპეციალისტი. ახლა, მაგალითად, მხოლოდ ერთ ქალთან დაგვყავს.

როგორც ვიცით, თბილისში მხოლოდ ერთი სტომატოლოგიური კლინიკაა – „დენტა კლაბი“, სადაც ახალი ტექნიკაა და აღჭურვილია შესაბამისი ინფრასტრუქტურით შშმ პირების მისაღებად. მაგრამ საქმე ის არის, რომ ჩემს დას ერთი და ორი კბილი კი არ აქვს ამ პერიოდში გაფუჭებული – არამედ მთლიანად პირის ღრუ. ბევრი კბილი აქვს გამოსაცვლელი, გასაკეთებელი, ჩასასმელი“. 

„განსხვავებით, ვთქვათ, ჩემგან, რომელმაც შემიძლია რამდენიმე თვე ვიარო კურსებზე, გამოვიკვლიო და ა.შ. ასე ვერ წავიყვანთ ჩემს დას. უნდა ჩატარდეს პატარა ოპერაციასავით, გაუკეთდეს ერთ დღეში და სპეციალური კლინიკა სჭირდება. მომსახურება ღირს ძალიან ძვირი“, – ამბობს ნონიაშვილი.

ჯუნა ნონიაშვილი გვიხსნის, რომ მისი დაც სარგებლობს საყოველთაო დაზღვევით, თუმცა, რაკი ის ჯანმრთელია და დაზიანებული აქვს მხოლოდ ნერვული სისტემა – არ დასჭირვებია სხვა სპეციალისტის ჩარევა. თუმცა იმ სფეროში, რომელიც საჭიროა, კერძოდ, სტომატოლოგიაში, დაზღვევას ვერანაირად ვერ იყენებენ.

„ახლა ვართ ასეთ მდგომარეობაში – ჩემს დას ძალიან სჭირდება მკურნალობა. ძალიან მიჭირს ამაზე საუბარი, მაგრამ ჩემს დას შეიძლება საღეჭი კბილები აღარ დარჩეს. ჩემს მშობლებს კიდევ უფრო მეტად უჭირს ამის დანახვაც, ამაზე საუბარიც…

რამდენიმე თვის წინ ბავშვი მეყოლა, შეხედა მას ჩემმა დამ და გვანიშნა – ნახეთ, ამასაც არ აქვს კბილებიო. ჟესტური ენით გველაპარაკება ის. როგორია ახლა ამის მოსმენა – ჩემს შვილს სხვა რაღაცის გამო არ აქვს კბილები, ხოლო ჩემს დას შესაძლებლობა არ აქვს, რომ დაიწყოს მკურნალობა – დაიწყოს დიაგნოსტიკა და შემდეგ უკვე მკურნალობა, რეაბილიტაცია.

როდესაც ვახსენე, რომ შეჩვეულია ერთ სპეციალისტს, ახლა გვყავს ერთი ეგეთი სტომატოლოგი. ჩემს დას ჯერ არ დასჭირვებია ანესთეზია, მაგრამ რაკი მას აქვს სერიოზული პროცედურები ჩასატარებელი – კბილები გამოსაცვლელი და ა.შ. დიდი ალბათობით, მას ანესთეზია დასჭირდება“, — გვიყვება ჯუნა ნონიაშვილი.

ჩვენს კითხვაზე, მიუმართავს თუ არა ოჯახს სახელმწიფო დახმარებისთვის, ნონიაშვილი გვპასუხობს:

„არ მიგვიმართავს. როგორც ვიცი, არის ასეთი პროგრამა, რომ წელიწადში ერთხელ 1000 ლარს სახელმწიფო ჩუქნის ბავშვს, თუ წაიყვან სარეაბილიტაციო კურორტზე, სადაც გვინდოდა წაყვანა, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ძალიან ძვირი ღირს. ეს 1000 ლარი კი ამ ფასის მხოლოდ ძალიან მცირე ოდენობას ფარავს. იმედგაცრუებულები ვართ… როგორ გითხრათ, არ გვაქვს იმის იმედი, რომ მივმართოთ, რამეს იზამენ. ვფიქრობ, საერთოდ არ აინტერესებთ“.

სასამართლო სარჩელი

ანა არგანაშვილი, რომელიც ორგანიზაცია „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ [PHR] წარმოადგენს, ერთ-ერთია, ვისაც შშმ პირთათვის სტომატოლოგიური სერვისის უზრუნველყოფის მოთხოვნით სასამართლოში სარჩელი შეაქვს.

ამ ეტაპზე ორგანიზაციამ სასამართლოს მიმართა უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოცემის მოთხოვნით – „ამ ინსტიტუტის მიზანია, რომ სარჩელის გადაწყვეტამდე თუ დაზიანდება ადამიანების ინტერესები მნიშვნელოვნად – არ დაველოდოთ სარჩელს. მანამდე შეგვაქვს ხოლმე და მერე შედის სარჩელი“.

„თავად სარჩელის მიზანია, შეიცვალოს დღეს არსებული მდგომარეობა და შშმ ბავშვებსა და დიდებს მიეცეთ სტომატოლოგიური მომსახურებით სარგებლობის შესაძლებლობა. დღევანდელი მდგომარეობით შშმ ბავშვები და დიდები, განსაკუთრებით ისინი, ვისაც აქვთ ქცევითი და კომუნიკაციური პრობლემები, საერთოდ ვერ იღებენ სტომატოლოგიურ მომსახურებებს. უწევთ, რომ თვეები და წლები ითმინონ კბილების ტკივილი, იმიტომ, რომ მათ სტომატოლოგიური მომსახურება სჭირდებათ ზოგადი ანესთეზიით, რომელიც ღირს დაახლოებით, 1500 ლარიც კი. ერთი კბილი, გარდა კბილის ანაზღაურებისა, ასევე ითხოვს ზოგად ანაზღუარებასაც.

შესაბამისად, მშობლებს, რომლებსაც არ აქვთ ფული… ისეთი საშინელი სიტუაციაა, რომ ელოდებიან რამდენიმე კბილის გაფუჭებას, რომ ერთი ანესთეზიით რამდენიმე კბილი ამოუღონ. თვეები, წლები, ეს ხალხი დადის გასიებული სახეებით, მიმდინარეობს საშინელი პროცესები და ძალიან დიდ ტკივილთანაა ეს ყველაფერი დაკავშირებული“.

არგანაშვილი გვიყვება, რომ ორგანიზაციას რამდენიმე მშობელმა ერთდროულად მიმართა, ვინაიდან მათ შვილებს ტკივილი გაუმწვავდათ, შეწყვიტეს საკვებისა და წყლის მიღება.

„ჩვენ შევაფასეთ, როგორც არასათანადო, არაჰუმანური მოპყრობა — ეს არის წამებისგან დაცვის უფლების ერთ-ერთი სახე და ასევე ჯანდაცვის სერვისებისადმი ხელმისაწვდომობის დისკრიმინაციული დარღვევა.

შეიძლება, რა თქმა უნდა, მთავრობას ჰქონდეს ის პოზიცია, რომ სტომატოლოგიურ სერვისს არავის ვუფინანსებთ საყოველთაო ჯანდაცივს მომსახურებით, მაგრამ აქ ჩვენი არგუმენტი არის ის, რომ „არავინ“ და შშმ პირი არის სხვადასხვა მდგომარეობა. ბევრი მათგანი ვერ გადმოსცემს თავის ტკივილს, ვერ გადმოსცემენ, როდესაც კბილი აწუხებთ და ამიტომ უგვიანდებათ ეს ყველაფერი და გარდა ამისა, ვერც იმას გადმოსცემენ ხშირად, თუ რამდენად მძიმე მდგომარეობაშია“ ,— ამბობს არგანაშვილი.

უფლებადამცველი ნეტგაზეთს ასევე ეუბნება, რომ ადამიანის უფლებათა სტანდარტის თანახმად, თუ ადამიანი ვერ მეტყველებს, მის მიმართ განსაკუთრებული ყურადღებაა საჭირო – „მაგალითად, ჩვენ სასამართლოში წარვადგინეთ ჩანაწერები, სადაც მშობლები საუბრობენ იმაზე, რომ ტკვილისგან არაადამიანურ ხმებს გადმოსცემდა შშმ ბავშვი და ეს უკვე ნიშნავს, რომ იმდენად მძიმე სიტუაცია შეიქმნა, იმდენად დაგვიანდა მკურნალობა, რომ ვეღარ იკავებდა თავს, ვერც აგებინებდა ვერავის…,“.

„მთავრობის პოზიცია იქნება ასეთი, რომ ისინი მიმართავენ რეფერალურ პროგრამებსა და ადგილობრივ თვითმმართველობებს – ესეც მოვიკვლიეთ, წარმოიდგინეთ, რეფერალურ პროგრამას აქვს 30-დღიანი განხილვის ვადა და ეს არის კომისიური წესით განხილვა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ან დაფინანსდება, ან არა, და ამას ადამაინი გაიგებს 30 დღის მერე. ადამიანს, რომელსაც კბილი აწუხებს და შეუძლია ამის გამოხატვა, რამდენად მისაღებია ეს ვადა?! – სრულიად არაადეკვატურია. ჩვენ ეს ჩავთვალეთ,როგორც არაეფექტური საშუალება. 

ასევე არის თვითმმართველობებისთვის მიმართვის გზა, ესეც ასევე განიხილება კანონით დადგენილად და ეს ვადა 1-თვიანია, რაც სრულიად არაადეკვატურია. მივიჩნიეთ, რომ დღევანდელი დაფინანსების შესაძებლობები არ არის ადკევატური და ამიტომ უნდა იყოს ცალკე მექანიზმი, რომელიც ამ ტკივილის მოთმენის აუცილებლობისგან გაათავისუფლებს შშმ პირებსა და შშმ ბავშვებს, განსაკუთრებით მათ, ვისაც აქვს კომუნიკაციებისა და ქცევის პრობლემა“ ,— ამბობს ანა არგანაშვილი. 

ჩვენი სხვა რეპონდენტების მსგავსად, არგანაშვილიც ამახვილებს ყურადღებას კლინიკების ნაკლებობაზე. ის გვიყვება, რომ სულ სამი კლინიკაა, რომელიც შესაბამის სტანდარტს აკმაყოფილებს. საქმე ის არის, როდესაც კლინიკა ანესთეზიის გაკეთებასაც იწყებს, მას სხვა სტდანრტს უწერესებენ. ასეთი კი ქვეყანაში ცოტაა.

„ხუან მენდეზი, გაეროს სპეციალური მომხსენებელი ამბობს, რომ მწვავე ტკივილის გაყუჩებაზე უარი , როცა არსებობს ამის მედიკამენტოზური საშუალება, არის წამების და არასათანადმო მოპყრობის ერთ–ერთი ფორმა.– ამ სტანდარტს მივყევით ჩვენ.  ხუან მენდეზს განხილული  ეს არა–შშმ პირების კონტექსტში. თუ ამ მდგომარეობაში არის შშმ პირი, რომელსაც ინტელექტუალური და კომუნიკაციის შეზღუდვა აქვს, შესაძლოა მან თვითდაზიანებაც მიიყენოს და სუიციდის საფრთხეც შეიქმნას. სწორედ აუტისტური სპექტრს მქონე ბავშვების მშობლებმა მოგვმართეს ჩვენ. მათთან ტკივილის მოთმენა უმძიმეს შედეგს იწვევდა. 

ჩვენ ვფიქრობთ, რომ სასამართლომ ეს ვითარება უნდა გაითვალისწინოს, თუმცა, სასამართლომდე ეს თავად მთავრობას უნდა გაეთვალისწინებინა“, — აცხადებს არგანაშვილი.

სახელმწიფოს პასუხი და სახალხო დამცველის პოზიცია

ნეტგაზეთმა ჯანდაცვის სამინისტროს კომენტარისთვის 3 მარტს მიმართა. უწყებაში გვითხრეს, რომ კვირის ბოლოს დავკავშირდებოდით. მანამდე კი მინისტრის მოადგილეს, თამარ გაბუნიას, კორონაპანდემიის გამო, თავისუფალი დრო არ აქვს.

ჯანდაცვის სამინისტრო ამ პრობლემას ნამდვილად იცნობს, რასაც თავად თამარ გაბუნიას კომენტარი მოწმობს, რომელიც სექტემბერში საზოგადოებრივ მაუწყებელს მისცა.

ამ სიუჟეტში გაბუნია განმარტავს, თუ რა პირობები უნდა დაკმაყოფილდეს, რომ სტომატოლოგიურ სერვისებზე ხელმისაწვდომობა გაიზარდოს:

„მეტი ინვესტიცია უნდა მოხდეს სტომატოლოგიურ კლინიკებში, რათა ადგილები გაიზარდოს, სადაც იქნება სპეციალური გარემო, და მეორე – ფინანსური დაფარვა. ჯერჯერობით სტომატოლოგიური დაფარვა საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაში არ ხვდება, თუმცა ეს ის საკითხია, რომელიც საჭიროებს ყურადღებას“, – ამბობს ის სიუჟეტში. ამავე ვიდეორგოლში ჟურნალისტი ამბობს, რომ სამინისტროში ამ საკითხზე მუშაობის დაწყებისთვის მზად არიან.

ამ თემაზე ნეტგაზეთმა სახალხო დამცველსაც მიმართა. ჩვენს კითხვებს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების დეპარტამენტის უფროსმა, ირინე ობოლაძემ უპასუხა.

მან გვითხრა, რომ სახალხო დამცველი მუდმივად საუბრობს შშმ პირთა ჯანმრთელობის უფლების რეალიზების კუთხით არსებულ პრობლემებზე და აღნიშნავს, რომ მოქმედი სახელმწიფო პროგრამები არ არის მორგებული სხვადასხვა შეზღუდვის მქონე ადამიანების ინდივიდუალურ საჭიროებებზე.

სტომატოლოგიური სერვისების გარდა კი, სახელმწიფოს მიერ ასევე არ ფინანსდება შშმ პირის სტატუსის მისანიჭებლად საჭირო მაღალტექნოლოგიური გამოკვლევები (კომპიუტერული ტომოგრაფია და ბირთვულ-მაგნიტურ-რეზონანსული გამოკვლევები).

ნეტგაზეთისთვის გამოგზავნილ პასუხში ასევე ნათქვამია, რომ სახელმწიფოს, გარდა უფლებადამცველებისა, აღნიშნულ პროგრამაზე ასევე სახალხო დამცველის აპარატიც ესაუბრა.

ომბუდსმენის ოფისმა ჯანდაცვის სამინისტროს სტომატოლოგიური სერვისების ღირებულების ანაზღაურების საკითხთან დაკავშირებით ჯერ კიდევ 2019 წელს მიმართა.

როგორც ომბუდსმენის ოფისი გვეუბნება, სამინისტროს პასუხით, 2019 წელს შშმ ბენეფიციართათვის სტომატოლოგიური სერვისების ღირებულების ანაზღაურება გათვალისწინებული არ იყო და “სამწუხაროდ, სიტუაცია არც დღეის მდგომარეობით შეცვლილა და სტომატოლოგიური მომსახურება არ ფინანსდება.”

“ამასთან, ჯანდაცვის დეპარტამენტმა სახალხო დამცველის აპარატს უპასუხა, რომ იმ მომსახურების ხარჯების ანაზღაურება, რომლებიც არ იფარება სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში, შესაძლებელია განხილული იქნას ,,რეფერალური მომსახურების” ფარგლებში შესაბამისი სამედიცინო დახმარების გაწევის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების მიზნით შექმნილი კომისიის მიერ. კომისია, სათანადო მონაცემების ანალიზის შემდეგ, განიხილავს მაძიებლისათვის დაფინანსების გაცემის შესაძლებლობას და განსაზღვრავს დაფინანსების მიზანშეწონილობას“, — ნათქვამია ნეტგაზეთისთვის ომბუდსმენის ოფისში შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების დეპარტამენტის უფროსის, ირინე ობოლაძის მიერ გამოგზავნილ წერილში. 

მისივე განმარტებით, „სახალხო დამცველის რეკომენდაციად კვლავ რჩება, რომ არსებული ჯანდაცვის პროგრამები სრულად უნდა პასუხობდეს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა ინდივიდუალურ საჭიროებებს”.