რა ხდება სომხეთში, რატომ წარმოიშვა პოლიტიკური კრიზისი და როგორ უნდა გადაიჭრას ის; აგრეთვე, რა როლი ეკისრება ამ ყველაფერში ქვეყნის პრეზიდენტს, ოპოზიციასა და სამხედროებს, შესაძლოა თუ არა ველოდოთ უფრო ღრმა კრიზისს და რა გავლენას მოახდენს ეს ყოველივე სომხეთისა და მისი მეზობლების ურთიერთობებზე? – ამ და სხვა საკითხებზე ნეტგაზეთთან ნიკოლ ფაშინიანის მთავრობის ყოფილი მრჩეველი საგარეო ურთიერთობებში, არსენ ხარატიანი საუბრობს. იგი გახლავთ ქართულ-სომხური მედიასაშუალების, “ალიქ-მედიას” მთავარი რედაქტორი.
დავიწყოთ ერევანში მომხდარი ბოლოდროინდელი მოვლენებით. 40-მდე მაღალი რანგის სამხედრომ გაავრცელა განცხადება, რომ ისინი აღარ ემორჩილებიან ნიკოლ ფაშინიანის ხელისუფლებას, მაგრამ, ამავდროულად, საბედნიეროდ, ჩვენ არ გვინახავს რაიმე ტიპის სამხედრო ტექნიკის მობილიზება ან ქუჩებში გამოყვანილი ჯარისკაცები. შეგვიძლია ამ მოვლენებს ვუწოდოთ სამხედრო გადატრიალების მცდელობა, როგორც ეს ნიკოლ ფაშინიანმა შეაფასა?
იმის გათვალისწინებით, რაც მოჰყვა გენერალური შტაბის განცხადებას, ეს იყო მოქმედება სამხედროების მხრიდან, თუმცა ჯერ კიდევ ადრეა ამას ვუწოდოთ სამხედრო გადატრიალების მცდელობა. ფაშინიანმა ამას უწოდა გადატრიალების მცდელობა, თუმცა ჩვენ არ გვინახავს რაიმე გამოვლინება დაკავებების, შეთქმულებების ან ინდივიდების დაჯგუფების, რომლებიც ცდილობენ, ხელისუფლება შეცვალონ. ერთი რამ არის ცხადი, საზოგადოებაში, მათ შორის, ოპოზიციის წევრებში, არავის სურს იხილოს სამხედრო ჩართულობა პოლიტიკურ პროცესებში. ჩვენ ჯერჯერობით არ გვინახავს რაიმე ნიშნები იმისა, რომ ორგანიზებული სამხედრო გადატრიალება ხდება.
როგორც მედიისთვისაა ცნობილი, ტირან ხაჩატრიანის [გენშტაბის ხელმძღვანელის მოადგილე] გადაყენება მოჰყვა მის რეაქციას პრემიერ-მინისტრის, ნიკოლ ფაშინიანის სიტყვებზე, რომელიც რუსული ისკანდერების არაეფექტურობას უკავშირდებოდა. გენერალური შტაბის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება [რომ აღარ დაემორჩილონ ნიკოლ ფაშინიანს] ხომ არ აჩენს განცდას, რომ ეს მოქმედება არა მხოლოდ მათი გადაწყვეტილებაა, არამედ შეიძლება იყოს რუსეთის შურისძიება ფაშინიანზე?
არსებობს მოსაზრებები, რომლებიც ერთმანეთთან აკავშირებს ნიკოლ ფაშინიანის განცხადებას ისკანდერების შესახებ და იმას, რაც ერევანში მოხდა, ეს რჩება სპეკულაციების დონეზე, თუმცა ბევრს სჯერა, რომ სამხედროთა მიერ მიღებული გადაწყვეტილება უფრო არის შიდა პროცესებით გამოწვეული, ვიდრე უცხო ძალის ჩარევა. ერთი, რაც საინტერესოა, არის ის, რომ თურქეთი პირველად აღმოჩნდა სომხეთის შიდა პოლიტიკაში პირდაპირი გზით ჩართული, როდესაც საგარეო საქმეთა მინისტრმა განაცხადა, რომ ისინი ეწინააღმდეგებოდნენ შესაძლო სამხედრო განვითარებას ქვეყანაში, მაშინ, როცა ვაშინგტონი, მოსკოვი და ბრიუსელი ორივე მხარეს მოუწოდებს, შეინარჩუნონ სიმშვიდე და ჩაერთონ პოლიტიკურ დიალოგში.
კიდევ ერთხელ, არ არსებობს მტკიცებულება, რომ გენერალური შტაბის გადაწყვეტილება დაკავშირებულია ნიკოლ ფაშინიანის მიერ გაკეთებულ განცხადებასთან ისკანდერების შესახებ, მაგრამ ყველაფერი შესაძლებელია ქვეყანაში შექმნილი არეულობის გათვალისწინებით.
თქვენ ახსენეთ თურქეთი. ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, მევლუთ ჩავუშოღლუმ ღიად დაგმო ის, რასაც იგი უწოდებს “სამხედრო გადატრიალების მცდელობას”. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ სინამდვილეში, ეს ემსახურება ნიკოლ ფაშინიანის დასუსტებას, მხარდაჭერის ნაცვლად, რადგან შესაძლოა თურქეთის პოზიცია ოპოზიციურად და ნაციონალისტურად განწყობილ ამომრჩეველში აღქმული იყოს, როგორც ფაშინიანისადმი ქვეყნის მხარდაჭერად, რომელიც ბევრი სომეხისთვის ისტორიულ მოწინააღმდეგედ ითვლება.
რა თქმა უნდა, ნებისმიერი განცხადება, რომელიც კეთდება თურქეთის მიერ სომხეთის შესახებ, განსაკუთრებით კი, საშინაო საკითხების შესახებ, ხდება კამათის საგანი სომხეთში. არ არის ახალი, რომ თურქეთი და/ან აზერბაიჯანი, განსაკუთრებით ყარაბაღის მეორე ომის შემდეგ, ცდილობენ წყალი აამღვრიონ სომხეთში და დიახ, შესაძლოა, ზოგიერთმა შემფასებელმა თქვას, რომ ამ განცხადებით ისინი ცდილობენ ემოციურ დონეზე მოახდინონ გავლენა ქვეყნის პოლიტიკასა და ხალხზე. მე არ ვიტყოდი, რომ ეს არის ოპოზიციის მხარდაჭერა, რადგან ეს მთავრობა კი დემონიზირებულია [როგორც თურქეთის მიერ მხარდაჭერილი], მაგრამ ამას რეალური საფუძველი არ აქვს. თუმცა ეს შეიძლება ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების მიერ სპეკულაციისთვის იქნეს გამოყენებული. ეს მართლაც განსაკუთრებული დროა, თურქეთის მიერ სომხეთის შიდა საქმეებში ასეთი დონით ჩარევის დასანახად.
ბევრი დამკვირვებლისთვის ახლანდელი ესკალაცია დაკავშირებულია მმართველი პარტიის “ჩემი ნაბიჯი” გადაწყვეტილებასთან, რომელიც 7 თებერვალს გაავრცელეს, რომ ისინი აღარ აპირებდნენ ახალი არჩევნების ჩატარებას, რადგან მათივე თქმით, ასეთი მოთხოვნა მოსახლეობაში არ არსებობდა. რატომ მოიქცა პარტია ასე და რამდენად რეალურია განცხადება, რომ ამჟამინდელი ესკალაცია გარკვეულწილად სწორედ ამ ფაქტსაც უკავშირდება?
ჩვენ უნდა ვაღიაროთ, რომ სომხეთი არის პოლიტიკურ კრიზისში. რა თქმა უნდა, უდიდესი მხარდაჭერა, რომელიც ამ მთავრობამ რევოლუციის შემდეგ მიიღო, გარკვეულწილად ყარაბაღის მეორე ომის შემდეგ შეირყა. ამის გამო ზოგიერთი, საკმაოდ სწორი მოსაზრებებით, მიიჩნევს, რომ მხარდაჭერა, რომელიც ამ ადმინისტრაციამ ორი წელიწად-ნახევრის წინ მიიღო, უნდა გადამოწმდეს, თავიდან დადასტურდეს. აქედან გამომდინარე, არსებობს ლეგიტიმური მოსაზრება, რომ ჩატარდეს ახალი საპარლამენტო არჩევნები.
მიუხედავად ამისა, შიდა საპარლამენტო პარტიები რეალურად არ უჭერენ მხარს ამ იდეას, რადგან ისინიც ხვდებიან, რომ ვეღარ მიიღებენ იმავე მხარდაჭერას, რაც მათ ახლა გააჩნიათ. ანუ ეს არ არის მხოლოდ ფაშინიანის პარტიაზე დამოკიდებული, რომელსაც უმრავლესობა აქვს პარლამენტში, მაგრამ, ასევე, კიდევ ორ ოპოზიციურ პარტიაზე, რომლებმაც არსებული საარჩევნო სისტემით ისარგებლეს, [რადგან მოიპოვეს მანდატები] და ახლა ეწინააღმდეგებიან ახალ არჩევნებს.
თუმცა სხვა ოპოზიციური პარტიები, რომლებიც წარმოადგენენ ძირითადად ყოფილ მმართველ რეჟიმს, რა თქმა უნდა, დაინტერესებულნი არიან, რომ ახალი არჩევნები გაიმართოს, რათა პარლამენტში მოხვდნენ. ამასაც აქვს ლეგიტიმური ბაზისი. სიტუაცია და რეალობა ქვეყანაში, ყველა სფეროში, ომის შემდეგ არის კრიზისში. აქედან ერთადერთი გამოსავალი არის რიგგარეშე არჩევნები და მე მჯერა, მმართველი პარტია, მას შემდეგ, რაც ბოლო დღეების განმავლობაში განვითარდა ერევანში, დაიწყებს ახალი არჩევნების ჩატარების იდეის განხილვას, ახლო მომავალშიც კი.
ერთადერთი პოლიტიკური ძალა, ვისაც შეეძლო რიგგარეშე არჩევნების ჩატარებაზე გადაწყვეტილების მიღება, გახლდათ მმართველი პარტია “ჩემი ნაბიჯი”. გარდა ამისა, არსებობდა ძლიერი მოთხოვნა ოპოზიციურ პარტიებს შორის, რომ ეს მომხდარიყო, მაგრამ ხელისუფლებამ არჩევნები არ ჩაატარა…
როგორც ვთქვი, მათ ჩათვალეს, რომ ახალი არჩევნები არ იყო პრობლემიდან გამოსავალი. მათ ჩათვალეს, რომ ხელისუფლებას კვლავ გააჩნდა მხარდაჭერა საზოგადოების ფართო მასების მხრიდან, ამიტომ გარკვეულწილად სწორედ ეს არის მიზეზი, თუ რატომაც წამოიწყო ფაშინიანმა მოსახლეობასთან შეხვედრები, რათა დაემტკიცებინა, რომ მას ჰქონდა საზოგადოებრივი მხარდაჭერა.
თუმცა, კიდევ ერთხელ, ჩემი აზრით, თუ ისინი [ხელისუფლება] დარწმუნებული იყვნენ, რომ მათ ჰქონდათ ასეთი ტიპის მხარდაჭერა საზოგადოებისგან, ახალი არჩევნების ჩატარება პრობლემა არ უნდა ყოფილიყო. მაგრამ ასევე, აქ არის კიდევ ერთი ლეგიტიმური არგუმენტი, რომ ქვეყანა არის კრიზისში, აქ არის ომის შემდეგი დაძაბულობა, სოციალური და ეკონომიკური პრობლემები, ყარაბაღელი დევნილების საკითხი და სხვა. ამ დროს ახალი არჩევნების ჩატარება მოითხოვს რესურსებსა და დროს და ყველას ჩართვას სწორედ ამ პოლიტიკურ პროცესში, აღნიშნული პრობლემების მოგვარების მაგივრად. ეს არის ერთ-ერთი არგუმენტი, რომელსაც მთავრობა მოიხმობს.
მაგრამ პოლიტიკური კრიზისის დროს, ასევე, თითქმის შეუძლებელია იმ პრობლემებზე ზრუნვა, რის შესახებაც თქვენ საუბრობთ…
რა თქმა უნდა.
როგორ შეიძლება აღიქმებოდეს, რომ როდესაც ნიკოლ ფაშინიანს აქვს შიდა პოლიტიკური კრიზისი, ყოველთვის ქუჩის აქციებს მიმართავს და ე.წ. ქუჩის პოლიტიკოსად გადაიქცევა? ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ ინსტიტუციები, რომლებიც აქამდე შეიქმნა, კვლავ მყიფეა?
ჩვენ, საქართველოს მსგავსად (თუმცა, ალბათ, საქართველოს უფრო მეტად), გვაქვს ქუჩის აქციების დიდი ისტორია. შესაძლოა, ჩვენ არ გვაქვს ბევრი წარმატებული რევოლუციის შემთხვევა, თუმცა გვაქვს პროტესტის დიდი ისტორია. ეს არის ძალიან კარგი ინდიკატორი იმისა, რომ დემოკრატიული ინსტიტუტები ჯერ კიდევ მყიფეა. მაგრამ ასევე უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ფაშინიანი არის უფრო მეტად “ქუჩის აქციების პოლიტიკოსი” და მას ზოგჯერ გარკვეულწილად “ენატრება” ეს.
არსენ ხარატიანი, 2019. ფოტო: პირადი Facebook-ის ანგარიშიდან.
მინდა ოპოზიციაზეც ვისაუბროთ. ოპოზიციამ მხარი დაუჭირა გენერალური შტაბის განცხადებას. არსებობს თუ არა რაიმე სახის კავშირი ოპოზიციურ პარტიებსა და გენერალური შტაბის წევრებს შორის და არსებობის შემთხვევაში, რამდენად მჭიდროა ეს კავშირები?
რა თქმა უნდა, იქნებიან გენერლები, რომლებსაც აქვთ კავშირი ყოფილ რეჟიმთან და ოპოზიციურ პარტიებთან, თუმცა არმიის მეთაურს [ონიკ გასპარიანს] არ აქვს რაიმე პარტიული აფილაცია. იგი ითვლება სომხეთის ერთ-ერთ საუკეთესო გენერლად. მე არ ვფიქრობ, რომ არსებობს დიდი პოლიტიკური კონსპირაცია ამის უკან, თუმცა, გამომდინარე იქედან, თუ როგორ ვითარდება მოვლენები, გამორიცხული არაფერია.
რამდენად ერთიანია თავად ეს ოპოზიცია. “სამშობლოს ხსნის მოძრაობა” არის მტკიცე პოლიტიკური ერთობა, თუ დროებითი პარტიული კავშირები?
რაც ამ პარტიებს აერთიანებს, რაც ასევე დამახასიათებელია სომხური პოლიტიკისთვის დიდი ხნის განმავლობაში, ეს არის გაერთიანება მთავრობის წინააღმდეგ. იდეოლოგიურად ისინი მოდიან განსხვავებული იდეოლოგიური საწყისებიდან და ეს არ არის იდეოლოგიაზე დაფუძნებული ერთობა. ისინი ხელისუფლების – ფაშინიანის შესაცვლელად ერთიანდებიან.
რა არის პრეზიდენტის, არმენ სარქისიანის როლი ამ ყველაფერში. როგორც ვხედავთ, ის ჯერ კიდევ თავს იკავებს ნიკოლ ფაშინიანის მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე, რომელიც გენერალური შტაბის ხელმძღვანელის – ონიკ გასპარიანის განთავისუფლებას ეხება?
საინტერესო მომენტია. რეალობაში, კონსტიტუციის ბოლო შესწორებით, პრეზიდენტის როლი შემცირებულია, თუმცა, რეალობაში, როგორც ვხედავთ, პრეზიდენტის როლი არ გამოიხატება მხოლოდ ხელმოწერით, არამედ იგი შეიძლება იყოს სასიცოცხლო, ცენტრალური. მან გაავრცელა ორი განცხადება, რომ იგი არ აპირებდა დამორჩილებოდა რაიმე ზეწოლას, იგი არ იყო პოლიტიკური პერსონა და არ აკავშირებდა საკუთარ თავს რომელიმე პოლიტიკურ ძალასთან.
გამომდინარე იქიდან, რომ იგი შეზღუდულია, მისი პოლიტიკური ძალა დამოკიდებულია ამის [ნიკოლ ფაშინიანის მოთხოვნის] ხელმოწერაზე. იგი შეხვდა ონიკ გასპარიანს, თუმცა ამის შესახებ განცხადება არ გაკეთებულა. თუ იგი გასპარიანის გათავისუფლებას ხელს არ მოაწერს სამი დღის განმავლობაში, მაშინ ამან შეიძლება მიგვიყვანოს კონსტიტუციურ კრიზისამდე.
როდესაც სამხედროები არ ემორჩიელებიან მთავრობას, ან პრემიერ-მინისტრს, როგორც მათ განცხადებაშია ნათქვამი, კონსტიტუციის მიხედვით, პრემიერ-მინისტრი ხდება არმიის მეთაური ომის ან საგანგებო მდგომარეობის დროს. როგორც იცით, ომის დასრულების შემდეგ, სომხეთში საგანგებო მდგომარეობა შენარჩუნებულია. ამდენად, შესაძლებელია, რომ ჩვენ აღმოვჩნდეთ კონსტიტუციურ კრიზისში.
პოლიტიკური კრიზისი გრძელდება, რა არის გამოსავალი ამ მდგომარეობიდან?
ვფიქრობ, რომ რაც უფრო დიდი ხანი გაგრძელდება ეს კრიზისი, უფრო მეტად იქნება დამაზიანებელი ქვეყნისთვის. მე მჯერა, რომ ახალი საპარლამენტო არჩევნები არის ერთ-ერთი გამოსავალი. მეორე გამოსავალია, რომ პრემიე- მინისტრი გადადგეს და მმართველი პარტიის რომელიმე სხვა კანდიდატმა შეცვალოს. კონსტიტუციის მიხედვით, ეს შეიძლება გახდეს პარლამენტის თავმჯდომარე, ან რომელიმე კანდიდატი მათი გუნდიდან, რადგან ეს არის ოპოზიციის ერთ-ერთი მოთხოვნაც, რომ მათ უნდათ გადადგეს ფაშინიანი არჩევნებამდეც კი.
შესაბამისად, ერთი გზაა ახალი არჩევნების ჩატარება, მეორე კი – პრემიერ-მინისტრის შეცვლა, თუნდაც ფასადურად, და ამ გზით ცივილიზებული დიალოგის გაგრძელება პოლიტიკური კრიზისიდან გამოსავლის მისაღწევად. ეს იქნებოდა საუკეთესო ვარიანტები შექმნილი რეალობიდან გამოსასვლელად.
უფრო ცუდი გამოსავალი იქნება იმ პროცესების გაგრძელება, რაც ახლა ხდება. როდესაც ჩვენ არ ვიცით, როგორ გავიღვიძებთ მომავალ დილას და ვნახავთ, რომ რომელიმე სახელმწიფო სტრუქტურა ან ძალოვანი ორგანო მოითხოვს პრემიერ-მინისტრის გადაყენებას.
რა მოხდება, თუ ფაშინიანი ხელისუფლებიდან წავა, ხოლო მის ნაცვლად მთავრობაში ოპოზიციური ჯგუფები მოვლენ, დაასრულებს ეს პოლიტიკურ კრიზისს ან შეცვლის ქვეყნის პოლიტიკას მათ შორის ყარაბაღის კონფლიქტის ან საგარეო ურთიერთობების კუთხით?
არა, ეს კრიზისს არ დაასრულებს. საზოგადოების უმრავლესობას არ მოსწონს ოპოზიციური პარტიები. საზოგადოებას არ დავიწყებია მათი მმართველობა და არ მოსწონთ ის ბევრი მიმართულებით. ამდენად, ეს არ არის მთავრობის შეცვლაზე დამოკიდებული.
ისინი ვერ მოიპოვებენ ხმათა უმრავლესობას, უფრო მეტიც. ჩვენ შესაძლოა ვნახოთ, რომ არჩევნები ხვალ თუ ჩატარდება, თუ “ჩემი ნაბიჯი” ვერ მოიპოვებს აბსოლუტურ უმრავლესობას, ისინი მაინც შეძლებენ მოზრდილი წარმომადგენლობით პარლამენტში შესვლას.
არსებული კრიზისის გათვალისწინებით, ხდება თუ არა სომხეთი, უფრო კონკრეტულად კი, მისი ახლანდელი მთავრობა უფრო მოწყვლადი რუსეთის მიმართ და, შესაბამისად, მასზე უფრო დამოკიდებული?
ნებისმიერი შიდა პოლიტიკური კრიზისი ქვეყანაში ასუსტებს მას, მიუხედავად იმისა, დიდია ეს ქვეყანა თუ არა. არასტაბილურობას არ ვხედავ მხოლოდ რუსულ ჭრილში. სომხეთში არსებული არასტაბილურობით აზერბაიჯანი და თურქეთი აგრეთვე ძალიან სარგებლობენ, რადგან ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი დრო, ახლა მიმდინარეობს ჩვენი საზღვრების დემარკაცია [აზერბაიჯანთან] და როდესაც არ გაქვს სტაბილური პოლიტიკური ვითარება და ფუნქციონირებადი მთავრობა, ძალიან ძნელია გაუმკლავდე ამ პრობლემებს საკუთარი ქვეყნის ინტერესების სასარგებლოდ.
შესაბამისად, მე ამ მოვლენებს არ ვუყურებ მხოლოდ რუსული პერსპექტივით. ეს არის თურქულ-აზერბაიჯანული მხარის სურვილი, დაასუსტონ სომხეთი, რათა შემდგომში ამით ისარგებლონ.
გეთანხმებით, ეს გავლენას ახდენს აზერბაიჯანისა და თურქეთის ინტერესებზეც, თუმცა რამდენიმე დღის წინ გაკეთებული განცხადება, რომ სომხეთი მხარს უჭერდა გიუმრიში მდებარე რუსული ბაზის გაფართოებას, მაფიქრებინებს, რომ ქვეყანაში რუსული გავლენები კიდევ უფრო იზრდება…
განცხადებას მოჰყვა კიდევ ერთი განცხადება, რომ საუბარია არა გიუმრის ბაზის გაფართოებაზე, არამედ სამხედრო პერსონალის ნაწილის აღმოსავლეთით, სომხეთის რესპუბლიკის საზღვრებში გადაყვანაზე, თუმცა ეს “აღმოსავლეთი”, კონკრეტულად რა იგულისხმება, ჯერ კიდევ უცნობია.
ამის მიუხედავად, პრინციპი არ იცვლება, რუსეთი კვლავ ძლიერდება…
რუსეთის სამხედრო წარმომადგენლობა ქვეყანაში წლების განმავლობაში იზრდებოდა. როგორც იცით, ახლა ოფიციალურადაც არიან წარმოდგენილნი მთიან ყარაბაღში. რუსეთის სამხედრო წარმომადგენლობას სომხეთში საფრთხე არ ემუქრება არც ოპოზიციის და არც ხელისუფლების მხრიდან. ეს ცხადია.
დაბოლოს, რა არის დასავლეთის როლი ქვეყანაში მიმდინარე კრიზისის აღმოფხვრაში?
დასავლეთი ნეიტრალურია. აშშ-ის საელჩომ გააკეთა განცხადება, რომ მხარეებმა უნდა შეინარჩუნონ სიმშვიდე და გააგრძელონ დიალოგი. ევროკავშირის წარმომადგენლებმაც გააკეთეს მსგავსი განცხადებები, რომ მხარეებს მოუწოდებენ სიმშვიდისკენ და სამხედროების პოლიტიკაში ჩართულობა მიუღებელია, მაგრამ ჩვენ ვერ ვხედავთ დასავლეთის ძლიერ ჩართულობას პროცესებში.
ეს ახლოსაც კი არ არის იმასთან, თუ როგორ არის დასავლეთი ქართულ პოლიტიკაში ჩართული.
25 თებერვალს გავრცელდა სომხეთის არმიის გენერალური შტაბის განცხადება, სადაც ისინი აცხადებდნენ, რომ აღარ ემორჩილებოდნენ ნიკოლ ფაშინიანსა და მის გადადგომას მოითხოვენ.
სამხედროების განცხადებას წინ უძღოდა ნიკოლ ფაშინიანის მიერ გენერალური შტაბის ხელმძღვანელის პირველი მოადგილის, ტირან ხაჩატრიანის გადაყენება, რომელმაც, როგორც სომხური მედია იუწყება, “სასაცილოდ აიგდო ნიკოლ ფაშინიანის განცხადება რუსული სარაკეტო კომპლექსის – ისკანდერის შესახებ”. [ფორმალურად ნიკოლ ფაშინიანმა ხაჩატრიანის გადაყენების შუამდგომლობით პრეზიდენტს, არმენ სარქისიანს მიმართა, რომელმაც ამ უკანასკნელის გადაყენების გადაწყვეტილებას ხელი მოაწერა.]
მანამდე ნიკოლ ფაშინიანმა რამდენიმე დღის წინ განაცხადა, რომ რუსული სარაკეტო სისტემა ბრძოლისუუნარო აღმოჩნდა.
სამხედროების მიერ გავრცელებული განცხადების შემდეგ, ნიკოლ ფაშინიანმა ახლა უკვე გენშტაბის ხელმძღვანელის ონიკ გასპარიანის გადაყენების შუამდგომლობით მიმართა პრეზიდენტს არმენ სარქისიანს, რისთვისაც, ამ უკანასკნელს სამი დღე ჰქონდა. ეს სამი დღე გუშინ, 28 თებერვალს ამოიწურა, რის შემდეგაც, ფაშინიანმა კიდევ ერთხელ მიმართა პრეზიდენტს იგივე შუამდგომლობით.
თუ სარქისიანი ამ შემთხვევაშიც უარს იტყვის ონიკ გასპარიანის გადაყენებაზე, მაშინ მან საკონსტიტუციო სასამართლოში უნდა გაასაჩივროს პრემიერ-მინისტრის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება.
25 თებერვლიდან მოყოლებული, ერევანში საპროტესტო აქციები განახლდა. ქალაქში, სხვადასხვა ადგილას იმართება მთავრობისა და ოპოზიციის მომხრეთა აქციები. სადამკვირვებლო ორგანიზაციების შეფასებით, ქვეყანაში მწვავე პოლიტიკური კრიზისია.