მდინარე რიონზე ნამახვანის ჰესების მშენებლობის გასაპროტესტებლად ადგილობრივმა მოსახლეობამ მიმდებარე ტერიტორიაზე ხუთი დღის წინ კარავები გაშალა. გუშინ, 29 ოქტომბერს კი საპროტესტო აქციაც გამართეს. როგორც აქციის ერთ-ერთი მონაწილე, ვარლამ გოლეთიანი “ნეტგაზეთთან” საუბრისას ამბობს, ისინი  სამუშაოების შეწყვეტას ითხოვენ და სანამ კომპანია “ენკა” მშენებლობის შეწყვეტის შესახებ განცხადებას არ გააკეთებს, ტერიტორიის დატოვებას არ აპირებენ.

გოლეთიანის თქმით, 25 ოქტომბერს კარვები ისეთ ადგილას გაშალეს, სადაც მშენებლობა არ მიმდინარეობდა, თუმცა მას შემდეგ, რაც შეამჩნიეს, რომ კომპანია აქტიურად აგრძელებდა სამშენებლო სამუშაოებს, სხვა ტერიტორიიდან იქ გადაინაცვლეს, სადაც უშუალოდ სამუშაოები გრძელდებოდა. კარვების დადგმამდე კი გუშინ, 29 ოქტომბერს საპროტესტო აქციაც გამართეს და მშენებლობის ადგილას ჯვარიც აღმართეს. კონკრეტულ ტერიტორიამდე ჯვარის ატანის პროცესში მათ წინააღმდეგობა გაუწია პოლიციამ, თუმცა საბოლოოდ მოსახლეობამ ჯვრის აღმართვა მაინც მოახერხა.

“ჩვენ ახლა ხელს ვუშლით მათ [კომპანიას], რომ მშენებლობა გააგრძელონ ამ ადგილას. მაშინ ჩვენ უნდა გაგვიყვანონ აქედან და მარტო ადამიანები კი არ ვართ, ჯვარი აღვმართეთ, რომელიც დავაბეტონეთ… ბევრმა ადამიანმა მიიღო ამ ჯვრის ატანასა და დადგმაში მონაწილეობა და ახლა ვიღაცამ რომ დააპიროს ამ ჯვრის აქედან აღება, ამას მოჰყვება სისხლისზღვრა. უამრავი ადამიანი ვიცავთ ამ ჯვარს, დღე და ღამე, სიცივეში, რიონის პირას”, – განმარტა გოლეთიანმა.

იმ ადგილიდან, სადაც ამ მომენტში ჯვარია აღმართული, კომპანია “ენკამ” საკუთარი ტექნიკა დღეს, 30 ოქტომბერს გაიყვანა. თუმცა, როგორც “ნეტგაზეთთან” საუბრისას გოლეთიანი განმარტავს, მათთვის ამას მნიშვნელობა არ აქვს და ვერც ხვდებიან, რატომ გაიყვანეს ტექნიკა, რადგან ამ ტერიტორიის დატოვებას იქამდე არ აპირებენ, სანამ კომპანია მშენებლობის შეწყვეტის შესახებ არ გააკეთებს განცხადებას. ასევე, გოლეთიანის თქმით, ტექნიკის გაყვანასთან დაკავშირებით კითხვები აქვთ კომპანიასთანაც, თუმცა “ენკას” წარმოამდგენლები მათ არ ეკონტაქტებიან.

“ნეტგაზეთმა” დამატებითი დეტალების გასარკვევად კომპანია “ენკასთან” დაკავშირებაც სცადა, თუმცა, ამ დროისთვის, კომპანიის პრესსამსახურის წარმოამდგენელი ტელეფონს არ პასუხობს. „ნეტგაზეთმა“ კომპანია „ენკა რინიუებლზის“ წარმომადგენელს სექტემბერში ჰკითხა, რა სამუშაოები  მიმდინარეობდა  ნამახვანის ჩანჩქერის სიახლოვეს, რასაც მაშინაც აპროტესტებდა მოსახლეობა, და ჰქონდა თუ არა კომპანიას ამის ნებართვა.

„ნამახვანის ჰესების კასკადის პროექტის ფარგლებში ამჟამად მიმდინარე ყველა სამუშაო მოსამზადებელი გახლავთ, მათ შორის, ნამახვანის ჩანჩქერის მიმდებარე ტერიტორიაზეც მოსამზადებელი სამუშაოები მიმდინარეობს. კერძოდ, მიმდინარეობს ქვედა ნამახვანის ჰესის სადერივაციო გვირაბისთვის გათვალისწინებული ადგილის ზემოთ გზის დროებითი გადატანა. აღნიშნულ სამუშოებზე 2020 წლის 3 ივნისს გაცემულია ნებართვა #BS100014 სსიპ ტექნიკური და სამშენებლო ზედამხედველობის სააგენტოს მიერ. ეს სსიპ საქართველოს ეკონომიკისა და მდგარადი განვითარების სამინისტროს სტრუქტურაში შედის. ნებართვა შეგიძლიათ გამოითხოვოთ აღნიშნული სტრუქტურისგან“ ,– მოგვწერეს სექტემბერში კომპანია „ენკა რინიუებლზიდან“.

მდინარე რიონზე ნამახვანის ჰესების მშენებლობასთან დაკავშირებულ მოვლენებს “ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი” გამოეხმაურა. EMC-ის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში აღნიშნულია, რომ არასამთავრობო ორგანიზაცია ნამახვანის კასკადის მსენებლობას პროექტის განმახორციელებელი კომპანიის მიერ ადგილზე წარმოებულ სამუშაოებს სანებართვო პირობების დარღვევად მიიჩნევს.

“მიუხედავად ნამახვანი ჰესების კასკადის გარშემო არსებული უამრავი შეკითხვისა პროექტის სოციალურ და ბუნებრივ გარემოზე ზემოქმედების, სეისმური მდგრადობის, სახელმწიფოს ფისკალური რისკების, პროექტის განმახორციელებელი კომპანიის თუ სამართლებრივი ხარვეზების თაობაზე, „საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს სსიპ „სამშენებლო და ტექნიკური ზედამხედველობის სააგენტომ“ ქვემო ნამახვანი ჰესის მშენებლობის ნებართვა 2019 წლის 22 აპრილს გასცა. აღნიშნული ბრძანების თანახმად, კომპანიას სამშენებლო სამუშაოების წარმოება შეუძლია მხოლოდ ნებართვით გათვალისწინებული პირობის დაკმაყოფილების შემდეგ, რაც საბოლოო სამშენებლო დოკუმენტის და საექსპერტო დასკვნების წარდგენას გულისხმობს.

ამ დოკუმენტების წარდგენამდე კი, კომპანიას მხოლოდ მოსამზადებელი რიგის და მიწის სამუშაოების განხორციელების უფლება აქვს. მიუხედავად ამისა, ადგილობრივი აქტივისტების, ასევე, თავად შპს „ენკა რინიუებლზის“ მიერ მედიისთვის მიწოდებული ინფორმაციის თანახმად, კომპანია დროებით ბანაკს აშენებს, რომელიც 500 ადამიანამდე იტევს; ბანაკი ნაწილობრივ უკვე ოპერირებს, ასევე მიმდინარეობს მოსამზადებელი სამუშაოები ბეტონის ქარხნის მოწყობისა და სადაწნევო გვირაბთან მისასვლელი გზის მშენებლობისთვის, შენდება დროებითი ხიდი”, – წერია განცხადებაში.

ორგანიზაციის განცხადებით, აღნიშნული სამოუშაოები ცალსახად სცდება მოსამზადებელი სამუშაოების ფარგლებს და უნდა ჩაითვალოს მშენებლობის დაწყებად. EMC-ის ცნობით, ქვემო ნამახვანი ჰესის ნებართვის საფუძველზე შესაბამისი დოკუმენტაციის წარდგენამდე მშენებლობის კომპანიას  დაწყების უფლება არ აქვს.

ასევე, EMC განცხადებაში აღნიშნავს, რომ სამთავრობო უწყებები და კომპანია საზოგადოებას სრულყოფილ ინფორმაციას არ აწვდიან ამჟამად არსებული მდგომარეობის შესახებ.

“ამგვარი ვითარება კიდევ უფრო შემაშფოთებელია პანდემიის პირობებში, როდესაც საზოგადოებრივი აქტივობა ბუნებრივად შემცირებულია, თუმცა კომპანია კვლავ აგრძელებს არასანქცირებულ სამუშაოებს სადავო ელექტროსადგურის მშენებლობის მიზნით”, – წერია განცხადებაში.

EMC საქართველოს მთავრობას მოუწოდებს, შესაბამისი უწყებების მეშვეობით უზრუნველყოს ნამახვანი ჰესის საპროექტო არეალში კომპანიის მიერ წარმოებული სამშენებლო სამუშაოების შემოწმება, პროექტის ფარგლებში გაცემულ ნებართვასთან/ნებართვებთან შესაბამისობის დადგენის და შესაბამისი რეაგირების მოხდენის მიზნით. ასევე, მოხდეს ადგილობრივი მოსახლეობის ინტერესების გათვალისწინება და მათი სათანადო ჩართულობა გადაწყვეტილების მიღბის პროცესში.

„ნამახვანის ჰესების კასკადი“ მდინარე რიონზე, ცაგერსა და წყალტუბოში შენდება. საქართველოს ენერგეტიკის განვითარების ფონდის თანახმად, ჰესის:

• დადგმული სიმძლავრეა 433 მგვტ;
• სავარაუდო წლიური გამომუშავება — 1496 გგვტ.სთ;
• ექსპლუატაციაში შესვლის თარიღი — 2023 წელი;
• საინვესტიციო ღირებულება — 750 მლნ აშშ დოლარი;

კლიმატი მნიშვნელოვნად არ შეიცვლება – რიონზე მშენებარე ჰესების კომპანიის პასუხი მოსახლეობას