ახალი ამბები

სუპერმარკეტში ინფიცირების ცალკეული შემთხვევები არაა პრობლემა-გერმანელი ვირუსოლოგი

11 აპრილი, 2020 • 12615
სუპერმარკეტში ინფიცირების ცალკეული შემთხვევები არაა პრობლემა-გერმანელი ვირუსოლოგი

“სუპერმარკეტში ინფიცირების ცალკეული შემთხვევები არაა პრობლემა,”-  ამბობს გერმანელი ვირუსოლოგი ჰენდრიკ შტრეეკი, რომელიც ჰაინსბერგში, დაავადების გავრცელების ეპიცენტრში იკვლევს ვირუსის თვისებებს და როგორც ცნობილი გერმანული გამოცემა “ცაიტი”  წერს, კორონავირუსს ეძებს დისტანციური მართვის პულტებსა და კარის სახელურებზე”. ამ კვლევის შედეგებმა შეიძლება ლოქდაუნის დამთავრების თარიღი განსაზღვროსო, – წერს “ცაიტი”. 

ჰენდრიკ შტრეეკი ბონის უნივერსიტეტის პროფესორი და შიდსის ცენტრის ხელმძღვანელია . გთავაზობთ მასთან ინტერვიუს, რომელიც ZEIT ONLINE-მა 6 აპრილს გამოაქვეყნა: 


ZEIT ONLINE: ბატონო პროფესორო, როგორია განწყობა თქვენთან?

ჰენდრიკ შტრეეკი: გმადლობთ, კარგი. მედიცინის სტუდენტები, რომლებიც კვლევაში გვეხმარებიან, საოცრად მოტივირებული არიან, განგელტის მოსახლეობაც არაჩვეულებრივია. სკოლის მასწავლებლები ნამცხვრებს გვიცხობენ. რამდენიმე დღეში უკაბელო ინტერნეტიც  ჩაგვირთეს და ქვემოთ კომპიუტერული ცენტრი მოგვიწყვეს.

ZEIT ONLINE: თქვენ HI-ვირუსის სპეციალისტი ხართ. ახალი კორონავირუსის Sars-CoV-2 გამო თქვენზე, როგორც ვირუსოლოგზე მოთხოვნა ძალიან დიდია.  რას ნიშნავს ეს თქვენთვის, როგორც პიროვნებისთვის?

ენდრიკ შტრეეკი: Sars-CoV-2 დღეს ჩვენი ყოველდღიურობის განმსაზღვრელი გახდა. აღარც კი მახსენდება, რომ ოდესმე სხვა რამით ვიყავი დაკავებული და ეს ასეც უნდა იყოს. Covid-19 ყველას სულ უფრო და უფრო გვიახლოვდება. თითქმის ყველა ჩვენგანი იცნობს უკვე ერთ ინფიცირებულს მაინც.

ZEIT ONLINE: ბევრი ადამიანი უყურებს ყოველდღიურად გამოქვეყნებულ ციფრებს და საკუთარ თავს ეკითხება: როდის შემცირდება ინფიცირებულთა რიცხვი? რას იტყვით ამაზე?

ენდრიკ შტრეეკი:  ის, რომ მრუდი მაღლა და მაღლა იწევს და კლინიკებს რესურსები ჯერ კიდევ აქვთ, უკვე კარგია. ეს ჩვენი ჯანმრთელობის სისტემის ქმედითუნარიანობაზე მიანიშნებს. ჯერ საბედნიეროდ არ ვართ სიტუაციაში, როცა უნდა მივიღოთ გადაწყვეტილება, თუ რომელ ადამიანს უნდა გაეწიოს პირველ რიგში დახმარება. ჩემთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ინტენსიური თერაპიის საწოლების რაოდენობაა. ეს ციფრი გვაჩვენებს, რამდენად მზად ვართ კოვიდ 19 – ის მძიმე შემთხვევებისთვის.

ZEIT ONLINE: რაზე მეტყველებს გარდაცვილილთა რიცხვი, რომელიც გერმანიაში დღემდე შედარებით დაბალია?

ენდრიკ შტრეეკი: ამ კითხვაზე პასუხი მხოლოდ მოგვიანებით გვექნება, როცა გავაანალიზებთ გარდაცვალებულთა რაოდენობისა ყოველთვიურ მონაცემებს. ჰაინსბერგში გარდაცვლილი 40 პაციენტიდან 31 შემთხვევის შესწავლის შედეგები ჩემთვის არ იყო მოულოდნელი. არ იყო გასაკვირი, რომ ეს ადამიანები გარდაიცვალნენ. ერთი მათგანი 100 წელზე მეტის იყო. ამ ასაკში უბრალო სურდომაც შეიძლება იმსხვერპლოს ადამიანი. მაგრამ როგორც მოგახსენეთ, კვლევები ჯერ არ დამთავრებულა

ZEIT ONLINE: შეიძლება ითქვას, რომ სიკვდილის მიზეზების დადგენა უფრო საფუძვლიანად უნდა მოხდეს?

ენდრიკ შტრეეკი: მე ვფიქრობ კი. ხშირად ძალიან მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, რა იყო სიკვდილის მიზეზი: ინფექციური პნევმონია, რომლის მიზეზი კოვიდ 19 – ია, თუ სხვა რამ. ჰაინსბერგში ერთერთი პაციენტის ხახაში იქნა კორონავირუსი აღმოჩენილი, მაგრამ ფილტვები სუფთა იყო. მას გული გაუჩერდა. 

ZEIT ONLINE: მიმდინარეობს საჯარო დისკუსია თემაზე, რომ პოლიტიკოსები ძალიან დიდ ყურადღებას აქცევენ ცალკეული ექსპერტების აზრს. თქვენი აზრით განეკუთვნებით თუ არა თქვენც ამ ექსპერტების რიცხვს?

ენდრიკ შტრეეკი: დღესდღეობით ძირითადად მოდელირებულ გამოთვლებს ვეყრდნობით, მაგრამ ეს მოდელები უამრავ ვარაუდს შეიცავენ, რომლებიც არავის შეუმოწმებია. თუმცა ცხადია რომ ერთმა არასწორმა ვარაუდმა, ან ერთმა გაუთვალისწინებელმა დეტალმაც კი შეიძლება მთელი მოდელი უსარგებლოდ აქციოს.

ZEIT ONLINE: გაქვთ ამის მაგალითი?

ენდრიკ შტრეეკი: Imperial College -ის ნამდვილად კარგ მოდელირებულ კვლევებში არსებული ეპიდემიის გავრცელების შესახებ ავტორები თვლიან, რომ ოჯახების 50% – ში სავარაუდოდ კარანტინის პირობების დარღვევის ერთი შემთხვევა მაინც არის. საიდან მოდის ეს ვარაუდი? მე ვთვლი, რომ მეტი ფაქტები უნდა გვქონდეს ხელთ.

ZEIT ONLINE: სწორედ ამის გაკეთებას ცდილობთ განგელტში. აქ თქვენ კოვიდ 19 -ზე გერმანიაში დღემდე არსებული ყველაზე მოცულობითი კვლევა ჩაატარეთ. რა არის თქვენი მიზანი?

ენდრიკ შტრეეკი: ჩვენ ვაკეთებთ მოსახლეობიდან ამოღებული სინჯების გერმანიაში ჯერჯერობით ყველაზე რეპრეზენტატულ კვლევას იმის დასადგენად, არიან, ან იყვნენ თუ არა ისინი ინფიცირებული. სინჯებს ვიღებთ ნაცხის სახით და ანტისხეულების დასადგენად ვაკეთებთ სისხლის ანალიზს. ამ გზით შეგვიძლია, ე.წ. შავი ციფრებზეც შევიქმნათ წარმოდგენა. სულ გამოვიკვლიეთ 1000 პირი 500 ოჯახიდან. მათ ვეკითხებით მაგალითად, იყვნენ თუ არა საკარნავალო წარმოდგენებზე, რომელთაც უკავშირდება ეპიდემიის აფეთქება ჩვენს რეგიონში, აქვთ თუ არა სხვა დაავადებები, რომლებზეც ეჭვია, რომ ისინი ამძიმებენ ინფექცის მიმდინარეობას, ხომ არ იღებენ გარკვეული ტიპის მედიკამენტებს. ვუღებთ სისხლს და ცხვირხახის ნაცხს.

სამშაბათისთვის მაგალითად დავიბარეთ კარნავალზე ნამყოფი პირები. არ დაიჯერებთ, მაგრამ დღემდე ბევრ მათგანს ტესტირება არ გაუვლია. ამასთან ჩემი დოქტორანტი საკარნავალო ღონისძიების რეკონსტრუქციას აკეთებს. ატარებს გამოკითხვას, იმის დასადგენად, ვინ სად იჯდა და ვისთან ისაუბრა.

ZEIT ONLINE: ამ გზით ინფექციის გადაცემის ჯაჭვის რეკონსტრუქცია შეიძლება?

ენდრიკ შტრეეკი: იმედია. ჩვენ დავიწყეთ სიების შედგენა, თუ ვინ ვისგან შეიძლება სავარაუდოდ დაინფიცირებულიყო. ხშირად გამოითქმოდა ვარაუდი, რომ ლუდის ჭიქების წყლით გარეცხვისას, მათი სრული დეზინფიცირება არ ხდებოდა და ადამიანებში ინფექცია ამ გზით გავრცელდა. მაგრამ ეს არაა მართალი. უმრავლესობა ლუდს ბოთლიდან სვამდა. ბევრი სხვა რამეც არაა სწორი.

ZEIT ONLINE: რა მაგალითად? 

ენდრიკ შტრეეკი: ჩვენს გაკვირვებას იწვევს, რომ ბევრი ადამიანი კარნავალის დამთავრებისთანავე გახდა ავად. ზოგი მეორე დღესვე. ეს არ ემთხვევა საინკუბაციო პერიოდს, რომელიც , როგორც ვვარაუდობთ, მრავალი დღის განმავლობაში გრძელდება. არსებობს სხვა კვალიც. მაგალითად იანვრის ბოლოს მთელმა სკოლამ მეტნაკლებად შეწყვიტა მუშაობა. თითქმის ყველა ბავშვი და მშობელი ავად გახდა. ახლა ჩვენ მათ ანტისხეულებზე ვიკვლევთ და თუ მათ ისინი აღმოაჩნდათ, მაშინ ამ კვალს გავყვებით.

ZEIT ONLINE: მოგვიანებით კიდევ აპირებთ ამ პირების გამოკვლევას?

ენდრიკ შტრეეკი: ამჟამად ამაზე დისკუსია მიდის. ჩვენ ვხედავთ, რომ ინფიციებულთა ეს რიცხვი განგელტში აღარ იზრდება. აქ პიკმა უკვე გადაიარა. ეს საუკეთესო მომენტია საიმისოდ, რომ შევისწავლოთ აღებული მასალა. მაგრამ როგორც კი განგელტში შეზღუდვები ნაწილობრივ მოიხსნება, ვისურვებდით ამ პროცესს პროექტის ფარგლებში დავკვირვებოდით.

ZEIT ONLINE: თებერვალში, როგორც კი ჰაინსბერგში ინფექციამ იფეთქა, თქვენ ოჯახებში დადიოდით ინფიცირებულებთან. აგრძელებთ ამას დღემდე?

ენდრიკ შტრეეკი: დიახ, სამშაბათიდან ჰიგიენისტები კვლავ მივლენ ოჯახებში, სადაც ახლად ინფიცირებულები ყავთ. აიღებენ ჰაერის სინჯებს. ასევე მასალას დისტანციური მართვის პულტებისა და კარის სახელურებიდან. ჩვენ უკვე 70 ოჯახიდან გვაქვს აღებული სინჯები და ვაპირებთ რაოდენობა გავზარდოთ. თუმცა უკვე შემიძლია ვივარაუდო, რა შედეგებს მივიღებთ.

ZEIT ONLINE: კერძოდ?

ენდრიკ შტრეეკი: ჩენ აღმოვაჩინეთ ვირუსი საოჯახო ნივთებსა და კარის სახელურებზე, ტუალეტის წყალშიც, როცა პაციენტს დიარეა ჰქონდა. მაგრამ ვერცერთ შემთხვევაში ვერ შევძელოთ აქედან ინტაქტური ვირუსის კულტივირება. ეს სულ მცირე იმაზე მიუთითებს, რომ ადამიანთა უმრავლესობა საგნის ზედაპირიდან არ ინფიცირდება. ამჟამად უკვე შევძელით მეთოდიკის დახვეწა და ვიმედოვნებ, რომ უფრო ზუსტ ინფორმაციასაც მალე მივიღებთ.

ZEIT ONLINE: მოდით ვილაპარაკოთ სიმპტომებზე, რომლებიც ინფიცირებულებს ჰქონდათ. თქვენ ერთერთი პირველი იყავით, რომელმაც აღწერა ყნოსვის და გემოვნების შეგრძნების თითქმის სრული დაკარგვის ფაქტები. არის თუ არა ახალი აღმოჩენები ამ სფეროში?

ენდრიკ შტრეეკი: დღემდე არსებული მონაცემები გვაჩვენებს, რომ პაციენტების დაახლოებით ერთ მესამედს აქვს დიარეა, ზოგჯერ მრავალდღიანი. ეს მეტია, ვიდრე აქამდე იყო ცნობილი. ამას გარდა, ეს ჯერ არ დაგვიდასტურებია, მაგრამ ხშირად გაგვიგონია – არსებობს სმენის სრული დაქვეითების და თავბრუსხვევის შემთხვევები. დასაწყისში ამ სიმპტომებს ყურადღებას არ აქცევდნენ, რადგან ისინი არ ჯდება სუნთქვის პრობლემებით გამოწვეულ ჩივილებში.

ZEIT ONLINE: სამაგიეროდ ისინი ჯდება შემთხვევების აღწერილობაში, რომელიც Sars-CoV-2 ინფექციის სიმპტომატიკას ასახავს და რომლებიც კავშირშია ნერვულ სისტემასთან, მათ შორისაა თავის ტკივილიც. მკვლევარებმა რამოდენიმე შემთხვევა დააფიქსირეს, რომლის დროსაც გარდაცვლილ პაციენტებს ტვინის მძიმე დაზიანება აღმოაჩნდათ (Radiology: Poyiadji et al., 2020). არის თუ არა ცნობილი, რომ Sars-ვირუსებს ასეთი დაზიანების გამოწვევა შეუძლიათ?

ენდრიკ შტრეეკი: არცერთ სახელმძღანელოში ამაზე არაფერი არ წერია. Sars-CoV-2 საკმაოდ უცნაური ვირუსია. ისეთი, რომელსაც როგორც ჩანს სიმპტომების გამოწვევა ორგანოთა სხვადასხვა სისტემაში შეუძლია და ხანდახან ორფაზიანი განვითარება ახასიათებს, ანუ ჯერ ხახაში და მოგვიანებით ფილტვებში ვრცელდება. ეს ყველაფერი ავადმყოფობის გამომწვევ სხვა ვირუსებში არ გვხვდება. 

ZEIT ONLINE: კიდევ ერთი დიდი კითხვის ნიშანი არის ის, რომ ზოგი ადამიანი მძიმედ ავადდება, ზოგი კი შედარებით ადვილად, თითქმის შეუმჩნევლადაც კი.

ენდრიკ შტრეეკი: ეს სხვადასხვა ფაქტორებზეა დამოკიდებული. დიდ როლს თამაშიბს უკვე არსებული დაავადებები, ასევე იმუნური სისტემის რეაქცია. მაგრამ ბევრი რამ ჯერ ისევ ბურუსითაა მოცული. ცოტა ხნის წინ ერთერთი კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა ვირუსი მოულოდნელად სისხლში აღმოაჩინეს (Jama: Young et al., 2020).

ჩვენს პირველ 70 პაციენტს, რომლებსაც ანალიზი ჩაუტარდათ, არ აღმოაჩნდათ სისხლში ვირუსი, ეს შედეგები გადავეცით პაულ-ფრიდრიხის უნივერსიტეტსაც, რადგან ეს ფაქტი მნიშვნელოვანია სისხლის ბანკის შექმნის დროს. ახლა კი ვეკითხებით ჩვენს თავს, ხომ არ ხვდება ვირუსი სისხლში დაავადების მხოლოდ მძიმე და არა მსუბუქი მიმდინარეობის დროს? ვაპირებთ ამ კითხვასაც გავცეთ პასუხი.

ZEIT ONLINE: როცა დაავადების მძიმე ფორმებს ეხება საქმე, ხომ არ არის შესაძლებელი, რომ ზოგი ადამიანი უკეთაა დაცული იმიტომ, რომ ჯვარედინი იმუნიტეტი აქვს რომელიმე სხვა კორონავირუსით გამოწვეული გადატანილი ინფექციის გამო?

ენდრიკ შტრეეკი: ძალიან საინტერესო საკითხია. ჯვარედინი იმუნიტეტის რაიმე ფორმა, რომელიც ორგანიზმში უკვე არსებობს. ნებისმიერ შემთხვევაში ვიცით, რომ Sars-CoV-2 ის გარდა არსებობენ სხვა კორონავირუსები, რომლებიც უკვე წლებია მსოფლიოში მოგზაურობენ. მათ უბრალოდ დაავადების მძიმე ფორმები არ ახასიათებთ. ასეთი ვირუსი დაუდგინდა მაგალითად გასულ ზამთარს რამდენიმე ჩვენს თანამშრომელს. ახლა ვამოწმებთ, შეუძლია თუ არა მათ იმუნურ სისტემას Sars-CoV-2 ნაწილობრივ ამოცნობა.

ZEIT ONLINE: კითხვები იმუნური სისტემის რეაქციაზე უდავოდ საინტერესოა, თუმცა პოლიტიკას ვერ ეხმარებიან. სულ მალე უნდა იქნას მიღებული გადაწყვეტილება, როგორ მოვიქცეთ 19 აპრილის შემდეგ დღეს არსებულ მკაცრ ამკრძალავ ღონისძიებებთან დაკავშირებით. თქვენი მუშაობისა და მისი შედეგების სისწრაფეზე ბევრია დამოკიდებული.

ენდრიკ შტრეეკი: ბუნებრივია, რადგან ჩვენი მონაცემების საშუალებით ვიმედოვნებთ მივიღოთ უკეთესი წარმომდგენა იმაზე, რომელი ღონიძიება მუშაობს და რომელი არა. მაგრამ მოცდა მოგვიწევს, სანამ რეზულტატები იქნება. ყველაზე დიდი შეცდომა, რომელიც შეიძლება დავუშვათ, ნაჩქარევი დასკვნების გაკეთება და მათ საფუძველზე რჩევები მიცემაა იმის გათვალისწინებით, რომ მოგვიანებით მაინც მოგვიწევს მათი შესწორება. სააღდგომოდ, ან მის შემდეგ იმედია შევძლებთ კონკრეტული რეკომენდაციების ჩამოყალიბებას. მე მჭიდრო კონტაქტში ვარ NRW – ს სახელმწიფო კანცელარიასა და მის პრემიერ-მინისტრ არმინ ლაშეტთან. მადლიერებით მინდა ავღნიშნო, რომ NRW -ს მთავრობა აფინანსებს ჩვენს კვლევასაც.

ZEIT ONLINE: ერთერთი მნიშვნელოვანი საკითხი იქნება ალბათ, თუ როგორ ვრცელდება საერთოდ ვირუსი. მაღაზიები დაკეტილია, ადამიანები სახლში რჩებიან. ცოტა ხნის წინ თქვენ ერთერთ სატელევიზიო გადაცემაში თქვით, რომ ჯერჯერობით არაა ცნობილი ინფექციის გავრცელების ფაქტები საპარიკმახეროში, ავტობუსით მგზავრობისას, ან საყიდლებზე ყოფნისას. თვლით რომ ღონისძიებები ზდმეტად მკაცრია?

ენდრიკ შტრეეკი: თუნდაც იყოს ცალკეული ინფიცირების ფაქტები პარიკმახერთან ან სუპერმარკეტში, ეს არ იქნებოდა კარგი, მაგრამ არც დიდ პრობლემად არ განვიხილავდი. ჩვენ არასდროს გვითქვამს, რომ ჩვენი მიზანი ვირუსის მთლიანად ჩახშობაა, არამედ, რომ საავადმყოფოების ზედმეტად გადატვირთვა გვინდა ავიცილოთ თავიდან. ვირუსის მთლიანად მოსპობას მაინც ვერ შევძლებთ, რადგან შეუძლებელია 2 ან 3 წლით სახლში გამოვიკეტოთ. ამას გარდა, დადგა დრო, როცა შეგვიძლია არსებული მონაცემების საფუძველზე გავაკეთოთ დასკვნები.

ZEIT ONLINE: რას გულისხმობთ ამით?

ენდრიკ შტრეეკი: ჩვენს ხელთ ამჟამად არსებული მონაცემები სულ მცირე იმაზე მიუთითებენ, რომ ვირუსი სავარაუდოდო არა ზედაპირიდან, არამედ ახლო კონტქატით გადაეცემა. მიუნხენის შემთხვევა, პირველი გერმანიაში, იგივეზე მიგვანიშნებს. მანქანების გადამზიდავი ფირმის ჩინელმა თანამშრომელმა გერმანიაში ვიზიტის დროს გადასდო ვირუსი კოლეგებს, რომლებთანაც ის მჭიდრო კონტაქტში იყო მუშაობის დროს. არ დაფიქსირებულა ინფიცირება რესტორანში, არც ტაქსის მძღოლი და არც საზოგადოებრივ ტრანსპორტის სხვა მგზავრები ავად არ გამხდარან და ეს მიუხედავად იმისა, რომ ქალი ძალიან ძლიერად იყო ინფიცირებული.

ZEIT ONLINE: გინდათ გვითხრათ, რომ განგელტშიც ასეთ სურათს ხედავთ? ის, რომ ინფექციის გადაცემის ჯაჭვის დადგენა ხერხდება და ახლად ინფიცირებულები იცნობენ იმათ, ვისგანაც გადაედოთ დაავადება?

ენდრიკ შტრეეკი: განგელტში ისედაც ყველა ერთმანეთს იცნობს, მაგრამ დიახ, შესაძლებელია თვალი გავადევნოთ და გავიგოთ, ვინ ვის გადასდო ვირუსი.

ZEIT ONLINE: ამას გარდა ამჟამად არსებულ შეზღუდვებს გარკვეული გვერდითი მოვლენებიც აქვთ. ისინი გავლენას ახდენენ ეკონომიკაზე, იმატა უმუშევართა რიცხვმა და შესაძლოა ოჯახურმა ძალადობამ და სუიციდის ფაქტებმა. სერიოზულად ვაცნობიერებთ ამას?

ენდრიკ შტრეეკი: როგორც ვიროლოგს არ შემიძლია ვიმსჯელო ეკონომიკურ და ფსიქოლოგიურ შედეგებზე.

ZEIT ONLINE: მაგრამ გარკვეული მოსაზრებების გამო თქვენ მკაცრი კომენდანტის საათის შემოღების წინააღმდგი იყავით. რატომ?

ენდრიკ შტრეეკი: ერთერთი მიზეზი ისაა, რომ ჩვენ უკვე ისეც ყველაფერს ვაკეთებთ, რაც ჩვენი იმუნური სისტემისთვის ცუდია. ვზივართ სახლში, არ გავდივართ გარეთ მზეზე. სამ ადამიანთან ერთდ პარკში ქსოვილის ნაჭერზე ჯდომაც კი აკრძალულია. აქაც არ ვაკვირდებით ფაქტებს – Sars-CoV-2 წვეთოვანი ინფექციაა და არა ისეთი, რომელიც ჰაერით გადადის. ეს რომ წითელა იყოს და ჩვენ არ გვქონდეს იმუნიტეტი მის წინააღმდეგ, მაშინ მეც ვურჩევდი ადამიანებს, თავი შეეკავებინათ საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მგზავრობისაგან. სხვანაირად მოვიქცეოდი ყვავილის შემთხვევაშიც.

ZEIT ONLINE: როცა ვსაუბრობთ შეზღუდვების შემდგომ ნაბიჯებზე, ცენტრალური თემაა რისკის მატარებელ ჯგუფებისადმი დამოკიდებულება. როგორ წარმოგიდგენიათ ეს?

ენდრიკ შტრეეკი: საქმე პირველ როგში ეხებათ ხანდაზმულებს და დაავადებულ ადამიანებს. იდეალური იქნებოდა, რომ საავადმყოფოებისა და მოხუცთა სახლების თანამშრომლების ყოველკვირეული ტესტირება ჩაგვეტარებინა. ასევე დაგვეყენებინა შესასვლელში სწრაფი ტესტირების დანადგარები ნათესავებისა და მნახველებისათვის. ნეგატიური პასუხის შემთვევაში მათ შესვლის უფლება მიეცემოდათ. თუ სწრაფი ტესტების საშუალებით ამას ვერ შევამოწმებთ, მაშინ სხვა გამოსავალი უნდა ვიპოვოთ. მაგრამ ყველაზე ცუდი ის იქნება, თუ ადამიანებს უბრალოდ სადმე გამოვკეტავთ

ZEIT ONLINE: ბერლინის Club Trompete , ან Après-Ski in Ischgl, ხალხმრავალი ადგილები ხშირად იყვნენ ინფექციის აფეთქების მიზეზი. საჭიროა, რომ ისინი ჯერჯერობით დახურული დარჩნენ?

ენდრიკ შტრეეკი: ჩვენ გვინდა დავდოთ ფაქტები და არა სპეკულაციები. 


ინტერვიუ გერმანულიდან თარგმნა ნინო ლოლაძემ. “ნეტგაზეთი” მადლობა უხდის მას მოხალისეობისათვის.

მასალების გადაბეჭდვის წესი