რუსეთის ფილმსაცავ “გოსფილმოფონდიდან” ამ ეტაპზე საქართველოში 17 ქართული ფილმი დაბრუნდება, მათ შორისაა მიხეილ კალატოზიშვილის პირველი დამოუკიდებელი სარეჟისორო ნამუშევარი “მათი სამეფო”. ფილმი ასევე პირველი ქართველი ქალი რეჟისორის ნუცა ღოღობერიძის სადებიუტო ნამუშევარს წარმოადგენს.
როგორც საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო აცხადებს, აღნიშნული ფილმი დიდი ხნის განმავლობაში დაკარგულად ითვლებოდა. ფილმში უნიკალური ქრონიკალური მასალაა გამოყენებული. ასევე, აღნიშნული ფილმები 1926 წლიდან 1930 წ-მდე პერიოდშია გადაღებული, სიძველის გამო ფილმების საწყისი მასალები “სავალალო მდგომარეობაშია და სწორედ ეს იქცა პრიორიტეტად ფილმების შერჩევისას”.
უწყების ცნობით, გასული საუკუნის 20-იანი წლებში დაახლოებით 200-მდე მხატვრული და ქრონიკალური ფილმია შექმნილი, რუსეთის ფილმსაცავში კი მხოლოდ 54 ფილმი ინახება, რომელთა ნაწილი უკვე ჩამოტანილია. ყველა ფილმი „სახკინმრეწვის“ ბაზაზე შეიქმნა (1938 წლიდან “თბილისის კინოსტუდია”, 1953 წლიდან “ქართული ფილმი”).
როგორც სამინისტრო აცხადებს, ქართული კინომემკვიდრეობის სამშობლოში დაბრუნების პროცესი 2020 წელსაც გაგრძელდება, პრიორიტეტი კვლავ 20-იანი წლების ქართული ფილმები იქნება და აღნიშნული ეტაპის დასრულების შემდეგ ამ პერიოდის ქართული კინომემკვიდრეობა სამშობლოში სრულად დაბრუნდება.
ამ ეტაპზე კი შემდეგი 17 ფილმი ჩამოვა საქართველოში:
- „მათი სამეფო“ (1928) – რეჟისორები მ.კალატოზიშვილი, ნ.ღოღობერიძე;
- „ხანუმა“ (1926);
- „ორი მონადირე“ (1927);
- „ჯანყი გურიაში“ (1928) – რეჟისორი ალექსანდრე წუწუნავა;
- „გოგი რატიანი“ (1927);
- „კრაზანა“ (1928);
- „კომუნარის ჩიბუხი“ – რეჟისორი კოტე მარჯანიშვილი;
- „ბელა“ (1927) – რეჟისორი ვლადიმერ ბარსკი;
- „გიული“ (1927) – რეჟისორი ნიკოლოზ შენგელაია;
- „იბრაჰიმი და გოდერძი“ („პირველი და უკანასკნელი“ – 1927);
- „ღრუბელთა თავშესაფარი“ („ცხოვრებასთან შეხვედრა“ – 1928) – რეჟისორი ზაქარია
ბერიშვილი; - „ნორჩი მფრინავი“ (1928) – რეჟისორი ნიკოლოზ კახიძე;
- „ქალი ბაზრობიდან“ (1928) – რეჟისორი გიორგი მაკაროვი;
- „ახალგაზრდობა იმარჯვებს“ (1928) – რეჟისორი მიხეილ გელოვანი;
- „ჩემი ბებია“ (1928 -ძველი ვერსია) – რეჟისორი კოტე მიქაბერიძი;
- „საბა“ (1929) – რეჟისორი მიხეილ ჭიაურელი;
- „მონანიება“ (1986) – რეჟისორი თენგიზ აბულაძე;
როგორც საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო აცხადებს, „მონანიების“ ჩვენებას 2 წელია ითხოვს კანის კინოფესტივალი სექციაში Cannes Classics, თუმცა საქართველოში არსებული ასლის დაბალი ხარისხის გამო მისი ჩვენება აქამდე ვერ ხერხდებოდა. „გოსფილმოფონდიდან“ აღნიშნული ფილმის დაბრუნება კი კანის კინოფესტივალზე მისი ჩვენების საშუალებას იძლევა.
სამინისტროს ცნობით, „გოსფილმოფონდში“ დაცული ქართული კინოარქივის სრულად საქართველოში დაბრუნების შეთანხმებას ხელი 2014 წელს მოეწერა. ისტორიული მნიშვნელობის დოკუმენტის თანახმად, რუსეთის ფედერაციის სახელმწიფო კინოფონდი – „გოსფილმოფონდი“ საქართველოს ეტაპობრივად გადმოსცემს 1921 წლიდან 1991 წლამდე გადაღებულ და ფონდის არქივში დაცულ ქართულ ფილმებს. ამ დროისთვის საქართველოში უკვე 51 ფილმი დაბრუნდა.
„გოსფილმოფონდი“ მსოფლიოს უდიდესი კინოარქივების ხუთეულში შედის, რომლის ფილმების კოლექციაში 70 000-მდე დასახელების კინოსურათი ინახება. ფილმსაცავში ყოფილი საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში მყოფი რესპუბლიკების, მათ შორის, კინოსტუდია „ქართულ ფილმში“ შექმნილი ფილმების ორიგინალებია დაცული.
