ეროვნული ბანკის ინფორმაციით, ბოლო დღეებში ლარის გაუფასურება რუსეთიდან ტურისტული ნაკადების შემცირების შესახებ გავრცელებულ ინფორმაციას უკავშირდება, რამაც უარყოფითი მოლოდინები წარმოშვა.
სებ-ში განმარტავენ, რომ მცურავი გაცვლითი კურსის რეჟიმზე გავლენას ახდენს სხვადასხვა შიდა და გარე ფაქტორი და ამ ინფორმაციამ უარყოფითი მოლოდინი შექმნა, რაც აისახა სავალუტო ბაზარზე. ეროვნულ ბანკში ასევე მიაჩნიათ, რომ თუ ამ პირობებში ცენტრალური ბანკი საერთაშორისო სავალუტო რეზერვებს დახარჯავს, ეს კურსის ვარდნას მხოლოდ გადაავადებს.
“საგარეო შოკის დროს გაცვლითი კურსი ავტომატურ სტაბილიზატორს წარმოადგენს. ამ პირობებში გაცვლითი კურსის გაუფასურება შოკის მშთანთქმელის როლს ასრულებს. გაუფასურების შედეგად, გარკვეული დაგვიანებით მცირდება იმპორტი ან/და იზრდება ექსპორტი. რაც უფრო სწრაფად მოხდება გაცვლითი კურსის კორექცია, მით უფრო ნაკლები ნეგატიური გავლენა ექნება შოკს ეკონომიკასა და, შედეგად, დასაქმებაზე და შოკის აღმოსაფხვრელად ჯამურად უფრო ნაკლები გაუფასურება იქნება საჭირო. ასეთ დროს ეროვნული ბანკის მიერ უცხოური ვალუტის გაყიდვა მხოლოდ გადაავადებს გაცვლითი კურსის კორექციას, გააღრმავებს შოკს და საბოლოო გაუფასურების მასშტაბიც უფრო დიდი იქნება (ამის მაგალითებია სხვადასხვა წლებში აზერბაიჯანი, ყაზახეთი, რუსეთი, უკრაინა)”,-აცხადებენ ეროვნულ ბანკში.
ეროვნული ბანკის პროგნოზით, რუსეთიდან ტურისტების ნაკადის შემცირებით, მიმდინარე წელს საქართველოს ეკონომიკა დაახლოებით 200-300 მლნ აშშ დოლარს დაკარგავს. მათივე ცნობით, ეს დანაკარგი ლარის კურსზე აისახება.
“ამ ეტაპზე რთულია ზუსტი პროგნოზის გაკეთება, თუმცა პირველადი გათვლებით, რუსეთიდან ტურისტული ნაკადების შემცირებას წლის დარჩენილ პერიოდში საქართველოს ეკონომიკაზე გავლენა დაახლოებით 200-300 მლნ აშშ დოლარამდე იქნება. ეს საგარეო შოკი აისახება საგადამხდელო ბალანსზე და, შესაბამისად, კურსზეც. თუმცა, გასათვალისწინებელია, I კვარტალის მიმდინარე ანგარიშის დღეს გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, მიმდინარე ანგარიში 2018 წლის პირველ კვარტალთან შედარებით დაახლოებით ორჯერ (207 მლნ აშშ დოლარით) გაუმჯობესდა. ეს ნიშნავს, რომ სხვა თანაბარ პირობებში, მათ შორის რუსეთის ფაქტორის გათვალისწინებითაც, წლის განმავლობაში საგარეო ბალანსი პროგნოზირებულზე მცირედით, მაგრამ მაინც გაუმჯობესდება.
საქართველოს საგარეო შოკებით გამოწვეულ კრიზისთან გამკლავების წარმატებული გამოცდილება აქვს. 2014-15 წლებში ნავთობის ფასების ვარდნის შედეგად სავაჭრო პარტნიორი ქვეყნებიდან მოთხოვნისა და გზავნილების შემცირებამ, უკრაინაში საომარმა ვითარებამ, რუსეთისთვის საერთაშორისო ეკონომიკური სანქციების დაწესებამ და აშშ დოლარის გლობალურმა გამყარებამ სავალუტო შემოდინებები დაახლოებით 1.2 მილიარდი აშშ დოლარით შეამცირა.”
ეროვნულ ბანკში მიაჩნიათ, რომ პასუხისმგებლიანი დაკრედიტება და დედოლარაზაციის პოლიტიკა, ამ სავალუტო რისკების გათვალისწინებით, სწორი ნაბიჯი იყო. ამასთან, სებ-ში რეზერვების შევსების მნიშვნელობაზე ამახვილებენ ყურადღებას და მიაჩნიათ, რომ სავალუტო რეზერვების ადეკვატური დონე მაკროეკონომიკური სტაბულორობისთვის მნიშვნელოვანია.
“მოგეხსენებათ, რომ ეროვნული ბანკი ზრუნავს საერთაშორისო რეზერვების ადეკვატურობაზე. ადეკვატური რეზერვები ზრდის ქვეყნის მიმართ ინვესტორების ნდობას, რითაც ხელს უწყობს მაკროეკონომიკურ სტაბილურობას. როდესაც ქვეყნას არასათანადო რაოდენობის რეზერვები აქვს, შოკების დროს იზრდება უცხოურ ვალუტაზე სპეკულაციური მოთხოვნა, ხდება კაპიტალის გადინება და გაცვლითი კურსის გაუფასურება უფრო მაღალია. შესაბამისად, ადეკვატური რეზერვის გარეშე გაცვლით კურსზე ზეწოლა გაცილებით უფრო ძლიერი იქნებოდა.
დღევანდელი სიტუაცია ცხადყოფს, რომ სესხის და შემოსავლის ვალუტა უმჯობესია ერთი და იგივე იყოს, როგორც ეს ეროვნულ ბანკს არაერთხელ განუცხადებია. ასეთ შემთხვევაში მსესხებლები მოწყვლადები არ იქნებიან გაცვლითი კურსის მიმართ. ამავდროულად, კიდევ ერთხელ დადასტურდა, რომ დოლარიზაციის შემცირების პოლიტიკა და პასუხისმგებლიანი დაკრედიტების პრინციპების ამოქმედება სწორი და დროული გადაწყვეტილება იყო”,-წერია ეროვნული ბანკის განცხადებაში.
