აუტისტურის სპექტრის მქონე 16 წლამდე ბავშვებს აუცილებელი თერაპიის ხარჯებს ადგილობრივი ბიუჯეტი მხოლოდ საქართველოს 4 დიდ ქალაქში უფინანსებს: თბილისში, ქუთაისში, ზუგდიდსა და ბათუმში. 16 წლის შემდეგ, მოზარდების თერაპიის დაფინანსება მთლიანად ოჯახებს აწვება მძიმე ტვირთად და ხშირად, მათ არ აქვთ საშუალება, აღნიშნული თერაპია გაუგრძელონ მოზარდებს, რომლებისთვისაც ეს მნიშვნელოვანია.

“ჩემთვის, როგორც 15 წლის აუტისტურის სპექტრის მქონე მოზარდის მშობლისთვის, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ეს პროგრამა 18 წლამდე გაგრძელდეს. მომავალი წლის ნოემბრამდე გვაქვს ვადა, მერე აღარ ვიცი, რა მოხდება,” – ამბობს ქეთევან ნებიერიძე.

ეს არის ერთ-ერთი იმ ბევრ პრობლემას შორის, რომელიც აუტისტური სპექტრის მქონე ბავშვების ოჯახებს აწუხებთ და რომლის მოგვარებისთვისაც იბრძვიან. სწორედ ამ მიზნით, შშმ პირთა უფლებებზე მომუშავე ორგანიზაციების წარმომადგენლები და აუტისტური სპექტრის მქონე ბავშვების მშობლები 2 ნოემბერს საპარლამენტო უმრავლესობის წევრებს შეხვდნენ.

მათ ჯანმრთელობის დაცვისა და სოციალურ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე აკაკი ზოიძეს, ადამიანის უფლებათა კომიტეტის თავმჯდომარეს სოფო კილაძესა და დეპუტატ რატი იონათამიშვილს ის საკითხები გააცნეს, რომლებიც, მათი აზრით, 2019 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტში უნდა იყოს გათვალისწინებული.

აუტისტური სპექტრის მქონე ბავშვების თერაპიას ჯანდაცვის სამინისტრო და შესაბამისად, ცენტრალური ბიუჯეტი, არ აფინანსებს. მარი კორკოტაძე არის წევრი შშმ ბავშვთა ორგანიზაციისა “ოჯახები დისკრიმინაციის წინააღმდეგ”. მისი თქმით, 16 წლამდე აუტისტური სპექტრის მქონე ბავშვების თერაპიის ხარჯებს ადგილობრივი ბიუჯეტი ფარავს და ისიც მხოლოდ ქვეყნის ოთხ ქალაქში: თბილისში, ქუთაისში, ზუგდიდსა და ბათუმში. მარი კორკოტაძე ამბობს, რომ რომელიმე რეგიონიდან აუტისტური სპექტრის ბავშვის თბილისში ჩაწერა და შესაბამისად, თერაპიული მომსახურების მიღება საკმაოდ რთულია, რადგან რეგისტრაციიდან სამი წელი უნდა გავიდეს, რათა ბავშვმა თერაპიით ისარგებლოს.

“16 წლიდან მოზარდებისთვის არანაირი დაფინანსება აღარ არსებობს. ამ მოზარდებს ფაქტობრივად შუა ქუჩაში ვტოვებთ. თბილისის მერიას ამ საკითხზე უკვე მივმართეთ. მათ გვითხრეს, რომ 16 წელს ზემოთ ბავშვებს ვერ დააფინანსებენ. დღეს მერიას აუტისტური სპექტრის ბავშვების დასაფინანსებლად 3.5 მლნ ლარი აქვს გამოყოფილი. აუტიზმის შემთხვევაში, ამ ადამიანებს, ფაქტობრივად, მთელი ცხოვრება სჭირდებათ თერაპიული მომსახურება. ამიტომ მნიშვნელოვანია, ეს სერვისი მათ უწყვეტად მიეწოდებოდეთ ,” – აცხადებს მარი კორკოტაძე.

გარდა 16 წლის მიღწევის შემდეგ თერაპიის დაფინანსების შეწყვეტისა, აუტისტური სპექტრის მქონე ბავშვებისთვის მნიშვნელოვან პრობლემას წარმოადგენს სპეცმასწავლებლის საკითხი. მარი კორკოტაძის თქმით, აუტისტურის სპექტრის მქონე ბავშვებისთვის ინდივიდუალური მასწავლებელი აუცილებელია. არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენელი ამბობს, რომ განათლების სამინისტრომ ასეთი მასწავლებლების დაფინანსება უნდა გაზარდოს, რათა ბავშვებს, რომლებსაც ინდივიდუალური სპეცმასწავლებელი სჭირდებათ, ამით სარგებლობის შესაძლებლობა ჰქონდეთ.

“როდესაც სკოლას სპეცმასწავლებლის გამოყოფის თხოვნით მივმართავთ, სკოლა უარს გვეუბნება. ყოფილა ისეთი შემთხვევებიც, როდესაც საგანმანათლებლო დაწესებულება ამბობს, რომ ერთს კი დავუნიშნავ, მაგრამ ჩემს სკოლაში ასეთი ხუთი ბავშვია და ხუთივე რომ მომთხოვს, რა გავაკეთო?!” – ამბობს მარი კორკოტაძე.

პარლამენტარებთან შეხვედრაზე ასევე ისაუბრეს სტომატოლოგიური მომსახურების დაფინანსების საკითხზეც. სახელმწიფო საერთოდ არ აფინანსებს შშმ პირების სტომატოლოგიურ მომსახურეობას. შეხვედრის მონაწილეები ამბობენ, რომ სპეციალური საჭიროების მქონე პირებს განსაკუთრებით ძვრი უჯდებათ ეს სერვისი, რადგან მათ შემთხვევაში ექიმები ანესთეზიას იყენებენ, რაც 400-600 ლარი ღირს და მძიმე ტვიურთად აწვება ოჯახებს. ხშირად, მშობლები ელოდებიან, როდის დაუზიანდება რამდენიმე კბილი ბავშვს, რომ ანესთეზიის გამოყენების შემთხვევაში, ყველა პრობლემა ერთდროულად მოაგვარონ. ამ საკითხზე აკაკი ზოიძემ განაცხადა, რომ არ არსებობს ქვეყანა, სადაც სტომატოლოგიური სერვისი სახელმწიფოს მიერ ფინანსდება და ეს კერძო სადაზღვევო კომპანიების საქმეა.

ჯანმრთელობის დაცვისა და სოციალურ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარის თქმით, 2019 წელს, შესაძლოა, ე.წ მე-2 ჯგუფის ანუ მკვეთრად შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებს პენსია, მინიმუმ, 150 ლარამდე მოემატოთ. როგორც ზოიძე განმარტავს, შესაბამისი თხოვნით კომიტეტმა სამინისტროს უკვე მიმართა და მათგან საბოლოო პასუხს ჯანდაცვის კომიტეტი ნოემბერში მიიღებს.

ნეტგაზეთთან საუბრისას დეპუტატი რატი იონათამიშვილი ამბობს, რომ 2019 წელს სპეციალური საჭიროების მქონე პირებისთვის განკუთვნილ პროგრამებზე დაფინანსება გაიზრდება. ამ ეტაპზე პარლამენტი ბიუჯეტის პროექტს განიხილავს, შესაბამისად, იონათამიშვილს უჭირს დაასახელოს, კონკრეტული პროგრამის დაფინანსება რამდენით გაიზრდება.

“ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, რომ ბიუჯეტი, მისი პარამეტრები, მაქსიმალურად იყოს მორგებული შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირების საჭიროებებსა და ინტერესებს. დღეს გავიარეთ თითოეული ის საკითხი, რომელსაც ისინი პრიორიტეტულად მიიჩნევენ. ამ პრობლემების ძირითადი ნაწილი ჩვენ უკვე გადაგზავნილი გვაქვს სამინისტროებში შესასრულებლად და ველოდებით მათგან პასუხებს,” – ამბობს რატი იონათამიშვილი.

პარლამენტის წევრების თქმით, ბიუჯეტის დამტკიცებამდე, მსგავსი შეხვედრა კიდევ გაიმართება. ამ შემთხვევაში საკანონმდებლო ორგანოს წარმომადგენლები შშმ პირების საჭიროებებზე მომუშავე ორგანიზაციებს მიაწვდიან ინფორმაციას, 2019 წელს რომელი პროგრამებს დააფინანსებს სახელმწიფო.

2019 წელს საქართველოს ბიუჯეტი, 2018 წელთან შედარებით, დაახლოებით, 270 მილიონი ლარით იზრდება და 12 729 700 000 ლარს შეადგენს. სოციალური დაცვის მიმართულება 252 მილიონი ლარით იზრდება და სავარაუდოდ, 2 934 972 000 ლარი იქნება. აქედან თითქმის ორი მილიარდი ლარი ხანდაზმულთა სოციალურ დაცვაზე დაიხარჯება. შესაძლოა, განხილვის პერიოდში ბიუჯეტის პროექტში ცვლილებები კიდევ შევიდეს.