„ჩვენ აქ არ გველოდებიან,“ – ეს შთაბეჭდილება გაუჩნდა ჟურნალისტ ეკატერინე კოტრიკაძეს, რომელიც რამდენიმე დღეა უკვე საქართველოშია. ეკატერინე კოტრიკაძე „დოჟდის“ ჟურნალისტია, იმ სატელევიზიო არხის, რომელიც ომის დაწყების შემდეგ დახურეს პუტინის რუსეთში, ხოლო კრიტიკული არხის ერთ-ერთი ჟურნალისტი საქართველოში არ შემოუშვეს.

ეკატერინე კოტრიკაძეს ვესაუბრეთ რუსეთის იმ აუდიტორიაზე, რომელიც „დოჟდს“ უყურებდა და, ბუნებრივია, კრიტიკული დამოკიდებულება ჰქონდა პუტინის რეჟიმის მიმართ. სად არის ახლა ეს ხალხი და რა ძალა აქვთ მათ?

• პირველ რიგში გვითხარით, რა გაირკვა „დოჟდის“ ჟურნალისტის ფიშმანის შესახებ: რატომ არ შემოუშვეს ის საქართველოში, სად არის ახლა და არის თუ არა უსაფრთხოდ? 

არაფერი არ გაირკვა. ეს ის შემთხვევაა, როცა სახელმწიფომ ჩათვალა, რომ არაფერი არ უნდა დაასაბუთოს. ფიშმანი არის უსაფრთხოდ. ის არც რუსეთშია და არც საქართველოში, გავიდა ქვეყნიდან. არ მაქვს უფლება ვთქვა, სად არის.

• თქვენ როგორ დაბინავდით? 

ჩვენ დროებით ვართ აქ, ნათესავებთან, თბილისში არის ბაბუაჩემის სახლი. ეს სიტუაცია ჩემთვის ყველაზე ნაკლებად მტკივნეულია: თბილისი ჩემი სახლია, საქართველო ჩემი ქვეყანაა, განსხვავებით ჩემი კოლეგებისგან, ვინც აქ არავის იცნობს. მოგეხსენებათ, რთულია ბინის შოვნაც. ცოტა ცუდად ხვდებიან, როგორც რუსებს და ეს არ მომწონს. ჩემი მეგობარი მიყვებოდა, რომ ისე მელაპარაკა მაღაზიაში კონსულტანტი, მეგონა მცემდაო. მაღაზიაში, თუ ტაქსიში ნეგატიურად ელაპარაკებიან რუსებს.

მესმის, რომ არ იციან, ისინი „დოჟდის“ ჟურნალისტები არიან და არ ფიქრობენ ისე, როგორც პუტინი, მაგრამ რომც არ ეწინააღმდეგებოდეს ადამიანი პუტინს, შენ როცა ქართველი ხარ და მიდიხარ ევროპისკენ, ამ მიდგომით და აგრესიით უარესს აკეთებ. საქართველო ყოველთვის იყო მეგობრული, მრავალეთნიკური და ახლა მიჭირს ამ რეალობის აღქმა. არ მესმის, რატომ ხდება ასე. ჩვენ ყოველთვის უფრო ჭკვიანი ხალხი ვიყავით. რუსეთში შეჩვეული ვიყავი, რომ შესაძლოა არ მოგესალმონ მაღაზიაში, არ გაგიღიმონ…

მესმის, რომ რუსეთი ახლა აწარმოებს საშინელ, კატასტროფულ ომს, მაგრამ ვფიქრობ, რომ ჩვენ სხვანაირად უნდა მოვიქცეთ. სახელმწიფო უნდა ახდენდეს რეაგირებას, როცა პატარა ქვეყანაში შემოდიან დიდი რაოდენობით უცხოელები, მაგრამ საქართველოს მთავრობა იმდენად დაშინებულია, რომ არ გააღიზიანონ რუსეთი, პუტინი, „დოჟდის“ ჟურნალისტიც კი არ შემოუშვეს.

• მოახერხებთ იმას, რომ საქართველოდან აღადგინოთ „დოჟდის“ მაუწყებლობა? 

ეს ბუნებრივი იდეაა, მაგრამ არანაირი მოლაპარაკება არ გვქონია. ჩვენ აქ არ გველოდებიან.

იმდენად ამაზრზენია ჩემთვის, რომ თურმე ვიღაც ჩინოვნიკს ეშინია, რომ მე თუ აქ მუშაობა დავიწყე, საფრთხე შეიქმნება. მოკლედ, არ უნდათ, რომ „დოჟდი“ შეიქმნას საქართველოში.

• ვის არ უნდა კონკრეტულად, რომელ ჩინოვნიკს გულისხმობთ? 

მაპატიეთ, მაგრამ ვერ გეტყვით კონკრეტულად. მივიღეთ რამდენიმე შეტყობინება, თუმცა ეს დადასტურებული ინფორმაცია არ არის… ჩვენი აზრით, პრობლემატური იქნება აქ „დოჟდის“ არსებობა. შესაძლოა, ეს ძალიან სუსტი და გაუმართლებელი პოზიციაა, მაგრამ ბევრი პრობლემა გადავიტანეთ, დიდი დრამა და აღარ გვაქვს ამის სურვილი. უახლოეს პერიოდში ყველას შეგატყობინებთ, როცა გადაწყვეტილება გვექნება მიღებული. ჯერ კონკრეტული არაფერია, მაგრამ გვინდა შევიკრიბოთ ისევ სადმე, თუნდაც მარსზე, სადაც არ იქნება ასეთი აგრესიული, არამეგობრული ატმოსფერო. მგონია, რომ ჩვენ ისევ შევქმნით ახალ მედია პროექტს.

• გასული წლის აპრილში, როცა „ფორმულას“ მიეცით ინტერვიუ, აღნიშნეთ, რომ „რუსეთში აუდიტორია იცვლება“ და ხაზი გაუსვათ თქვენს იუთუბარხზე მაყურებლის რაოდენობის მნიშვნელოვან ზრდას. თქვენი დაკვირვებით, რა შეიცვალა რუსეთში და რა ვერ შეიცვალა? 

შეიცვალა, პირველ რიგში ადამიანების რაოდენობა, ვინც ჩვენ გვიყურებდა და ეს არის ერთ-ერთი ინდიკატორი, რამდენი აანალიზებს და ფიქრდება ადამიანი იმაზე, რაც ხდება ქვეყანაში. ბოლო დღეებში დღეში 25 მილიონი ნახვა გვქონდა იუთუბზე, ეს ომის დღეებში, იქამდე საშუალოდ 19 მილიონი იყო დღეში. ეს აჩვენებდა იმას, რომ ჩვენ აუდიტორიას ძალიან ვჭირდებოდით.

ძირითადად დიდ ქალაქებში იზრდებოდა აუდიტორია, თუმცა მხოლოდ მოსკოვსა და პეტერბურგში არა: ეკატერინბურგი, ნოვოსიბირსკი, ბევრ დიდ ქალაქში აქტიური ადამიანი ცხოვრობს და იზრდებოდა აუდიტორია. ყველაზე აქტიური იყო 25-დან 40 წლამდე ადამიანები, ძირითადად ახალგაზრდები, მეორე ჯგუფი იყო საშუალო ასაკის და მესამე ჯგუფი 16- 25 წლის ადამიანები.

იუთუბი, მოგეხსნებათ, არ არის სოციოლოგიური კვლევა, თუმცა გაძლევს იმის გააზრების საშუალებასაც, რაზე ფიქრობენ ადამიანები. ყოველი ეთერის შემდეგ გვწერდნენ კომენტარებს, გვეხმაურებოდნენ.

• რა აინტერესებდა რუსეთში აუდიტორიას ყველაზე მეტად, რა საკითხებზე იყო მგრძნობელობა? 

ნავალნი, რა თქმა უნდა, ასევე ეკონომიკური მდგომარეობა ქვეყანაში. ბელორუსიასთან ურთიერთობა აინტერესებდათ ძალიან და ყველაფერი, რაც ლუკაშენკოს ეხებოდა, საერთაშორისო ურთიერთობები. კოვიდის თემა, მაგალითად, ბოლო დროს უკვე საერთოდ აღარ აინტერესებდათ.

• სად არის ახლა თქვენი აუდიტორია, რატომ ვერ ხერხდება პროტესტის ორგანიზება? 

იმიტომ, რომ არ ჰყავთ ლიდერი. ნავალნი ციხეშია, დანარჩენი ლიდერები გასულები არიან ქვეყნიდან. მესამე პრობლემა არის ის, რომ პატარა აქციაზე ვინც გადის, იმასაც კი აკავებენ, რომ ყველამ იგრძნოს, რას ნიშნავს რამე გააპროტესტო რუსეთში.

როცა ნავალნი ჩასვეს ციხეში, აქციები იყო, ორი კვირა გავიდა და შემდეგ მიაკითხეს სახლებში იმ ადამიანებს, რომლებიც აქციაზე არ დაუკავებიათ. მათ რაღაც გაფრთხილების სახით ჩააბარეს და რაც მთავარია, აგრძნობინეს, რომ აი, ჩვენ ყველაფერი ვიცით: ვინ ხარ, სად დადიხარ, კამერებზე აღბეჭდილი ხარ.

ამას წინათ, ერთ ძლიერი სოციოლოგს ვესაუბრე და იმან მითხრა, რომ ეს შიშიც დაძლევადია, რომ არსებობდეს ოპოზიციის სტრატეგია, მათ შორის, ქუჩაში გამოსვლის. ნავალნის კოლეგები ახლა სხვა ქვეყნებიდან უხმობენ ადამიანებს რუსეთში ქუჩებში გამოსვლისკენ, მაგრამ რა ძალა აქვს ამას?

• თქვენი აზრით, რა შეიძლება აღმოჩნდეს კრიტიკული ზღვარი, როცა უკვე ამ ადამიანებს ვეღარაფერი შეაჩერებს? 

მგონია, რომ რუსეთში კრიტიკული განწყობა პირდაპირ არის კავშირში დაღუპულების რაოდენობასთან. ახლა უკრაინაში იღუპებიან რუსი ჯარისკაცები. რაც უფრო მეტი დაიღუპება, სამწუხაროდ, მით უფრო ბევრი ადამიანი მიხვდება რუსეთში, რომ ამ ყველაფერს აზრი არ ჰქონდა, რომ ეს ერთი ადამიანის უაზრო გადაწყვეტილებაა.

უკრაინელები არ აინტერესებთ რუსებს. როცა უყურებენ კადრებს დაღუპული უკრაინელების, მათ შორის, ბავშვები შესახებ, ამბობენ, რომ ეს არის ყალბი ინფორმაცია.

ეს პროპაგანდა წლების განმავლობაში მუშაობდა – 2014 წლის შემდეგ უკრაინა სახელმწიფო ტელევიზიების ტოპთემაა. ბევრს მართლა სჯერა, რომ უკრაინა რუსეთის ნაწილია და ის უნდა დავაბრუნოთ. ბევრისთვის პუტინის ეს აზრი არის გასაგები და ახლო. როგორ გინდა დაიჯერო, რომ შენი ქვეყანა უბრალოდ კლავს ადამიანებს. ძალიან რთულია ამის აღქმა.

• რუსეთიდან ემიგრირებული მწერალი, ვიქტორ შენდეროვიჩი ამბობდა რამდენიმე დღის წინ, იმპერიალიზმის დაშლა დაიწყოო. ეთანხმებით? 

არ ვიცი, ვეთანხმები თუ არა. მე მგონია, რომ ჯერ ამის თქმა ალბათ ძალიან ნაადრევია.