ახალი ამბები

თინა ხიდაშელი: სასამართლოს წინაშე წარსდგება ყველა დამნაშავე მოსამართლე

8 ოქტომბერი, 2012 • 1323
თინა ხიდაშელი: სასამართლოს წინაშე წარსდგება ყველა დამნაშავე მოსამართლე

 რამდენ ხანს გააგრძელებს სასამართლოს ის შემადგენლობა საქმიანობას, რა შემადგენლობითაც ახლა მუშაობენ? ვგულისხმობ თუნდაც სისხლის სამართლის მოსამართლეებს, რომლებიც 10 წლის ვადით არიან დანიშნული, მაგრამ საზოგადოების ნდობა მათ მიმართ ნაკლებია.

 

სასამართლოსადმი ნდობა ძალიან დაბალია და არა მგონია, დიდი განსხვავება იყოს ადმინისტრაციული, საქალაქო და სისხლის სამართლის მოსამართლეებს შორის. თუ ისინი შევცვალეთ და ამ გზით წავედით, მაშინ ძველ ხელისუფლებას უნდა დავემსგავსოთ. ნამდვილად არ ვაპირებთ, რომ ვინმეს ძალით განცხადება დავაწერინოთ. ეს არ არის ის ცვლილება, რომელსაც ჩვენ საზოგადოებას ვპირდებოდით. თუკი ჩვენ იმავე მეთოდებით ვიმოქმედებთ, მაშინ რით განვსხვავდებით მათგან? ჩვენ ვპირდებოდით მოსახლეობას და დღესაც იმავეს გავიმეორებ, რომ ყველა ადამიანი, რომელსაც სისხლის სამართლის დანაშაული აქვს ჩადენილი, პასუხს აგებს კანონის წინაშე. სავარაუდოდ, ამ ჩამონათვალში იქნებიან მოსამართლეები.

 

მე კონკრეტულად შემიძლია დავინახო, როგორც იურისტმა, რა ბრალდება შეიძლება წაუყენოს გამოძიებამ გირგვლიანის საქმის მოსამართლე ჩემიას, ან მოსამართლე კოპალიანს, რომელიც იყო ბუტა რობაქიძის საქმის მოსამართლე. თუმცა, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, არც ერთი მოსამართლის მიმართ არ იქნება გამოყენებული ზეწოლის, იძულების და სხვა მექანიზმები. გამოძიება იქნება ყველა იმ საქმეზე, რომელზეც საზოგადოებას აქვს განსაკუთრებული ინტერესი და, შესაბამისად, სასამართლოს წინაშე წარსდგება ყველა, ვისაც დანაშაული აქვს ჩადენილი.

 

რომ დავაზუსტოთ, შეისწავლით კონკრეტული მოსამართლეების საქმეებს და არ იგეგმება მოსამართლეთა სისტემური გამოცვლა?

 

 ზუსტად იმას ვამბობ, რომ კონკრეტული მოსამართლეების საქმეებს კი არ გამოვიძიებთ, არამედ გამოიძიებენ იმ საქმეებს, რომელიც ამ წლებში იყო ერთგვარი ფუნდამენტური წყალგამყოფი ამ ხელისუფლების ბოროტების მანქანის მოქმედებაში. საქმეებს გამოიძიებენ და ამ პროცესში ვისი ბრალეულობაც დადასტურდება, რა თქმა უნდა, ყველა წარსდგება სასამართლოს წინაშე. კიდევ ერთხელ ხაზგასმით ვამბობ: კონკრეტული ადამიანების საქმეების გამოძიება არ მოხდება. გამოვიძიებთ საქმეებს და შეიძლება იქ გამოვლინდნენ კონკრეტული დამნაშავეები. ჩვენ არავის პიროვნულ დევნას არ ვაპირებთ _ ეს ძალიან მნიშვნელოვანია.

 

თუ დადასტურდა, რომ მოსამართლეებისა და პროკურორების მოქმედების შედეგად ზიანი მიადგათ კონკრეტულ პირებს და დღის წესრიგში დადგა მათთვის კომპენსაციის მიცემის საკითხი, მოხდება თუ არა კომპენსაციის რეგრესის წესით ანაზღაურება, ანუ ამ კომპენსაციის გადახდა ხომ არ მოუწევთ იმ პროკურორებსა და მოსამართლეებს, ვის გამოც ზიანი მიადგათ მოქალაქეებს?

 

 ეს განსაზღვრულია კანონით. ამიტომ, იმის მიხედვით, სად ვისი ბრალეულობა იქნება და ვის გამო მიადგა ზიანი ამა თუ იმ ადამიანს, შესაბამისად დაეკისრებათ პასუხისმგებლობა, მათ შორის ფინანსური. სავარაუდო და სამარჩიელო არაფერია, ეს ყველაფერი კანონით მკაცრადაა რეგლამენტირებული. შესაბამისად, კანონით დადგინდება პირების პასუხისმგებლობა, მათ შორის ფინანსურიც.  

 

 პროკურორებთან მიმართებაში როგორი იქნება თქვენი პოლიტიკა, სისტემურად გამოიცვლებიან ისინი, თუ მოსამართლეების მსგავსად, აქაც კონკრეტული საქმეების მიხედვით დაიწყება გამოძიება? 

 

 როგორც გითხარით, არც ერთი ადამიანის დევნას ჩვენ არ ვაპირებთ. ეს არის აბსოლუტურად გამორიცხული. ადამიანთა დევნა ჩვენი ხელისუფლების პირობებში არ მოხდება. ჩვენ გამოვიძიებთ ყველა სისხლის სამართლის დანაშაულს, რაც იყო ჩადენილი ამ წლებში რეჟიმის მიერ და სადაც გამოვლინდებიან დამნაშავე პირები, შესაბამისად, დადგება მათი პასუხისმგებლობის საკითხი _ ეს ეხება პროკურორსაც, მოსამართლესაც და ყველას.  

 

 

თუ იქნება შესწავლილი წლების განმავლობაში გაფორმებული საპროცესო შეთანხმებები? ადვოკატთა ნაწილი ამტკიცებს, რომ საპროცესო შეთანხმებები ბრალდებულებთან ფორმდებოდა პროკურორების ზეწოლის შედეგად. 

 

 არ არსებობს ვირტუალური საქმე. ყველა საქმეზე უნდა არსებობდეს მტკიცებულება. მით უმეტეს, თუ ამაზე ადვოკატები ლაპარაკობენ, მათ ექნებათ შესაბამისი მტკიცებულებები. ჩვენ ვცხოვრობდით რეჟიმის პირობებში, სადაც ზოგი ამ რეჟიმს ებრძოდა და ზოგი ემორჩილებოდა: რვა წლის განმავლობაში ყველას პირადად მივმართავდი, რომ მიუხედავად სასამართლოსადმი ნდობის დაკარგვისა, დაეცვათ თავიანთი უფლებები თუნდაც იმ შემთხვევაში, როცა სასამართლოს იმედი არ გვქონდა. ეს იმისთვის უნდა გაეკეთებინათ, რომ თუნდაც ახალ ხელისუფლებას მისცემოდა მათი საქმეების ხელახლა გადახედვის შანსი.   

 

ყველა შემთხვევა, როცა ადამიანები იბრძოდნენ საკუთარი უფლებების დასაცავად, ადვილია გამოსაძიებლად, რადგან დაგროვილია მტკიცებულებები, რომლებიც არ გაითვალისწინა სასამართლომ. მაგრამ იქ, სადაც ადამიანები შეეკვრნენ სისტემას, რთული იქნება გამოძიება. თუმცა, კიდევ ერთხელ ვამბობ, საკუთრების გადანაწილების საქმეებიდან დაწყებული და ბოლო დღემდე, არჩევნების გაყალბების მცდელობით დამთავრებული, ყველა საქმე, სადაც იარსებებს მტკიცებულება და დაზარალებული მხარე, რომელიც მზადაა სარჩელის შესატანად, ასეთი საქმეები იქნება გამოძიებული.  

 

ეს არ ნიშნავს, რომ ყველა საქმეზე გამოვა გადაწყვეტილება. ეს იქნება დამოკიდებული იმაზე, რამდენად მოახერხეს დაზარალებულმა მხარეებმა რეჟიმთან დაპირისპირება და მტკიცებულების შეგროვება. ვიღაცას შეიძლება 9 წლის წინ ღამე ნოტარიუსთან გადააფორმებინეს საკუთარი ქონება და ამის შესახებ ჩვენც ვიცით, მაგრამ შესაძლოა, ეს ადამიანი დაემორჩილა ამ იძულებას და არავითარი მტკიცებულება არ გააჩნია…

 

 სადავო საქმეები, რომლებიც განვლილი რვა წლის მანძილზე დაგროვდა, შესაძლოა იყოს ძალიან ბევრი. აქვს სახელმწიფოს მათი გადახედვისა და ხელახლა შესწავლის რესურსი?

 

 რა თქმა უნდა, აქვს. შეიძლება, პროკურატურასთან შეიქმნას სპეციალური დეპარტამენტი, რომელსაც ერთადერთი ფუნქცია ექნება _ ამ საქმეების მოკვლევა და დასკვნების დაწერა. ეს არ არის არავითარი პრობლემა, თან ამ საქმეების დიდი ნაწილი ერთგვაროვანია, განსაკუთრებით ჩამორთმეულ საკუთრებებთან დაკავშირებით. თუმცა არის კომპლექსური საქმეები, მათ შორის, აფრასიძეების, ვაზაგაშვილის, გირგვლიანის საქმეები. 

 

ძალიან ბევრი იურისტი იყო ამ პროცესის მონაწილე _ მოსამართლეები, პროკურორები, გამომძიებლები, ადვოკატების დიდი ნაწილი. ეს ხომ არ ნიშნავს იმას, რომ თქვენი ხელისუფლება იძულებული იქნება, ვიღაცების საქმიანობას თვალი დაუხუჭოს და დატოვოს სისტემაში?

 

არავითარ შემთხვევაში. სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ, ჩემი პირადი ღირსების საქმეა, რომ ყველა ისეთ საქმეზე, სადაც ჭეშმარიტების დადგენა შესაძლებელია, იქნეს გამოძიებული და ყველა კანონდამრღვევმა პასუხი აგოს. მე პირადად არაფერზე არ ვაპირებ თვალის დახუჭვას. დარწმუნებული ვარ, ეს პროცესი საჯარო იქნება და საზოგადოება ჩვენ არაფერზე თვალის დახუჭვას არ გვაპატიებს. ეს სჭირდება ქართულ სახელმწიფოს, ჩვენი ქვეყნის მომავალს იმისთვის, რომ ყველა ხელისუფლებამ იცოდეს – ჩვენც და ჩვენ შემდეგ რომ მოვლენ, იმათაც, რომ ადამიანების წინააღმდეგ მიმართული დანაშაულისთვის პასუხს აგებენ. 

 

თუ იქნება სისტემური ცვლილება თუნდაც პროკურატურასა და სასამართლოში, რაც ამ სისტემას ძირეულად შეცვლის და რა იქნება ეს?

 

სისტემური ცვლილება, რა თქმა უნდა, იქნება. ერთ-ერთი პირველი, რაც ჩვენ უნდა გავაკეთოთ, ფუნდამენტური რეფორმა უნდა გავატაროთ როგორც შსს-ში, ისე პროკურატურაში. ჩვენ ხელისუფლებას წლების განმავლობაში ამის გამო ვაკრიტიკებდით და ყველაფერზე, რის გამოც ვაკრიტიკებდით, პასუხი უნდა გავცეთ. სხვანაირად გამოვა, რომ პოზა გვეჭირა ვიღაცის წინააღმდეგ. 

 

რას გულისხმობს ეს სისტემური ცვლილებები?

 

მაგალითად, ჩვენს შსს-ს ვაკრიტიკებდით სისტემურად იმის გამო, რომ ერთ უწყებაში გაერთიანდა შინაგან საქმეთა და უშიშროების სამინისტროები. მე ვამბობდი, რომ ეს იყო „ენ-კა-ვე-დე“ და ახლაც ამ აზრზე ვარ. „ენ-კა-ვე-დე“ არ უნდა იყოს საქართველოში, შესაბამისად, იქ ფუნდამენტური რეფორმაა გასატარებელია – ეს ორი სტრუქტურა ერთმანეთისგან გასაყოფია. ასევე, ჩვენ ვამბობდით წლების მანძილზე, რომ ერთიანი, დამოუკიდებელი საგამოძიებო უწყება უნდა შეიქმნას, დაახლოებით FBI-ის ტიპის, რომელიც იქნება დამოუკდებელი პროკურატურისგან და პოლიციისგან. თუ ამის გამო ვაკრიტიკებდით ხელისუფლებას, ეს ჩვენ უნდა გავაკეთოთ. 
კოალიციაში რამდენიმე კონცეფცია არის იუსტიციის საბჭოსთან დაკავშირებით, თუმცა ამ ეტაპზე თავს შევიკავებ კონკრეტული მოსაზრებების გამხელისგან.

 

მასალების გადაბეჭდვის წესი