დღეს თქვენ ესწრებოდით კონფერენციას, სადაც საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენდირექტორის მრჩეველმა ბასა ჯანიკაშვილმა ეკა მიშველაძეს უთხრა, რომ მას შემდეგ, რაც ის და პოლიტიკოსი ალექსი პეტრიაშვილი დაქორწინდნენ, ინტერესთა კონფლიქტი აქვს ტოკ-შოუს წამყვანის პოზიციაზე. მანამ, სანამ საბოლოოდ გაირკვევა, თუ რა ბედი ელის მიშველაძის გადაცემას, გვინდა გკითხოთ, არის თუ არა ეს ინტერესთა კონფლიქტი, რომელიც ხელს შეუშლის გადაცემის წამყვანს იყოს ობიექტური?
ის ფორმა, რითაც ბასამ [ჯანიკაშვილი] ეკა მიშველაძეს ეს ამბავი შეატყობინა, რომ გითხრათ მოსაწონია-მეთქი, არ ვიქნები მართალი.
რას გულისხმობთ?
მიმართვას – “გილოცავთ” და ასე შემდეგ… ეს ალბათ ოფიციალურად უნდა შეეტყობინებინათ. მე როგორც ვიცი, დირექტორს ეკასთან [მიშველაძე] არაოფიციალურად საუბარი ჰქონდა. ეკამ კონფერენციაზე ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ოფიციალურად ჩემთვის არაფერი უთქვამთო. არაოფიციალურად ამაზე საუბარი იყო.
ჩემი აზრით, კომუნიკაციის ნაკლებობის შედეგიც არის ის, რაც დღეს ხდება. მაუწყებლის მენეჯმენტს შეიძლება ვუსაყვედუროთ, რადგან ფართო საზოგადოებას სამომავლო გეგმები არ აცნობა, მაგრამ მე როგორც ვიცი, მენეჯმენტი დიდი ხანია მუშაობს და საზოგადოებისთვის ახალი გეგმების წარდგენას აპირებდა, თუმცა სანამ ეს მოხდა, ინფორმაცია გავრცელდა და ასეთი აჟიოტაჟი გამოიწვია.
ნებისმიერ ტელევიზიას აქვს სურვილი და უფლება, რომ ახალ სატელევიზიო სეზონში ახალი ფორმატის გადაცემა მოამზადოს. მე როგორც ვიცი, საზოგადოებრივ მაუწყებელზე ტოკ-შოუები არ იხურება, ამას ვინ დაუშვებს? ტოკ-შოუები ყოველდღე იქნება, საუბარია სამი ტიპის გადაცემაზე, ორი გადაცემის წამყვანები, როგორც ვიცი, უკვე მონიშნული და შეთანხმებულია, მესამე ტოკ-შოუსთვის წამყვანი ჯერ არ არის შერჩეული.
რაც შეეხება ეკას [მიშველაძე], ამასთან დაკავშირებით მე დეტალები არ ვიცი. ამას წინათ გენერალურ დირექტორს როდესაც ვკითხე, მითხრა, ეკა ვეღარ წაიყვანს ტოკ-შოუს იმიტომ, რომ ცოლად გაყვა ერთ-ერთი პარტიის ლიდერსო [ალექსი პეტრიაშვილი], ეს რიგითი პოლიტიკოსი არ არის.
ჩემი, როგორც ეთიკის საკითხებსა და სტანდარტებზე მომუშავე ადამიანის (ეს არის ჩემი ინტერესის განსკაუთრებული სფერო), პირადი აზრით, იმისათვის, რომ საზოგადოებრივმა მაუწყებლმა მიკერძოებულობის ან არაობიექტურობის შთაბეჭდილება მაქსიმალურად აიცილოს თავიდან, მისი პოლიტიკური ტოკ-შოუს წამყვანი აქტიური პოლიტიკური პარტიის ლიდერის მეუღლე არ უნდა იყოს. მე ამახ მხოლოდ საზოგადოებრივ მაუწყებელთან დაკავშირებით ვამბობ, ამას ხაზი მინდა გავუსვა.
რატომ?
უშუალოდ ეკა მიშველაძის შემთხვევაზე რომ ვილაპარაკოთ, შეიძლება მან გადაცემაში არ მოიწვიოს და ალბათ არც მოიწვევს თავის მეუღლეს, ბუკა პეტრიაშვილს, მაგრამ შეუძლებელია პოლიტიკურ ტოკ-შოუში არ მიიწვიოს ერთ-ერთი ოპოზიციური პარტიის ლიდერი ან სხვა წარმომადგენელი, ვგულისხმობ თავისუფალ დემოკრატებს. წინასწარ ეს მარჩიელობას გავს, მაგრამ ასეთ შემთხვევაში ალბათ ძალიან ძნელი იქნება ობიექტურობის და მიუკერძოებლობის შენარჩუნება. გარდა ამისა, შეიძლება მაყურებელში გაჩნდეს შთაბეჭდილება, რომ ის არ არის მიუკერძოებელი.
შეიძლება გარკვეული შეკითხვა არ დასვას, იმიტომ კი არა, რომ არაობიექტურია, არამედ რაღაცები გამოგრჩეს და მაყურებელმა იფიქროს, რომ აი, რადგან მისი ქმრის პარტიის წარმომადგენელი ჰყავდა ეთერში, ამიტომ არ დაუსვა ეს შეკითხვა… არის შემთხვევები, როცა რომელიმე კითხვას ვერ ასწრებ, გამოგრჩება, ან სხვა კითხვის დასმა უფრო გინდა. ამან შეიძლება მაუწყებლის დადანაშაულება გამოიწვიოს არაობიექტურობაში.
მე ვსაუბრობ იდელაურ ვითარებაზე. დღეს რომ იდელაური ვითარება არსად არის, ეს ყველამ კარგად ვიცით, არც საზოგადოებრივ მაუწყებელზეა ვითარება იდეალური მიუკერძოებლობის თვალსაზრისით, მაგრამ თუ ჩვენ ამისკენ ვისწრაფით და გვსურს, რომ ვცადოთ მაყურებლის მაქსიმალური ნდობის მოპოვება, ამას იმ შემთხვევაში შეძლებ, თუ ინფორმაციის გავრცელებას მაქსიმალურად მიუკერძოებლად შეეცდები. ეს ადვილი საქმე არ არის. 100-პროცენტიანი მიუკერძოებლობა არსად არსებობს, მაგრამ ყველაფერი შედარებითია. იმისათვის, რომ ნდობაში ეჭვი არ გაჩნდეს და აუდიტორია მაუწყებელს ენდოს, მე ვფიქრობ, ასეთი ლიდერი, წამყვანი პოლიტიკოსების მეუღლეები პოლიტიკური ტოკ-შოუების წამყვანები არ უნდა იყვნენ, შესაძლოა მე ვცდები, მაგრამ ჩემი მოსაზრება ასეთია.
ახლა არ ვიცი, მაგრამ წამყვან დასავლურ საზოგადოებრივ მაუწყებლებში ეს იყო სტანდარტი.
ეს მხოლოდ საზოგადოებრივ მაუწყებლებს ეხება, ხომ?
რა თქმა უნდა, კერძო მაუწყებლებზე არ ვლაპარაკობ. კერძო მაუწყებლები არაერთ ქვეყანაში ხშირად იდეოლოგიურად არიან დაყოფილები, კონკრეტული იდეოლოგიის გამხმოვანლებლებიც არიან და ასე შემდეგ. მე ვსაუბრობ მხოლოდ და მხოლოდ საზოგადოებრივ მაუწყებელზე.
ეკა მიშველაძის მეუღლე რიგითი ჩინოვნიკი რომ ყოფილიყო, ამაზე ლაპარაკი არც იქნებოდა. ქმრები და ცოლები სამსახურებში მუშაობენ ხოლმე, მაგრამ როცა ოპოზიციური პარტიის გენერალური მდივნის მეუღლეზეა ლაპარაკი, რომელიც საკმაოდ აქტიური პოლიტიკოსია და მე მგონი, იმ პარტიის ლიდერზე უფრო ხშირად ჩანს ტელევიზიაში, მის მეუღლეს პოლიტიკური ტოკ-შოუ საზოგადოებრივ მაუწყებელზე არ უნდა მიჰყავდეს. ცხადია, ნებისმიერი სხვა გადაცემა შეუძლია წაიყვანოს, იმუშაოს ტელევიზიაში.
თან, მით უმეტს, არჩევნების წელი მოდის და საზოგადოებრივ მაუწყებელს გამადიდებელი შუშით დააკვირდებიან არა მხოლოდ საზოგადოების, არამედ პოლიტიკური სპექტრის წარმომადგენლებიც. მე ასე ვფიქრობ. შესაძლოა, ვცდები და ჩემი მოსაზრება არასწორია. მე ამოვდივარ იმ პრინციპიდან, რომ საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა უნდა სცადოს იყოს მაქსიმალურად ობიექტური და მიუკერძოებელი და როდესაც ოჯახის წევრი გყავს, რომლის ინტერესიც პოლიტიკაში ძალიან დიდია, მე მგონი, პოლიტიკური ტოკ-შოუ არ უნდა წაიყვანო.
რაზეც თქვენ საუბრობთ, იმ რისკის პრევენცია ხომ არ იქნებოდა, რომ ამ კონკრეტულ გადაცემას ჰყოლოდა ერთზე მეტი წამყვანი და უშუალოდ თავისუფალ დემოკრატებთან დაკავშირებული გადაცემები ეკა მიშველაძეს არ წაეყვანა. ეს არ იქნებოდა გამოსავალი?
რასაკვირველია, ასეც შეიძლებოდა ყოფილიყო, შეიძლება წაეყვანა ეკა მიშველაძეს ისევ ეს გადაცემა, გვენახა რამდენიმე გამოშვება და თუ დავინახავდით, რომ არაობიექტურია, მოგვეხსნა, მაგრამ ეს ხომ ჩემი გადასაწყვეტი არ არის? მე ხომ მენეჯმენტში არ ვარ…
ცხადია, მე აქ მხოლოდ თქვენს აზრს გეკითხებით.
ყველაფერია შესაძლებელი…. შეიძლება, წამყვანი პოლიტიკური ფიგურის მეუღლე არაჩვეულებრივად ობიექტური იყოს და ვერაფერი შეატყო, შეიძლება ბევრი ვარიანტი ყოფილიყო, მაგრამ მენეჯმენტმა გადაწყვიტა ასე.
ეს ჩემი პრინციპია. მე ეკა მიშველაძესთან არავითარი პრეტენზია არ მაქვს. პირიქით, ვამბობდი, რომ ეს ადამიანი სვამს კითხვებს, კრიტიკულ კითხვებს პოლიტიკოსებთან და არ არის სტერილური წამყვანი. მე ზოგადად ეკას მომხრე ვიყავი, მაგრამ ჩემი პრინციპი ეს არის, შეიძლება არასწორი პრინციპიცაა. მე მიმაჩნია, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი, იგივე BBC რასაც აკეთებს, რომ ცდილობს იყოს მაქსიმალურად მიუკერძოებელი, მინდა, რომ ასე იყოს აქაც და ამას ხელი არაფერმა შეუშალოს. ასე რომ, არ იყო და არ არის, ეს ცხადზე-ცხადია, მაგრამ მე ვსაუბრობ იდეალურ ვითარებაზე. თუმცა ბევრი ვარიანტი შეიძლებოდა მოსინჯულიყო.
ეს ვარიანტები მოხსნიდა იმ შეკითხვებს, რაზეც თქვენ საუბრობთ?
არ ვიცი, მოხსნიდა თუ არა. ამ ქვეყანაში ხომ ობიექტურობა და მიუკერძოებლობა ასე ესმით, რომ თუ ჩემთვის სასიამოვნო რაღაცას ამბობს, ის ობიექტურია, ხოლო თუ ჩემთვის არასასიამოვნოს აცხადებს, არაობიექტური. საქართველოში უმრავლესობას ასე ესმის. თუ არ ესიამოვნება ის ინფორმაცია, რასაც ისმენს, ის არაობიექტური და ტყუილია, ხოლო თუ სიამოვნებს – კარგია. ამიტომ ამასაც ვერ ავცდებოდით და ამას მოყვებოდა დაუსრულებელი კამათი, საყვედურები და ასე შემდეგ, ჰიპოთეტურად ვსაუბრობ ახლა. არ არის გამორიცხული, რომ მენეჯმენტმა ამ გადაწყვეტილებით თავიდან აიცილა მომავალი გაუგებრობები, ეს ჩემი ვარაუდია.
მე რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორი ვიყო, წამყვანად ლიდერი პოლიტიკური პარტიის გენერალური მდივნის მეუღლეს არ დავტოვებდი, განა იმიტომ, რომ ეკა არ მომწონს. ჩემი პრინციპი ასეთია. ძალიან გული მწყდება, რომ ეკა არ იქნება, მაგრამ ასე მოხდა.
მე როგორც ვიცი, თქვენ თავის დროზე ჩართული იყავით საზოგადოებრივი მაუწყებლის თვითრეგულირების მექანიზმების შემუშავების პროცესში, რომლითაც ის დღემდე ხელმძღვანელობს. ის ყველაფერი, რასაც ბატონი ბასა ჯანიკაშვილი ამბობდა, რამდენად შეესაბამება მაუწყებლის ქცევის კოდექსს? ის, რომ ოჯახის წევრის პოლიტიკური საქმიანობა წამყვანის ინტერესთა კონფლიქტს იწვევს, ასეთი ცალსახაა ქცევის კოდექსით?
სამწუხაროდ, კოდექსში ზუსტი ფორმულირება არ მახსოვს.
შემიძლია წაგიკითხოთ: ინტერესთა კონფლიქტის თავიდან ასაცილებლად თანამშრომლებმა არ უნდა გააშუქონ ოჯახის წევრების და ახლო ნათესავების საქმიანობა.
ეკა მიშველაძემ რომ სტუდიაში მიიყვანოს მისი ქმარი, ეს არ უნდა მოხდეს, ეს არის აშკარა ინტერესთა კონფლიქტი, არ მეთანხმებით?
მაგრამ შეიძლება არ დაეპატიჟა მეუღლე…
დიახ, მაგრამ თან ამავე დროს ეს იქნებოდა ბუკა პეტრიაშვილის დისკრიმინაცია. მე თუ მკითხავთ, პეტრიაშილი იმ პარტიაში ერთ-ერთი საუკეთესოა და პირიქით, ხშირად უნდა ალაპარაკო ტელევიზიით და რატომ უნდა შეუზღუდო? ზურა აბაშიძესა და ვიკა დოლიძეზე უკეთესი ნამდვილად არის.
როგორც ორატორი?
როგორც ორატორიც და ისედაც, ბუკა პეტრიაშვილი ამ პარტიის ერთ-ერთი ლიდერია და რატომ უნდა შეუზღუდო? ან რატომ უნდა გააჩინო ეჭვი იმაზე, რომ რადგან მეუღლეა წამყვანი, იქ რაღაცები შეთანხმებულად ხდება… ასევე საზოგადოებრივი მაუწყებლის რეპუტაცია შეილახოს, სად აქვს რეპუტაცია, მაგრამ მაინც, ჩვენ ხომ იდეალურ ვითარებაზე ვლაპარაკობთ, რომ ეს ყველაფერი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე იყოს. რამდენად გამოვა, არ ვიცი.
როგორია უშუალოდ თქვენი როლი საზოგადოებრივი მაუწყებელის ქცევის კოდექსის შექმნის პროცესში?
მე საზოგადოებრივ მაუწყებელში მონიტორინგის სამსახურს ვხელმძღვანელობდი. ამ ქცევის კოდექსის შედგენას პრინციპში მე ვხელმძღვანელობდი. ცხადია, მე ველოსიპედი არ გამომიგონებია. გავეცანი უამრავი დასავლური საზოგადოებრივი მაუწყებლის ქცევის კოდექსს, ჩეხეთიდან დაწყებეული კანადით დამთავრებული. BBC-ზე აღარ ვლაპარაკობ. საქმე ისაა, რომ ეს ქცევის კოდექსი სულ ცოტა 10 წლის წინ შემუშავდა, შესაბამისად, მას უნდა შეცვლა, რადგან ვითარება იცვლება, ცხოვრება წინ მიდის და ბევრი რამ მოძველებულია. თუმცა მას შემდეგ, რაც მე საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან გამომიშვეს, ქცევის კოდექსს ყურადღებას არავინ აქცევს და როდესაც დასჭირდებათ, მაშინ ააფრიალებენ ხოლმე, მაგრამ დღესაც რომ მითხრან, ქცევის კოდექსი შეიმუშავეო, ოჯახის წევრის კონფლიქტზე ამ პუნქტს ისევ აუცილებლად დავტოვებ.