ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC) ბოლო დღეებში თბილისსა და რეგიონებში ქართული ოცნების მხარდამჭერების მიერ პროპორციული საარჩევნო სისტემის მოთხოვნით მიმდინარე აქციების საწინააღმდეგოდ ორგანიზებულ კონტრდემონსტრაციებს და მასთან დაკავშირებულ ძალადობრივ ინციდენტებზე განცხადებას ავრცელებს.
ორგანიზაცია შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოუწოდებს, მიიღოს ეფექტიანი ზომები ძალადობის პრევენციისა და მშვიდობიანი შეკრების მონაწილეების შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების უზრუნველსაყოფად, აგრეთვე მათი უსაფრთხოების დაცვის მიზნით.
EMC-ს განცხადებით, ამ პროცესებში პერიოდულად შეინიშნებოდა კონტრაქციის მოანზილეთა მხრიდან აგრესიული და ძალადობრივი ქცევა, რაშიც ზოგიერთ შემთხვევაში, საჯარო სამსახურში დასაქმებული პირები მონაწილეობდნენ.
ორგანიზაციაში აცხადებენ, რომ 2 და 3 დეკემბერს ზუგფიფში, თბილისსა და მცხეთაში მომხდარი ინციდენტების დროს აქციის რამდენიმე მონაწილე დაშავდა, შეკრებების სათანადო მართვისთვის და უსაფრთხოების დაცვისთვის პოლიციის მიერ გამოყენებული სტრატეგიები და მიდგომები არ იყო ეფექტიანი:
“კერძოდ, სამართალდამცავები უშვებდნენ კონტრემონსტრანტებს შორის უშუალო ფიზიკური შეხების შესაძლებლობას, რაც ზრდიდა ძალადობის და დაპირისპირებების ესკალაციის რისკებს. ამავდროულად, პოლიცია აგრესიულად განწყობილი კონტრდემონსტრანტების მიმართ, რომლებიც ძალადობრივი მოქმედებებისა და განზრახვების გამო, შეკრების თავისუფლებით სფეროდან გავიდნენ, არ იყენებდა ქმედით აღმკვეთ ზომებს” – აცხადებენ ორგანიზაციაში.
EMC-ის შეფასებით, კიდევ უფრო პრობლემური ამ ვითარებაში სამართალდამცავი უწყებების ხელმძღვანელობის და მმართველი პოლიტიკური გუნდის წარმომადგენლების საჯარო რიტორიკაა.
ორგანიზაცია ხაზს უსვამს შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ 3 დეკემბერს გაკეთებულ კომენტარს, სადაც ვახტანგ გომელაური ყურადღებას ამახვილებდა იმაზე, რომ დემონსტრანტები თავად უწევდნენ პროვოცირებას მმართველი პოლიტიკური გუნდის მხარდამჭერებს:
“მინისტრი აგრეთვე გამოეხმაურა ნოემბრის თვეში პარლამენტთან მიმდინარე აქციისას პოლიციის მიერ წყლის ჭავლის გამოყენების ფაქტს და სრულიად ცინიკური და ადამიანის უფლებების საწინააღმდეგო განცხადება გააკეთა. მინისტრის მსგავსი რიტორიკა ცალსახად არ ემსახურება შექმინლი კონფლიქტური ვითარების დეესკალაციას და პოლიციის პოლიტიზირების მაღალ რისკებს აჩენს” – ვკითხულობთ განცხადებაში.
ორგანიზაციაში მიიჩნევენ, რომ რადიკალურად პოლარიზებულ პოლიტიკურ და სოციალურ გარემოში, კრიტიკულად მნიშვნელოვანია, რომ სამართალდამცავი უწყებები არ მოქმედებდნენ პოლიტიკური მიზანშეწონილობით და პოლიციის ქცევა არ ტოვებდეს პოლიტიზირების განცდას.
EMC-ის განცხადებით, პროცესის გამწვავების პრევენციისთვის, აუცილებელია ინცინდენტების ადგილზე მობილიზებული საპოლიციო ძალების დროული და ქმედითი რეაგირება და კონკრეტული ძალადობრივი ქცევები, რაც აღწევს სისხლის სამართლის დანაშაულის ინტენსივობას, არ უნდა იქნეს დატოვებული პასუხის გარეშე და სამართალდამცავმა უწყებებმა უნდა უზრუნველყონ თითოეული ასეთი ფაქტის დროული და ქმედითი გამოძიება:
“ასეთ შემთხვევებზე პოლიციის არაეფექტურმა რეაგირებამ შეიძლება გააჩინოს დაუსჯელობის სინდრომი კონკრეტულ ჯგუფებში და ძალადობის შეწყნარების განცდა გააჩინოს საზოგადოებაში. მთლიანობაში, პოლიტიკური მიზნებით პოლიციის გამოყენების ტენდენცია, რაც მათ შორის მწვავედ გამოჩნდა, 20 ივნისის, 18 და 26 ნოემბრის შეკრებების დაშლისა და გაწმენდის ღონისძიებებში, პოლიციის მიმართ საზოგადოების ნდობას ასუსტებს და ამ დრომდე სამინისტროს სისტემაში მიმდინარე რეფორმების სოციალურ მნიშვნელობას აკნინებს” – აცხადებენ ორგანიზაციაში.
EMC-ის განცხადებით, ბოლო დღეების პროტესტი და თანმდევი მოვლენები კიდევ ერთხელ წარმოაჩენს იმას, რომ ხელისუფლებას არ აქვს სოციალური და პოლიტიკური კრიზისების პოლიტიკური ფორმატით მოგვარების სტრატეგია და სამოქალაქო პროტესტზე რეაგირების მშვიდობიანი მეთოდი.
ორგანიზაციაში ამბობენ, რომ სამოქალაქო საზოგადოებისა და ოპოზიციის აქციების საპასუხოდ, მმართველი პარტიის მხარდამჭერთა ორგანიზებული ძალადორბივი კონტრაქციები და მათ შეწყნარებაზე ორიენტირებული საჯარო განცხადებები მმართველი პოლიტიკური გუნდის მხრიდან, ამ ორგანიზებული ჯგუფების პოლიტიკური ინსტრუმენტალიზების ნიშნებზე მიუთითებს:
“პოლიტიკური პოლარიზების სოციალურ გარემოში გავრცელება და სხვადასხვა ჯგუფების ჩართვა ამ პროცესში სამოქალაქო მშვიდობას და სტაბილურობას არღვევს, აგრეთვე საფრთხეს უქმნის ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების პროცესს. პოლიტიკურ ცხოვრებაში ძალადობის ნორმალიზება და ამ პროცესში სამოქალაქო ჯგუფების ჩართვა პოლიტიკური ბრძოლის ყველაზე მიუღებელი ფორმაა და ის არსებითად მოდის წინააღმდეგობაში დემოკრატიული პოლიტიკის პრინციპებთან” – ამბობენ EMC-ში.
არსებული ვითარების გათვალისწინებით EMC მოუწოდებს
ქვეყნის მასშტაბით უზრუნველყოს სამოქალაქო პროტესტების მშვიდობიან და უსაფრთხო ფორმატში წარმართვა და დროულად და ეფექტიანად აღკვეთოს კონტრაქციების დროს გამოვლენილი ძალადობრივი ინციდენტები;
კონტაქციების მართვის დროს გამოიყენოს პრევენციაზე ორიენტირებული სათანადო სტრატეგიები და ტაქტიკები, რაც პირველ რიგში კონტრაქციების მონაწილეების ფიზიკურ დაშორიშორებაზე და ფიზიკურ უსაფრთხოებაზე იქნება ორიენტირებული;
გამოვლენილი ძალადობის ფაქტებზე უზრუნველყოს ეფექტიანი გამოძიება კონკრეტული პირების მიმართ. სხვა შემთხვევაში, გამოვლენილი ძალადობის დაშვება დაუსჯელობის გარემოს შექმნის და მის ნორმალიზებას მოახდენს;
გამოძებნოს პოლიტიკური რესურსი ქვეყანაში შექმნილი პროცესის ნორმალიზების და საკითხების პოლიტიკური დიალოგის რეჟიმში განხილვისთვის;
გაიაზროს დემოკრატიული განვითარებისთვის მშვიდობისა და სოციალური თანხმობის მნიშვნელობა და უარი თქვას პოლარიზების გაღრმავებაზე ორიენტირებული რიტორიკისგან.