დამოუკიდებელი საგამოძებო მექანიზმის რამდენად ქმედით მოდელს ქმნის მთავრობა? სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის შესახებ იუსტიციის სამინისტროს კანონპროექტში EMC-ის წარმომადგენელი გურამ იმნაძე არაეფექტური მექანიზმის შექმნის საფრთხეს ხედავს.
კანონპროექტით, ინსპექტორის სამსახური გამოიძიებს წამებისა და არასათანადო მოპყრობის იმ დანაშაულს, რომელსაც სამართალდამცავი უწყებების წარმომადგენლები ჩაიდენენ. უკვე რამდენიმე წელია, არასამთავრობო დამოუკიდებელი საგამოძიებო მექანიზმის შექმნას ითხოვს. საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების განახლებული დღის წესრიგი ასევე ეხება ამ მექანიზმის ჩამოყალიბებას.
გურამ იმნაძე ნეტგაზეთთან საუბრისას ყურადღებას ამახვილებს კანონპროექტის იმ სამ პრინციპზე, რასთან დაკავშირებითაც იუსტიციის სამინისტროსგან განსხვავებული შეხედულება აქვთ.
წარმოდგენილი პროექტით, სახელმწიფო ინსპექტორს სამართალდამცავთა მიერ ჩადენილ დანაშაულებზე მხოლოდ გამოძების ფუნქცია ექნება. იგი საპროკურორო ზედამხედველობას ვერ განახორციელებს.
გურამ იმნაძე განმარტავს, რომ დღეს პროკურორი ძალიან ხშირად და აქტიურად ერევა გამოძიების პროცესში. ამიტომ, თუ ახლად შექმნილ ორგანოს მხოლოდ საგამოძიებო ფუნქცია ექნება და საპროკურორო ზედამხეველობა დარჩება ისე, როგორც არის, გამოდის, რომ გამოძიება კვლავ დამოკიდებულია პროკურორზე.
გურამ იმნაძეს რამდენიმე არგუმენტი მოჰყავს, თუ რატომ იქნება პროკურორის ფუნქციების გარეშე დამოუკიდებელი საგამოძიებო მექანიზმი არაეფექტური.
იუსტიციის სამინისტროს მიერ წარმოდგენილი კანონპროექტით, სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახური პერსონალურ მონაცემთა დაცვის ინსპექტორის აპარატის უფლებამონაცვლედ ჩაითვლება, ის გააკონტროლებს პერსონალურ მონაცემთა დამუშავების კანონიერებას, აგრეთვე, ფარულ საგამოძიებო მოქმედებებთან დაკავშირებულ საქმიანობას.
გურამ იმნაძის თქმით, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურს უკვე აქვს დიდი ფუნქცია – გამოასწოროს და დახვეწოს პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სტანდარტები. იგი ამბობს, რომ როდესაც ამ სამსახურს დამატებით საგამოძიებო ფუნქციას ანუჭებენ, ეს ეჭვქვეშ არ უნდა აყენებდეს პერსონალურ მონაცემთა დაცვაზე კონტროლის ფუნქციას.
“ერთი ხელით ინსპექტორი ამოწმებს ინფორმაციის მოპოვების კანონიერებას და მეორე ხელით ინსპექტორს ენიჭება საგამოძებო ფუნქცია, რაც გულისხმობს, რომ ინსპექტორს აქვს ინტერესი, მაქსიმალურად ბევრი ინფორმაცია მოიპოვოს და დაამუშაოს. მინიმუმ უხერხულობა არის ამ ორ ფუნქციას შორის – ერთი მხრივ, ინფორმაციის დამუშავების კანონიერებას და მეორე მხრივ, გამოძიების წარმოებას შორის, ჩვენ, სამწუხაროდ, ვერ მოვისმინეთ რაიმე არსებითი დასაბუთება, მაინცდამაინც, ინსპექტორზე რატომ არის არჩევნი,”- განაცხადა გურამ იმნაძემ.
ინსპექტორის სამსახური წამებისა და არასათანადო მოპყრობის იმ დანაშაულს ჩაიდენს, რომელსაც სამართალდამცავი უწყებების წარმომადგენლები ჩაიდენენ. გურამ იმნაძე ამბობს, რომ სახელმწიფო ინსპექტორმა უნდა გამოიძიოს ყველა ასეთი დანაშაული ყოველგვარი დამატებითი კრიტერიუმების შემოტანის გარეშე.
“წამებისა და არასათანადო მოპყრობის ფაქტებს, შეიძლება, იშვიათ შემთხვევებში აქვს ადგილი, მაგრამ ის იმდენად მწვავედ აღარ დგას, საბედნიეროდ, როგორც წლების წინ იყო. დღეს სერიოზულ გამოწვევას წარმოადგენს სამსახურებრივი უფლებამოსილების გადამეტების შემთხვევები, პოლიციის მხრიდან მტკიცებულებების ფალსიფიკაცია, როგორიც არის, მაგალითად, ნარკოტიკების ჩადება, ჩვენების იძულება და მსგავსი ტიპის დანაშაულები… ვფიქრობთ, დღეს არსებული გამოწვევებისთვის რომ ადეკვატური იყოს ეს სამსახური, დანაშაულთა წრეც უნდა გაფართოვდეს, რომელზეც ეს სამსახური იქნება უფლებამოსილი, რომ გამოიძიოს,”- განაცხადა გურამ იმნაძემ
მისივე თქმით, დამატებითი კრიტერიუმები, ხელოვნური ბარიერები რომ არ გაჩნდეს და საქმე პირდაპირ მიეკუთვნებოდეს ამ სამსახურის კომპეტენციას, თუ აღმოჩნდება, რომ პოლიციელის მიერ არის რაღაც დანაშაული ჩადენილი.