საქალაქთაშორისო სამარშრუტო ტაქსების მუშაობაში სხვადახვა დარღვევა აღმოაჩინა CRRC საქართველოს და ფონდ “პარტნიორობა საგზაო უსაფრთხოებისთვის” მიერ მომზადებულ ერთობლივმა კვლევამ. მათ სოციალური ექსპერიმენტიც ჩაატარეს, რამაც აჩვენა, რომ მონიტორინგის დაწყება მძღოლების ქცევას აუმჯობესებს.
კვლევის პრეზენტაცია დღეს, 30 მარტს, თბილისში გაიმართა და მას არასამთავრობო ორგანიზაციების გარდა, დაესწრნენ ეკონომიკის სამინისტროს წარმომადგენლებიც. მკვლევარების დაკვირვების საგანი ქალაქებს შორის მგზავრთა გადამყვანი საშუალებები, ძირითად შემთხვევაში, სამარშუტო ტაქსები იყო.
2016 წელს, ოფიციალური ინფორმაციით, მოხდა 6,939 ავტოსაგზაო შემთხვევა, რის შედეგადაც 602 ადამიანი დაიღუპა და 9,951 დაშავდა. ერთ სულ მოსახლეზე გადათვლით, კვლევის მიხედვით, ეს მაჩვენებელი ევროკავშირის 2015 წლის საშუალო მონაცემს სამჯერ აღემატება.
CRRC-მ კვლევის მიზნებისთის, 2016 წლის აგვისტოში, გარდა ავტოსადგურების ადმინისტრაციასთან და გადამზიდავებთან სიღრმისეული ინტერვიუების, ასევე მგზავრებთან ფოკუსჯგუფების ჩატარებისა, ე.წ. სოციალური ექსპერიმენტი განახორციელა.
“მიკროავტობუსებს უდავოდ შეაქვთ წვლილი საქართველოს გზებზე ავტოსაგზაო შემთხვევების მაღალ მაჩვენებელში,”- ვკითხულობთ კვლევაში, რომლის ფარგლებშიც, სწორედ ამ საქალაქთაშორისო სამარშუტო ტაქსებზე სოციალური ექსპერტიმენტი ჩაატარეს.
ჯამში, 2016 წლის 20 სექტემბრიდან 20 ოქტომბრამდე პერიოდში, CRRC-საქართველოს ინტერვიუერები სამარშრუტო ტაქსების 360 მგზავრობას დააკვირდნენ.
ექსპერიმენტის ფარგლებში სამარშრუტო ტაქსებზე დაკვირვება სამ ეტაპად მიმდინარეობდა.
[checklist]
[/checklist]
ამ კვლევის თანახმად, მძღოლების 96%, რომლებსაც ანონიმურად აკვირდებოდნენ, სახიფათო მართვის რომელიმე ფორმას მიმართავდნენ:
იმ შემთხვევაში, როდესაც მძღოლებმა იცოდნენ, რომ მათ აკვირდებოდნენ, სახიფათო ქცევა ჯამში 58%-ით შემცირდა.
CRRC-ის კვლევა
როგორც კვლევის ერთ-ერთი ავტორი, გიორგი ბაბუნაშვილი გვეუბნება, მონიტორინგის დროს მძღოლების ქცევის ასეთი გამოსწორება შესაძლოა, პირდაპირ კავშირში იყოს გზებზე გადარჩენილ სიცოცხლეებთან.
“მძღოლები, რომლებმაც იცოდნენ, რომ მონიტორი აკვირდებოდათ, ისინი უფრო ნაკლებად საუბრობდნენ მობილურ ტელეფონზე, ნაკლებად იყენებდნენ ტექსტურ შეტყობინებებს, ნაკლებად ახდნებდნენ აგრესორულ მანევრირებას და ნაკლებად გადაკვეთდნენ ღერძულა ხაზს. ეს პარამეტრები, რომლებიც პირდაპირ არის კავშირში უსაფრთხოებასთან, ჩვენმა მონიტორინგმა შეამცირა. შეგვიძლია პირდაპირ ვთქვათ, რომ ეს მონიტორინგი პირდაპირ შეიძლება იყოს კავშირში გადარჩენილ სიცოცხლეებთან,”- ამბობს გიორგი ბაბუნაშვილი ნეტგაზეთთან საუბრისას.
როგორც კვლევაში არის ნათქვამი, საგზაო ტრანსპორტით ქვეყნის შიდა გადაყვანები პრაქტიკულად დაურეგულირებელია და მგზავრთა უსაფრთხო გადაყვანაზე ზრუნვა მხოლოდ კონკრეტული კოპმანიების და ინდივიდუალური მეწარმეების პირად სურვილზე არის დამოკიდებული.
კვლევის თანახმად, ეს მოხდა იმიტომ, რომ საქართველოში ბოლო ათწლეულში გატარებული ცვლილებებით საქალაქთაშორისო ტრანსპორტის სფეროს დერეგულირება მოხდა და ძირითადი ყურადღება იყო საერთაშორისო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული პირობების დაცვაზე, რომელიც, უმთავრესად ქვეყნის გარეთ მგზავრთა გადაყვანას არეგულირებს.
კვლევის თანახმად, ხშირ შემთხვევაში მგზავრები გაუმართავი მიკროავტობუსით გადაჰყავდათ:
[checklist]
[/checklist]
ორგანიზაციის რეკომენდაციის თანახმად, უნდა ჩამოყალიბდეს სატრანსპორტო საშუალების ტექნიკური მდგომარეობის რეგლამენტირების და მონიტორინგის ეფექტური მექანიზმი.
კვლევის თანახმად, მიკროავტობუსებში გვხვდებიან ფეხზე დამდგარი მგზავრები, რომლებიც, სრულიად დაუცველები არიან ავტოსაგზაო შემთხვევის დროს:
[checklist]
[/checklist]
კვლევის ავტორების რეკომენდაციაა, რომ გამკაცრდეს მონიტორინგი და აღსრულება განსაზღვრულ რაოდენობაზე მეტი მგზავრის გადაყვანაზე.
კიდევ ერთი პრობლემური საკითხი, როემლსაც კვლევა შეეხო, ეხება გადაღლილ მძღოლებს და სიჩქარის გადაჭარბებას:
[checklist]
[/checklist]
შეხვედრაზე ეკონომიკის სამინისტროს წარმომადგენელმა, გოგიტა გვენეტაძემ განაცხადა, რომ რეგულირების საკითხი მათთვის “მნიშვნელოვანი გამოწვევაა” და მუშაობენ კანონპრპექტზე. როგორც გვენეტაძემ განაცხადა, ამ სფეროში რეგულირების დაწყება იგეგმება.