“სასამართლოს გადაწყვეტილებების პატივისცემა უნდა ვისწავლოთ, საკუთარი სასამართლოსიც და სტრასბურგის სასამართლოსიც, რომლის იურისდიქცია საქართველოზეც ვრცელდება. ამიტომ, ვეთანხმები – არ ვეთანხმები, მომწონს-არ მომწონს, ამ შემთხვევაში გამოსაყენებელი ტერმინები აღარაა,”- ასე აფასებს პარლამენტის თავმჯდომარე დავით უსუფაშვილი სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებას ვანო მერაბიშვილის საქმეზე.
დავით უსუფაშვილის განცხადებით, ნებისმიერი დამნაშავის ოცნებაა, რომ მის საქმეში გამომძიებელმა, პროკურორმა და მოსამართლემ შეცდომები დაუშვან:
“ნებისმიერი დამნაშავის ოცნებაა ისეთი პროკურორი, გამომძიებელი, მოსამართლე ჰყავდეს, რომლებიც ისეთ შეცდომებს დაუშვებენ, რომ დამნაშავეს ამაზე აპელირების საშუალება მიეცემა. კანონში წერია, რომ საპროცესო უფლებები უნდა იყოს დაცული და დამნაშავეების ოცნებაა, სწორედ ამით მოახდინონ რეაბილიტირება.
საჯარო პოლიტიკურ ცხოვრებაში გარეული დამნაშავეების მეორე ოცნებაა, ისეთი ოპონენტები ჰყავდეთ ხელისუფლებაში, რომლებიც თავიანთი განცხადებებით ისეთ ფონს შექმნიან, რომ მერე ვიღაცამ დაასკვნას – აი, პოლიტიკური ნიშნით არის დევნილი, კანონი კი არ დევნის მას. არ არის გამორიცხული, რომ ვანო მერაბიშვილსაც ჰქონდა ასეთი ოცნებები და მისი ოცნებების ნაწილი შესაძლოა, ახდა,”- აღნიშნავს უსუფაშვილი.
დღეს, 14 ივნისს, სტრასბურგში ადამიანის უფლებების ევროპულმა სასამართლომ ვანო მერაბიშვილის საქმეზე გადაწყვეტილება გამოაქვეყნა.
სასამართლომ დაადგინა, რომ ვანო მერაბიშვილის მიმართ ადგილი ჰქონდა ადამიანის უფლებების ევროპული კონვენციის შემდეგი მუხლების დარღვევას:
ამას გარდა:
სასამართლოს გადაწყვეტილებით, მთავრობამ მომჩივან მერაბიშვილს უნდა გადაუხადოს შემდეგი ოდენობის თანხა: მორალური ზიანის ანაზღაურებისთვის 4 ათასი ევრო, რასაც ემატება ყველა შესაბამისი გადასახადი; 8 ათასი ევრო ყველა ხარჯის დასაფარად.
სასამართლომ არ დააკმაყოფილა შემდეგი მუხლები:
“მე მინდა ვანო მერაბიშვილის ყველა გულშემატკივარს მივულოცო ეს გადაწყვეტილება. ეს გადაწყვეტილება არის ძალიან დიდი გამარჯვება. ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს ისტორიაში სულ არის 6 საქმე, როდესაც დადგინდა კონვენციის მე-18 მუხლის დარღვევა, ეს არის მეშვიდე საქმე, ეს არის უიშვიათესი შემთხვევა, როდესაც ამგვარი დარღვევა დგინდება ასი ათასობით საქმიდან. მე ასევე მინდა განვაცხადო, რომ ვანო მერაბიშვილი არის მესამე პოლიტიკოსი იულია ტიმოშენკოსა და ბატონი ლუცენკოს შემდეგ, რომელზეც მე-18 მუხლის დარღვევა დადგინდა. ევროპის სასამართლომ ერთხმად დაადგინა, რომ ვანო მერაბიშვილს დაუსაბუთებლად შეეფარდა პატიმრობა, ვანო მერაბიშვილის აპელაცია პატიმრობის შესახებ ასევე დაუსაბუთებელი განჩინებით გამოვიდა, ასევე, ვანო მერაბიშვილს დაუსაბუთებლად გაუგრძელდა წინასწარი პატიმრობა და, რაც ყველაზე მთავარია, ვანო მერაბიშვილის პატიმრობა, მისი სისხლის სამართლებრივი დევნა, მისი პატიმრობის გაგრძელება არ ემსახურებოდა კონვენციით გათვალისწინებულ მიზნებს. სასამართლომ გაითვალისწინა პოლიტიკური კონტექსტი და მიუთითა პირდაპირ გადაწყვეტილებაში, გაითვალისწინა ის ფაქტი, რომ ვანო მერაბიშვილის გაყვანა ციხიდან მასზე ზეწოლის განხორციელების მიზნით არ იქნა გამოძიებული და ამ პოლიტიკური კონტექსტიდან გამომდინარე დაადგინა, რომ ადგილი ჰქონდა უხეშ დარღვევას თავისუფლების უფლების. პრაქტიკულად, პოლიტიკური კონტექსტის გათვალისწინებით, სასამართლოს გადაწყვეტილებიდან იკითხება, რომ ვანო მერაბიშვილი არის პოლიტიკური პატიმარი,” – ასე აფასებს ევროპის ადამიანის უფლებების სასამართლოს დღევანდელ გადაწყვეტილებას ვანო მერაბიშვილის ადვოკატი ოთარ კახიძე.
ვანო მერაბიშვილი, რომელსაც 2012 წელს, ხელისუფლების შეცვლამდე პრემიერ-მინისტრის თანამდებობა ეკავა, მანამდე კი შინაგან საქმეთა მინისტრი იყო, 2013 წლის 21 მაისს დააკავეს. მას ბრალი სამი მუხლით წაუყენეს – ამომრჩევლების მოსყიდვა, სხვისი ქონების მითვისება და თანამდებობრივი უფლებამოსილების ბროროტად გამოყენება. მერაბიშვილს აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობა 2013 წლის 22 მაისს შეუფარდა ქუთაისის საქალაქო სასამართლომ. 25 მაისს კი ქუთაისის სააპელაციო სასამართლომ არ დააკმაყოფილა მერაბიშვილის საჩივარი აღკვეთის ღონისძიების ფორმის შეცვლაზე და ძალაში დატოვა.
ვანო მერაბიშვილის მოგვიანებით კიდევ რამდენიმე მუხლით წარუდგინეს ბრალი.
2014 წლის თებერვალში ქუთაისის სასამართლომ იგი დამნაშავედ ცნო სხვისი ქონების უკანონოდ მითვისებასა და ამომრჩევლის მოსყიდვის საქმეში და 5 წლით პატიმრობა მიუსაჯა.
გარდა ამისა, 2014 წლის თებერვალში თბილისის სასამართლომ 2011 წლის 26 მაისს საქმეზე მას პატიმრობა მიუსაჯა 4 წლით და 6 თვის ვადით.
ვანო მერაბიშვილის წინააღმდეგ რამდენიმე სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული, რომლებზეც უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებები ჯერ არ მიუღია.