საზოგადოება

განქორწინებები, განშორებები და გამოუკვლევი მიზეზები

16 აგვისტო, 2010 • 3761
განქორწინებები, განშორებები და  გამოუკვლევი მიზეზები

ოფიციალური მონაცემებით, საქართველოში განქორწინებების რიცხვი ბოლო ათი წლის განმავლობაში დაახლოებით ორჯერ გაიზარდა.

წინა, 2009 წლის 31 დეკემბრის სტატისტიკური მონაცემით,  საქართველოში 4030 განქორწინების ფაქტი დაფიქსირდა. 2000 წელს ეს რიცხვი 1854–ს შეადგენდა.

2000 წლის მოსახლეობის რაოდენობის გათვალისწინებით, ყოველ 1000 კაცზე საქართველოში 0.4 განქორწინება ფიქსირდებოდა. 2009 წელს კი –  1000 კაცზე–0.9.

სპეციალისტები ამბობენ, რომ ეს მხოლოდ ოფიაციალური სტატისტიკაა და განქორწინებების რეალური რიცხვი  ბევრად დიდია.

დემოგრაფიისა და სოციოლოგიის ინსტიტუტის სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარე პროფესორი გიორგი წულაძე განმარტავს, რომ ერთმანეთისგან განირჩევა ორი ტერმინი – ,,განქორწინებულები” და ,,განშორებულები”. განქორწინებულად შეიძლება ჩაითვალოს წყვილი, რომელმაც გაყრა იურიდიულად დააკანონა. ხოლო განშორებულად ითვლება წყვილი, რომელიც ცალ-ცალკე ცხოვრობს, თუმცა, მათი დაშორება  იურიდიულად  არსად არ არის დაფიქსირებული.

მისი თქმით, განშორებულთა რიცხვი ყოველთვის გაცილებით მაღალია განქორწინებულთა რიცხვზე. იქიდან გამომდინარე, რომ არც ერთ ოფიციალურ დოკუმენტში არ არის დაფიქსირებული განშორებულთა რიცხვი, მათი ზუსტი რაოდენობა ცნობილი არ არის. მათ დიდ ნაწილს დროთა განმავლობაში, სხვადასხვა მიზეზის გამო, მაინც უწევს თავიანთი გაშორება ოფიციალურად გააფორმონ. შეიძლება, რომელიმე მეუღლე ხელახალ ქორწინებაში აპირებს შესვლას და ამისათვის ჯერ წინა ქორწინება უნდა გააუქმოს; ან ქონების გაყოფაზე და ბავშვებზე მზრუნველობის აღებაზეა დავა, ამისთვისაც საჭიროა წყვილის ოფიციალურად განქორწინება.

საქართველოს კანონმდებლობით, განქორწინებისას იგულისხმება, რომ  ქორწინება  თავიდან  კანონის მოთხოვნათა საფუძველზე მოხდა,  მაგრამ შემდეგ იგი  მეუღლეთა ნების გამოვლენის საფუძველზე შეწყდა. განქორწინება ხდება სასამართლო წესით, თუ მეუღლეებს შორის არსებობს დავა, სხვა შემთხვევაში კი – საჯარო რეესტრის დამოწმებით.

დემოგრაფი გიორგი წულაძე ამბობს, რომ განქორწინებების ოფიციალური მაჩვენებელი კატასტროფულად დიდი არც ყოფილა საქართველოში და მის გაზრდას,  ჯერჯერობით, არც ვარაუდობენ. პოსტსაბჭოთა ქვეყნებთან შედარებით, საქართველოში განქორწინების კოეფიციენტი საშუალოდ სამჯერ დაბალია, ხოლო დასავლეთ ევროპისა და ა.შ.შ-სთან შედარებით, კიდევ უფრო დაბალი.

გიორგი წულაძე ამბობს, რომ განქორწინების მიზეზებზე პირისპირ საუბრებში ყოფილი მეუღლეები  ყოფით ნიადაგზე წამოჭრილ პრობლემებზე ლაპარაკობენ, რის მიღმაც  ნამდვილ მიზეზს ხშირად არ ასახელებენ.  სასამართლო პროცესებზე ხშირია შემთხვევები, როცა წყვილი დავობს მხოლოდ ბავშვებისა და ქონების საკითხებზე. სხვა მიზეზები განქორწინების სასამართლო პროცესებზე თითქმის არ სახელდება. წულაძეს მიაჩნია, რომ ხშირ შემთხვევაში  განქორწინებისა და განშორების ძირეული მიზეზები სექსუალურ შეუთავსებლობაში უნდა ვეძებოთ.

“თუ წყვილს სექსუალური პრობლემები აქვს, მაშინ მათთვის ნებისმიერი წვრილმანი შეიძლება  უთანხმოების მიზეზი გახდეს. “

ასევე, პროფესორი  მნიშვნელოვან მიზეზებად ღალატს და ადრეული ასაკის ქორწინებებს ასახელებს. მისი თქმით, ნაადრევი ქორწინება  ხშირად მთავრდება გაყრით, რადგან ამ ასაკში ოჯახის მნიშვნელობა საკმარისად გაცნობიერებული არა არის.

ფილოსოფოსი, ქალთა უფლებების დამცველი ლელა გაფრინდაშვილი ამბობს, რომ საქართველოში კონკრეტულად განქორწინებების თემაზე არც ერთი ორგანიზაცია არ მუშაობს და არც რაიმე სპეციფიკური კვლევა ჩატარებულა მისი მიზეზების გამოსავლენად. ამიტომ განმარტავს, რომ  მისი მოსაზრებები ეყრდნობა სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციების (ორგანიზაციები, რომლებიც მუშაობენ ოჯახის დაგეგმარების, ქალთა უფლებების დაცვის, ოჯახური ძალადობის მიმართულებით) მიერ ჩატარებულ კვლევებს, რომლებიც გარკვეულწილად კავშირში არიან განქორწინებებთან.  მუშაობის პროცესში ტენდენციების გამოკვეთითა და ემპირული დაკვირვებების საფუძველზე, გაფრინდაშვილი ამბობს, რომ განქორწინებების მაჩვენებელი დაახლოებით ერთნაირია, როგორც ახლგაზრდა, ისე საშუალო ასაკის წყვილებში – უმნიშვნელო განსხვავებით.

ისევე, როგორც დემოგრაფი გიორგი წულაძე, ლელა გაფრინდაშვილიც აღნიშნავს, რომ არაოფიციალურად გაყრილთა, ანუ განშორებულთა რიცხვი გაცილებით მაღალია. მისი თქმით, სასამართლოში სარჩელის შეტანა გარკვეულ თანხებთანაა დაკავშირებული და ერთ-ერთი მიზეზი შეიძლება ისიც იყოს, რომ განქორწინება ოფიციალურად არაა გაფორმებული.

ქალთა საკითხებზე მუშაობის პროცესში ლელა გაფრინდაშვილმა დაადგინა, რომ ოჯახში ძალადობა ქალთა მიმართ განქორწინების ერთ-ერთი მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორია. მისი თქმით, ქალებს ძალიან უჭირთ ძალადობაზე საუბარი და ხშირად სასამართლო პროცესზეც სულ სხვა საკითხზე მიმდინარეობს დავა და რეალური მიზეზი არ სახელდება. კიდევ ერთ მიზეზად, რის გამოც ოჯახები ინგრევა, იგი ღალატს მიიჩნევს. მისი თქმით, უმეტეს შემთხვევაში ქმარი იჩენს სხვა სექსუალურ პარტნიორს და ამის გამო ტოვებს ოჯახს. სექსუალურ შეუთავსებლობას განქორწინების ერთ-ერთ მიზეზად მიიჩნევს გაფრინდაშვილიც. მისი თქმით, ოჯახური კონფლიქტები ხშირად სექსუალური ურთიერთობის ნიადაგზე წარმოიშვება. თუმცა, ამის დამტკიცებას ვერ დაიწყებს, კონკრეტული კვლევების არარსებობის გამო. 

მასალების გადაბეჭდვის წესი