ეკონომიკა

ირაკლი ლექვინაძე: ეს იყო ხელისუფლების მხრიდან ძალის დემონსტრირება მცირე ბიზნესის წინააღმდეგ”

10 ოქტომბერი, 2010 • • 1247
ირაკლი ლექვინაძე: ეს იყო ხელისუფლების მხრიდან ძალის დემონსტრირება მცირე ბიზნესის წინააღმდეგ”

გასული დღეების განმავლობაში ორი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი მოვლენა მოხდა  ქართულ ეკონომიკურ სივრცეში. პირველი საკითხი შეეხებოდა ავტომანქანების პარკირების საფასურის გაზრდას, ხოლო მეორე – ინდ.მეწარმეების მასობრივ დაპატიმრებას. აღნიშნულ საკითხებზე კომენტარებისათვის ეკონომიკის ექსპერტს, ბატონ ირაკლი ლექვინაძეს მივმართეთ.

ნეტგაზეთი: რამდენად სწორ გადაწყვეტილებად მიგაჩნიათ თბილისში ავტომობილების პარკირების საფასურის მოულოდნელი გაზრდა, განსაკუთრებით იმ დროს, როდესაც ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებამდე ქალაქის მერობის კანდიდატი ბატონი უგულავა საუბრობდა სიმბოლურ, ფიქსირებულ 25 ლარიან ტარიფზე და არასოდეს დაუშვია, რომ პარკირების საფასური გაიზრდებოდა. უნდა ხდებოდეს თუ არა მსგავსი გადაწყვეტილებების მიღება დაინტერესებულ ჯგუფებთან და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებთან ერთად?

ირაკლი ლექვინაძე: მძღოლებისთვის ნამდვილად არ იყო სასიამოვნო, მეტიც, საკმაოდ მოულოდნელი იყო ინფორმაცია პარკირების საფასურის ორჯერ გაზრდის შესახებ. მე ვფიქრობ, როდესაც ხდება მსგავსი გადაწყვეტილებების მიღება, აუცილებელია წინასწარი საინფორმაციო კამპანია და დეტალური დასაბუთება, თუ რატომ ხდება ფასის ზრდა, რა ხარჯები განაპირობებს მსგავს გადაწყვეტილებას. სხვა შემთხვევაში ყოველთვის ჩნდება განცდა, რომ მერია და ის კომპანია, რომელიც მის მიერ არის შერჩეული და აღნიშნულ მოვალეობას ასრულებს, მათ ზედმეტ თანხას ართმევს.

ის თანხა, რომლის მობილიზებასაც ახდენდა კომპანია ,,სითი პარკი’’ ყოველწლიურად, პარკირების 25 ლარიანი საფასურის გადახდის შედეგად, სოლიდურია და მე ვფიქრობ, რომ სავსებით საკმარისი იყო პირველადი ხარჯების გასაწევად, რომელიც დედაქალაქში პარკინგის მოწესრიგებისთვის არის საჭირო. მიმაჩნია, რომ ეს გადაწყვეტილება იყო დაუსაბუთებელი და კომპანიის მხრიდან დაინტერესებული ჯგუფებისთვის უფრო მეტი არგუმენტაცია უნდა ყოფილიყო წარმოდგენილი იმის შესახებ, თუ რამ გამოიწვია აღნიშნული გადასახადის გაორმაგება.

ნეტგაზეთი: ნებისმიერ შემთხვევაში სამართლიანია თუ არა, რომ არ არსებობს დიფერენცირებული ტარიფი და ყველა მძღოლი ერთნაირ გადასახადს იხდის, მიუხედავად იმისა,  დღე-ღამის უმეტეს ნაწილს ავტომობილს ქალაქის ცენტრალურ უბანში აჩერებს თუ გარეუბანში?

ირაკლი ლექვინაძემე მიმაჩნია, რომ რაც უფრო დიფერენცირებული და მრავალკომპონენტიანია ტარიფი, გადასახადი, მით უფრო რთული და ხარჯიანია მისი ადმინისტრირება. მე მესმის თქვენი შეკითხვის არსი და ბევრი ქვეყნის ქალაქშია მსგავსი სისტემა, მაგრამ ვთვლი, რომ ამ ეტაპზე თბილისში ერთიანი მიდგომა და ერთიანი ტარიფი გამართლებულია ადმინისტრირებისთვის და თავად მძღოლებისათვის, რათა ისინი კიდევ უფრო არ დაიბნნენ. 

 ნეტგაზეთი: ზოგადად, უნდა  არსებობდეს თუ არა ავტომობილების პარკირების საფასური მაშინ, როდესაც ავტოსადგომები აბსოლუტურად კეთილმოუწყობელია, უფრო სწორად რომ ვთქვათ, “სითი პარკი” “ავტოსადგომების კეთილმოწყობად” მხოლოდ გარკვეული ადგილების თეთრი საღებავით დახაზვას თვლის, ხოლო რეალურად კი ჩანს, რომ აღნიშნულ კომპანიას მსგავსი სტანდარტებით ავტოსადგომების “მოსაწყობად” საკმაოდ მცირე თანხები ესაჭიროება.

ირაკლი ლექვინაძესწორედ ამ საკითხზე გავამახვილე ყურადღება თქვენ მიერ დასმულ პირველ კითხვაში; სოლიდურია ის თანხა, რომლის მობილიზებაც ყოველწლიურად ,,სითი პარკის’’ მიერ ხდება, ამ თანხის ადექვატური სერვისი კი კომპანიას ჯერჯერობით პარკირებისთვის განკუთვნილ ადგილებში არ აქვს და არც მძღოლებისთვის შეუთავაზებია, ამიტომ ჩემთვის გაუგებარია “სითი პარკის” წარმომადგენლების არგუმენტაცია, რომ ტარიფის გაზრდა მაღალმა ხარჯებმა გამოიწვია. მე ვფიქრობ, რომ თბილისის მერია უნდა დაინტერესდეს ამ საკითხით და კომპანიას მოსთხოვოს მომხმარებელს უფრო დეტალურად აუხსნას, თუ რა ტიპის ხარჯებთან გვაქვს საქმე, რაში ვიხდით გაორმაგებულ ტარიფს. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, მიმაჩნია, რომ ტარიფის გაზრდა ამ ეტაპზე არის არაარგუმენტირებული და გაუმართლებელი.

 ნეტგაზეთი: რაც შეება ინდ.მეწარმეების დაკავების თემას. ცნობილია, რომ სასამართლომ უმრავლეს მათგანს წინასწარი პატიმრობა ან გირაო შეუფარდა. ყველაზე აქტიურად საზოგადოებაში მუსირებს თემა დაკავების ფორმებთან დაკავშირებით. რას ფიქრობთ ამის შესახებ?

ირაკლი ლექვინაძე: მე ვფიქრობ, რომ ეს იყო ხელისუფლების მხრიდან ძალის დემონსტრირება მცირე ბიზნესის წინააღმდეგ. მაშინ, როდესაც ხელისუფლება პრიორიტეტულად აცხადებს მცირე ბიზნესს, მაშინ, როდესაც მცირე ბიზნესი საქართველოში და ნებისმიერ სხვა ქვეყანაშიც ასრულებს უფრო სოციალურ ფუნქციას, ასაქმებს ადამიანებს და მათ ოჯახებს შემოსავლებით უზრუნველყოფს, ფისკალური ეფექტის წილი კი ამასთან შედარებით ძალიან მცირეა, ამ ფორმით მათი საქმიანობის პარალიზება და დაჯარიმება არ უნდა ხდებოდეს.

მე შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ თუ ვინმე თაღლითობს, გადასახადებს მალავს, არ უნდა დაისაჯოს და სრული თავისუფლება მიეცეს, რადგან საქმე გვაქვს მცირე ბიზნესთან; რა თქმა უნდა არა,  მაგრამ ამ კონკრეტულ შემთხვევაში სავსებით საკმარისი იქნებოდა ამ მეწარმეების გაფრთხილება და მითითება, რომ მათ ასე არ უნდა გააგრძელონ და მხოლოდ იმ კომპანიის წარმომადგენლების დაკავება იქნებოდა საკმარისი, ვინც მათ ყალბ დოკუმენტაციას უმზადებდა.

შედეგად მივიღეთ ის, რომ 200-მდე მეწარმის საქმიანობა პარალიზებულია, მათ ჩამოერთვათ პროდუქცია და მათი ოჯახები შემოსავლის გარეშე დარჩნენ, რაც, ჩემი აზრით, გაუმართლებელია.

ნეტგაზეთი: ამავე დროს ჩანს, რომ ინდ.მეწარმეების უმრავლესობა უბრალოდ მოტყუებული აღმოჩნდა, რეალურად კი დამნაშავე თითქოს მხოლოდ მთავარი იმპორტიორი ფირმაა. თქვენ რას ფიქრობთ ამის თაობაზე?

ირაკლი ლექვინაძე: მე ვფიქრობ, რომ ამ საქმეში მთავარი დამნაშავე არის კომპანია, რომელიც ყალბ დოკუმენტაციას ამზადებდა, ამიტომ მთელი სიმძიმე მას უნდა დაეკისროს, ხოლო საკმარისი იქნება დანარჩენი ინდ.მეწარმეების მხოლოდ გაფრთხილება, მათ უნდა მიეცეთ საკუთარი ეკონომიკური საქმიანობის გაგრძელების საშუალება, მაღალი ჯარიმებისა და მათი კუთვნილი პროდუქციის ჩამორთმევის გარეშე.

ნეტგაზეთი: კიდევ ერთი საკითხი, რომელზეც საზოგადოება საუბრობს, არის მცირე ბიზნესის წარმომადგენელთა დაშინების თემა. იმ დროს, როდესაც ახალი საგადასახადო კოდექსის მიხედვით დეკლარირებულია მცირე ბიზნესის ხელშეწყობა, ხელისუფლების მხრიდან მსგავსმა გაუთვლელმა თუ შეგნებულად გადადგმულმა ნაბიჯებმა რა შეიძლება გამოიწვიოს?

ირაკლი ლექვინაძე: მსგავსი ტიპის ღონისძიებები ყოველთვის არის საჩვენებელი და მაგალითი  სხვებისთვის; რა თქმა უნდა, შემოსავლების სამსახურს დღეს ყველა ბერკეტი აქვს იმისათვის, რომ ნებისმიერ მეწარმეს დარღვევა ნებისმიერ დროს აღმოუჩინოს, თუმცა ამის გაკეთება, თუნდაც ბიუჯეტის შევსების მიზნით, აბსოლუტურად გაუმართლებლად მიმაჩნია, რადგან ეს ბიზნეს აქტივობას კლავს მიკრო დონეზე, ადამიანები ახალი საქმის დაწყებას ან ახალი ინიციატივების განხორციელებას ერიდებიან, რადგან აქვთ შიში, რომ საგადასახადო ორგანოებს ნებისმიერ დროს შეუძლიათ მათთვის პრობლემების შექმნა. 

მე ვფქირობ, რომ მცირე ბიზნესთან ხელისუფლების დამოკიდებულება მარტივი და ძალიან მოქნილი უნდა იყოს, სხვა შემთხვევაში მის განვითარებას და გაძლიერებას ყოველთვის პრობლემები შეექმნება, იმედი მაქვს, რომ ცვლილებები ახალ საგადასახადო კოდექსში, რომელიც მცირე ბიზნესის დეფინიციას და მათთვის უფრო მარტივი საგადასახადო რეჟიმის შემოტანას გულისხმობს, მოხსნის დღეს არსებულ პრობლემებს, ვგულისხმობს დაჯარიმებებს, საგადასახადო ორგანოებთან საქმის წარმოების სირთულეს.

სხვა შემთხვევაში ცვლილებებს აზრი არ ექნება, რადგან დღეს მე, როგორც მეწარმეს, შეიძლება შემიმცირონ ან მომიხსნან გადასახადი, რაც ძალიან კარგი იქნება, მაგრამ თუ ამის პარალელურად გამიძლიერებენ წნეხს, დაჯარიმებების სიხშირეს და ასე შემდეგ, ჩემთვის ხარჯი კიდევ უფრო გაიზრდება, რადგან მეწარმისთვის გადასახადიც, ჯარიმაც და ნებისმიერი სხვა ტიპის ხარჯიც, რომელსაც ახალი ცვლილებები იწვევს, მხოლოდ ზარალია.

ვიმედოვნებ, რომ ახალი ცვლილებები რეალურად შედეგიანი იქნება და მიღებული არა მხოლოდ იმიტომ, რომ საუბრის დროს თავი მოვიწონოთ, რომ ჩვენ მცირე ბიზნესისთვის კარგი პირობები გვაქვს შექმნილი.

ნეტგაზეთი: მცირე მეწარმეების დაკავების თემას არ გამოეხმაურა ბიზნესმენთა ასოციაცია. რამდენად სწორია მათი მხრიდან ეს ნაბიჯი და ხომ არ თვლით, რომ ბიზნესმენთა ასოციაცია მხოლოდ ე.წ. “ელიტური კლუბია”, ხოლო მცირე მეწარმეებმა “თავდაცვის” სხვა საშუალებები უნდა მოიფიქრონ?

ირაკლი ლექვინაძე: ბიზნეს ასოციაცია საქართველოში მოქმედ წამყვან ბიზნეს კომპანიებს აერთიანებს და მათი პრიორიტეტული მიმართულება მსხვილი ბიზნესის საკითხების ლობირება და მათ პრობლემატიკაზე მუშაობაა; საქართველოში რამდენიმე კვირის წინ შეიქმნა მცირე და საშუალო ბიზნესმენთა ასოციაცია, რომელიც აქტიურად აპირებს მცირე ბიზნესის პრობლემებით დაინტერესებას და მათ ლობირებას.

რამდენადაც ვიცი, ამ ორგანიზაციაში გაკეთდა ოფიციალური განცხადება ამ საკითხთან დაკავშირებით, ასევე მომზადებული აქვთ კანონპროექტი, რომელიც საქართველოში მცირე ბიზნესის ინტერესების დაცვის კიდეც უფრო გაძლიერებს გულისხმობს.

რაც შეეხება მცირე მეწარმეების მხრიდან ,,თავდაცვის’’ სტრატეგიას, მათ, რა თქმა უნდა, სჭირდებათ ლობი სახელმწიფოსთან ურთიერთობაში და იმედი მაქვს, მცირე და საშუალო ბიზნესმენთა ასოციაცია უახლოეს პერიოდში ამას შეძლებს. ჩემი აზრით, მთავარი მაინც არის სიფრთხილე დოკუმენტაციის წარმოებისას, რათა საგადასახადო ორგანოებს მათი დაჯარიმების ნაკლები მიზეზი ჰქონდეთ.

 

მასალების გადაბეჭდვის წესი